جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "تفاسیر عرفانی" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"
تکرار جستجوی کلیدواژه «تفاسیر عرفانی» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
دانش نام شناسی (Onomastics) یکی از شاخه های زبان شناسی است که حوزه ای گسترده از علوم گوناگون را در خود گنجانده است؛ پیشینه نام شناسی به اواخر قرن نوزده میلادی برمی گردد که دوره تدوین اصول و قواعد زبان شناسی تاریخی است. در نام شناسی، مطالعه نام ها از زوایای مختلف جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی و زبانی بررسی می شود. این دانش می کوشد قلمروهای مختلفی از نام ها را بکاود و درباره ساختار نام، وجه تسمیه و دلایل و توجیهاتی را برملا سازد که در ورای نام گذاری نهفته است. در پژوهش حاضر، به شیوه ای توصیفی تحلیلی، عناوین تفاسیر عرفانی گرد آمده و از جهت هسته معنایی، بررسی شده اند. نتایج به دست آمده پژوهش نشان می دهند در نام هایی که واژه «حقائق» به عنوان مرکز نام استفاده شده و نام دارای ساختار اضافی است، باید بخش دوم را هسته ترکیب در نظر گرفت. این ویژگی در نام هایی که واژه «اسرار» در آنها به کار رفته است نیز دیده می شود؛ در حالی که در بسیاری از نام های تفاسیر که واژه «بیان» در آنها استفاده شده، هسته ترکیب همان بخش اول نام است. به عبارت دیگر، این نام ها جزء اسامی درون مرکز شمرده می شوند؛ اما نکته بسیار مهم در این تحقیق نام هایی هستند که در ساختار آنها جار و مجرور دیده می شود. می توان این ساختارها را در گروه اسامی مرکب اضافی قرار داد؛ البته در این بین، اسامی و عناوینی وجود دارند که فاقد هسته مشخص اند.
کلید واژگان: نام گذاری (تسمیه), نام شناسی, تفاسیر عرفانی, هسته معنایی, تصوفOnomastics is one of the branches of linguistics that includes a wide field of various sciences; The history of Onomastics goes back to the end of the nineteenth century, which is the period of compiling the principles and rules of historical linguistics. This knowledge first studies the names from different geographical, historical, social, and linguistic angles and explains various signification realms regarding the reasons for the names, according to different aspects. In the linguistic realm itself, the structure of names can be examined and analyzed from different aspects. In the present research, we have analyzed the names of popular and famous mystical interpretations from the perspective of the semantic core, in a descriptive-analytical method. The obtained results of the research show that in the names where the word "facts" is the focus of the name of the work and the name has an additional structure, contrary to the common practice in such analyses, the second part should be considered the core of the composition. This feature is also seen in the works where the word "secrets" is used, while in many of the names of the interpretations that have the word "expression" added to them, the core of the composition is the same as their first part; In other words, these names are among the names inside the center. What is very worthy of attention in this research are the names that jar and majrour can be seen in their structure. Such cases can be included as additional compound names. In addition, in this field, we are dealing with names that we should consider as having no specific nucleus.
Keywords: Nomenclature, Onomastics, Quran Interpretation, Mystical Interpretations, Semantic Core, Sufism -
بازتبیین مفهوم «صراط» در تفاسیر عرفانی پیش از ابن عربی و مقایسه آن با دیدگاه تفسیری- عرفانی ابن عربیفصلنامه مطالعات تفسیری، پیاپی 55 (پاییز 1402)، صص 163 -187
«صراط» از واژگان قرآن کریم است که مفسران با گرایش عرفانی بر اساس اندیشه و روش عرفانی خویش، مفاهیم مختلفی برای آن گفته اند. مساله پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای؛ بررسی مفهوم «صراط» در آیات قرآن و تفسیر و تاویل آن از تفاسیر عرفانی پنج عارف پیش از ابن عربی: سهل بن عبدالله تستری، ابوعبدالرحمان سلمی، ابوالقاسم قشیری، رشیدالدین میبدی و روزبهان بقلی شیرازی، همچنین مقایسه اجمالی آن با دیدگاه ابن عربی است. یافته های پژوهش گویای آن است که مفاهیم و مصادیق متعددی برای «صراط» ذکر شده است که عبارتنداز: هدایت و سعادت، اقامه عبودیت، معرفت حق، مشاهده و مکاشفه، دعوت عام و خاص، سیر و سلوک عارفانه، شریعت الهی. تمام موارد یاد شده؛ بیانگر مسیری است که در راستای معرفت حق تعالی، جهت رسیدن به هدایت، تکامل و سعادت انسان مطرح است که می توان آن را منطبق با دیدگاه های تفاسیر نقلی دانست. باری دیدگاه ابن عربی در برخی تبیین ها از صراط همسو با دیدگاه عارفان قبل از خود است ولی بر اساس مبنای وحدت وجودی وی تفسیری که از صراط ارائه می کند بر همه موجودات و انسان ها چه مومن و چه غیرمومن منطبق است هرچند در برخی از تحلیل هایش صراط را به عنوان صراط خاص یا صراط محمدیه برای اوحدی از افراد منطبق می داند.
کلید واژگان: تفاسیر عرفانی, صراط مستقیم, ابن عربی, عرفان اسلامی, تاویل قرآنی"Sarat" is one of the words of the Holy Qur'an, which mystical commentators have given many meanings to according to their mystical thought and method. This research is descriptive-analytical and according to library sources; To examine the concept of "sarat" in the verses of the Qur'an and its interpretation and interpretation from the mystical interpretations of five scholars before Ibn Arabi: Sahl ibn Abdullah Tustari, Abu Abd al-Rahman Solami, Abu Qasim Qashiri, Rashid al-Din Meibudi and Rozbahan Bagli Shirazi, as well as a brief comparison The findings of the research show that several concepts and examples have been mentioned for "Sarat" such as: guidance and happiness, establishment of servitude, knowledge of the truth, observation and revelation, general and specific calling, mystical path and conduct, and divine law. All these things; It represents the path that is in line with divine knowledge, to reach the guidance, evolution and happiness of man, which can be considered in accordance with the opinions of hadith interpretations. Ibn Arabi's opinion in some explanations of Sarat agrees with the opinion of the mystics before him, but according to the basis of existential unity, his interpretation of Sarat is applicable to all creatures and human beings, whether believers or non-believers. However, in some of his analyzes, he considers the path as a special path or Muhammadiyah path for some people.
Keywords: mystical interpretations, direct Sarat, Ibn Arabi, Islamic mysticism, Quranic interpretation -
پژوهش حاضر با عنوان « تاویلات داستان موسی (ع) در موضوع تجلی خداوند» تلاش دارد تا با روش توصیفی تحلیلی به جنبه های عرفانی داستان حضرت موسی (ع) در تفاسیر عرفانی با محوریت موضوع تجلی خداوند برای موسی (ع) در کوه طور بپردازد. داستان حضرت موسی (ع) در متون تفسیری به ویژه تفاسیر و متون عرفانی بازتاب چشمگیری داشته و مفسران در تفسیر آیاتی که با زندگانی این پیامبر اولوالعزم مرتبط است، به تفصیل به بخش های متعدد این داستان اشاره کرده اند. یافته های تحقیق، بیان گر آن است که داستان انبیای الهی در قرآن کریم یکی از مهم ترین ارکان اساسی عرفان اسلامی است به حدی که اگر چنان چه حضور انبیای الهی درتفاسیر عرفانی نادیده گرفته شود، تبیین تفکرات و تعالیم عرفانی دشوار وشاید غیر ممکن خواهد شد. آن چه که در داستان حضرت موسی (ع) در تفاسیر عرفانی به چشم می خورد، یک دوره کامل سیر و سلوک را شامل می شود که هم نشان گر بعد آفاقی و تجربی معرفت و تکامل روحی موسی کلیم الله است و هم بیان گر بعد انفسی و شهودی آن. دقت در تفاسیر عرفانی این نکته رابه خوبی روشن می سازد که برخی از تفاسیر عرفانی چنان در مفاهیم عرفانی غرق شده اند که گویی هیچ اعتقادی به مفاهیم ظاهری و حقیقی نداشته اند که به نظر می رسد این شیوه با روش اهل بیت علیهم السلام چندان هماهنگی ندارد.
کلید واژگان: موسی(ع), تفسیر, عرفان, تفاسیر عرفانی, تاویل, تجلیThe current research with the title "Interpretations of the Story of Moses on the Subject of the Manifestation of God" tries to deal with the mystical aspects of the story of Prophet Moses in mystical interpretations, focusing on the subject of the manifestation of God to Moses on Mount Sinai, using descriptive and analytical method. The story of Prophet Moses has had a significant reflection in the interpretation texts, especially the interpretations and mystical texts, and the commentators have pointed out in detail many parts of this story in the interpretation of the verses that are related to the life of this prophet. The findings of the research show that the story of divine prophets in the Holy Quran is one of the most important pillars of Islamic mysticism to the extent that if the presence of divine prophets in mystical interpretations is ignored, it will be difficult and perhaps impossible to explain mystical thoughts and teachings. What can be seen in the story of Prophet Moses in mystical interpretations includes a complete course of life, which shows both the universal and experiential dimension of the knowledge and spiritual evolution of Moses, as well as the subjective and intuitive dimension. The accuracy of mystical interpretations makes it clear that some mystical interpretations are so immersed in mystical concepts as if they had no belief in real and superficial concepts, and it seems that this method is not very compatible with the method of the Ahl al-Bayt (peace be upon them).
Keywords: Moses, Interpretation, Mysticism, Mystical Interpretations -
از برجسته ترین جلوه های عرفانی تفسیر تسنیم، استناد مکرر مفسر به حدیث قدسی «قرب نوافل» است؛ این حدیث که در بین عارفان و اهل معنا بسیار مشهور است، بر این معنا تکیه دارد که انسان در اثر انجام نوافل، محبوب خدا شده و در نتیجه، پروردگار متعال مجاری ادراکی و تحریکی او را بر عهده می گیرد. این پژوهش از طریق بررسی مهم ترین موارد استناد مفسر به حدیث مزبور و مقایسه با نوع استناد دیگر تفاسیر به ویژه تفاسیر عرفانی، بر آن است تا جایگاه ویژه و بدیع آن را در تسنیم به عنوان یکی از مهم ترین جلوه های روایی و عرفانی آن نشان دهد؛ جلوه ای که مبانی عرفان اسلامی در آن با تکیه بر سنت صحیح ارائه شده است. شرح دقیق مراد آیات، حل معضلات تفسیری و پاسخ به برخی از شبهات مربوط به عصمت انبیا و ائمه علیهم السلام به استناد حدیث قرب نوافل، از مصادیق کاربرد این حدیث در تفسیر تسنیم است.کلید واژگان: تفسیر تسنیم, حدیث قرب نوافل, تفاسیر عرفانی, جوادی آملیOne of the most eminent mystical manifestations of Tafsīr-i Tasnīm is its frequent reference to the Divine hadith of qurb-i nawāfil (proximity in supererogation). Very popular among the mystics and people of spirit, this hadith is based on the concept that man is loved by God as a result of performing supererogatory acts and thereby the Exalted God undertakes his perceptive and motive channels. Through study of the most important instances of the interpreters reference to the above-mentioned hadith and comparing it with another kind of the reference of the interpretations, especially the mystical interpretations, this research is intended to show its sublime status in Tasnīm as one of its most significant narrational and mystical manifestations; a manifestation in which the Islamic mystical principles presented on the basis of sound tradition. Accurate explanation of the verses intentions, solution to the exegetical complexities, and response to some of the misconceptions concerning the infallibility of the Prophets and Imams (peace be upon them) by invoking the hadith of qurb-i nawāfil are among the instances of the application of this hadith in Tafsīr-i Tasnīm.Keywords: Tafsīr-i Tasnīm, hadith of qurb-i nawāfil, mystical interpretations, Jawadi Amoli
-
مفهوم لقاء الله در قرآن دارای گونه های کاربردی متعددی است. اصلی ترین معانی آن در دیدگاه های مفسران عبارتند از: 1. شهود باطنی و دیدار خدا 2. مرگ 3. ملاقات ثواب و عقاب. نظریات کلامی_عرفانی ای نظیر تنزیه صرف، نظریه جمع بین تنزیه و تشبیه، نظریات حوزه تجلی و ظهور ذات و اسما و صفات الهی از اصلی ترین نظریات تاثیر گذار در آراء تفسیری است. این مقاله ضمن مرور اجمالی بر این آراء و مبانی به شرح دیدگاه های تفسیر بیان السعاده پرداخته است و ضمن بیان معنای عرفانی لقاء الله و شرایط رسیدن به این مقام با استقراء و تدبر در آیات مربوط بدان زمینه ها و پیامدهای تکذیب لقاء الله یا تصدیق آن به تفکیک بیان شده است.کلید واژگان: لقاء الله, تصدیق, تکذیب, زمینه, پیامد, بیان السعاده, تفاسیر عرفانیThe concept of “vision of Allah” in Quran has several applied cases. Its main meanings in commentators’ viewpoint are a) esoteric vision and “vision of Allah”, b) death, and c) vision of reward and punishment. The most effective theories in commentary opinions are as follows: speech-mystic theories such as pure purification, theory of purification plus assimilation, theories in the field of revelation and manifestation of Divine essence names and attributes. In addition to a brief review of these opinions and fundamentals, the viewpoint of Bayan-al-Saadah commentary has been discussed in this paper. Also, by referring to mystic meaning of “vision of Allah” and the terms to reach to this status by contemplation in its related verses, the basis and consequences of denying “vision of Allah” or its certifying has been discussed in details in this paper.Keywords: vision, certifying, denying, basis, consequences
-
نشریه هفت آسمان، پیاپی 63-64 (زمستان 1393)، صص 95 -126دوره کلاسیک اسلامی (10-15 م./ 4-9 ه.ق.) دوره ای است که در آن تاثیرگذارترین تفاسیر قرآن نگاشته شد. نوشته پیش رو، ترجمه دومین فصل از بخش دوم کتاب تفاسیر عرفانی قرآن در دوره اسلام کلاسیک است. نویسنده در این کتاب به مشارکت و نقش بی بدیل متصوفه در تفسیر قرآن می پردازد. این کتاب با بررسی چند پیش فرض تفسیری کلیدی متصوفه آغاز می شود، که عبارت است از: فهم آنها از طبیعت چندبنیانی و مبهم نص قرآن، نقشی که روش های معنوی و عقلانی در کسب معرفت این معانی ایفا می کنند و ذات همواره متغیر نفس انسان که طالب چنین معرفتی است. دومین بخش پژوهش، تحلیل و مقایسه زمینه ها و روش های چندین تفسیر مختلف در داستان قرآنی موسی و خضر، چهره مریم (مریم مقدس) و آیه نور است. اهمیت این کتاب از آن رو است که نخستین پژوهش جامع درباره مشارکت صوفیان در نوع تفاسیر قرآن است و گزینش و ترجمه این فصول سه گانه، به دلیل روشن کردن روش های عملی تفسیری و چگونگی تطبیق نگرش های صوفیان با آیات قرآنی استکلید واژگان: تفاسیر عرفانی, قرآن, موسی, خضر, صوفیه
-
شیخ عباسعلی کیوان قزوینی (1240-1317ش) مولف سه دوره تفسیر است. تفسیر کیوان برآیند و بازتاب سه محور و گرایش مهم زندگی اوست: 1. اصلاح رویکردها در فهم قرآن با هدف ساماندهی به مشکلات مردم جهان، با راهبرد تقریب مذاهب و ادیان توحیدی 2. سلوک عرفانی برای تهذیب اخلاق و شناخت عرفانی قرآن همراه بازاندیشی در میراث و سنت صوفیان و عارفان 3. مراوده با مردم و تعلیم آسان معارف قرآنی به آنان به دور از هرگونه تعصب مذهبی. از مهم ترین ویژگی های روش تفسیری او می توان به تبیین قرآن با مدلول لفظی قرآن با در نظر گرفتن همه وجوه معنایی لغات، شقوق گوناگون صرفی و نحوی، جایگاه کلمات و تناسب و پیوند آنها با یکدیگر و بی اعتمادی به برخی روایات به علت احتمال جعلی بودن یا خاص و محدود بودن مخاطب و مفهوم آنها اشاره کرد. از این رو، گاهی آرای فقهی، تفسیری و علوم قرآنی او جدید و شگفت می نماید.
کلید واژگان: تفاسیر عرفانی, روش های تفسیری تصوف, کیوان قزوینی, علوم قرآنی, قرائت و کتابت قرآن, رکوعات قرآنی -
تفاسیر قرآن - همواره – یکی از گسترده ترین ومتنوع ترین جولانگاه های ابراز و بیان اندیشه های دینی و معرفتی به شمار می روند چه، فهم هر مفسر از آیات کتاب مبارک الهی با توجه به عواملی چند، به صورت طبیعی متفاوت از همگنان خود خواهد بود.
از سوی دیگر، بررسی تفاسیر قرآن و بیان دقیق ویژگی ها و امتیازات هر یک، گامی است بس مهم و ضروری جهت درک صحیح، جامع و کاملتر از آیات این کتاب آسمانی.
«لطائف الاشارات» که قشیری مولف آن به سبب «رساله» گرانسنگش، مشهور خاص و عام است، یکی از تفاسیر برجسته متقدم است که سزاوار است – با توجه به شخصیت و سلوک عرفانی و صوفیانه مفسر آن – هم به لحاظ شیوه و سبک و هم به لحاظ اصول و قواعد تفسیری مورد توجه و تامل دوباره قرار گیرد.
در این مقاله بر آنیم به انجام این مهم – هر چند به اجمال – بپردازیم.
کلید واژگان: تفاسیر قرآن, تفاسیر عرفانی, لطائف الاشارات, قشیریInterpretations of the Quran have always been regarded as the most widespread and diverse ground for expression of religious and epistemological thoughts; that is because the understanding of any interpreter of the blessed verses of the Revealed Book is normally different from his other counterparts.On the other hand, the study of the Quran's interpretations and the accurate explanation of the features and advantages of each one of them is a highly significant and necessary step toward a more correct, inclusive, and thorough understanding of this Holy Scripture.Laṭā’if al-Ishārāt written by Qushayrī, who is well-known for his precious Risāla, is one of the earliest interpretations which – given the personality and mystical wayfaring of its interpreter – deserves to be re-examined and deliberated on both because of its style and its exegetical principles and rules.We are attempting to undertake this critical task – however briefly – in the present article.
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.