به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « علم کلام » در نشریات گروه « علوم قرآن و حدیث »

تکرار جستجوی کلیدواژه «علم کلام» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • سید صمد موسوی*، محسن مهاجرنیا، محمدحسین ملک زاده
    روش اجتهادی در استنباط گزاره های کلام سیاسی از متون و منابع آن، بر این فرض استوار است که کلام سیاسی به تبع علم کلام، به رغم بهره گیری از تکثر روشی در دو بخش تبیین و دفاع، در بخش تولید و استنباط نظریات و مسایل اساسی خود از فقدان دستگاه روشی مستقل رنج می برد و همین امر سبب توسعه نایافتگی علم کلام و دانش های هم پیوند با آن از جمله کلام سیاسی شده است. ایده آیت الله خامنه ای در توسعه روش اجتهاد فقهی برای فعال سازی و بروزرسانی و پویایی علم کلام، متناسب با سوالات، دغدغه ها و شبهات امروز، این فرضیه را به وجود آورد که راه توسعه معرفتی کلام سیاسی، بازسازی روش استنباط از قرآن است و بهترین الگوی تجربه شده در این روش، دانش متدولوژیک اصول فقه موجود در کنار علم فقه است. برای تحقق این ایده از روش اکتشافی که از سنخ روش استنطاق از متن می باشد، استفاده شد که با طی مراحل استجماع، استظهار، استنباط از ظهورات و استنطاق از متن، مفاهیم مرتبط با استنباط اصولی بازتعریف گردید و علم اصول به مثابه روش خوانش و اقدام به ارایه الگویی با عنوان «روش اجتهادی» شد. با بازسازی و ساماندهی مجدد ساختار بخش های مرتبط علم اصول، مراحل استنباط گزاره های کلام سیاسی از منبع قرآن به شکل یک فرایند بررسی گردید. استنباط گزاره های کلام سیاسی از منبع قرآن به شکل یک فرایند و ترتیب منطقی، مشخص می کند که جهت رسیدن نظر و دیدگاه نهایی اسلام در سامانه تفقه جامع در مسایل اعتقادی سیاسی از کجا شروع شده و در کجا پایان می یابد.
    کلید واژگان: علم کلام, کلام سیاسی, روش اجتهادی, اصول فقه, آیت الله خامنه ای, قرآن}
    Seyyed Samad Mousavi *, Mohsen Mohajernia, Mohammed Hussain Malekzadeh
    The Ijtihādi method which infers propositions of political Kalām from the texts and their references relies on the hypothesis that political Kalām as a branch in the science of Kalām, despite its various methods in interpretation and defense, lacks a methodological structure in production and inference of basic theories and issues. This fact has prevented the improvement of this science and its related subcategories like political Kalām. The idea of Āyatollāh Khāmene’i for the development of jurisprudential Ijtihad method to activate and update the science of Kalām proposed the hypothesis that the way for epistemological development of political Kalām, in accordance with the current questions, concerns, and doubts, is to renovate the inference method from the Qur’an. The best model experience in this method is the methodological knowledge of the existent jurisprudential principles along with the science of Fiqh. To substantiate this idea, an exploratory method similar to inquisition from texts was used. Through this method and some stages including gathering, manifestation, inference from appearances, and inquisition from the text, relevant concepts of basic inference are redefined and the science of principles as a review method presented a model entitled “inferential method”. By the renovation and rearrangement of relevant structures in the science of principles, the stages of inferencing propositions of political Kalām from the Qur’an were investigated in a procedural form. Conducting this method in a procedural and logical order determines the starting and ending direction of the Islamic final view in comprehensive thinking about political and theological issues.
    Keywords: Science of Kalām, Political Kalām, Ijtihādi (Inferential) Method, Principles of Jurisprudence, Āyatollāh Khāmene’i, Qur’an}
  • سید مجید رباط جزی*، محمدجعفر طبسی

    علم کلام یکی از علوم کهن در جهان اسلام بوده و از ابتدای پیدایش آن موافقان و مخالفان فراوانی داشته است. اهل حدیث، به عنوان یک گروه نص گرا، به شدت با این علم مخالفت کردند و با نقل روایاتی به نقد این علم اقدام نمودند. از منظر این گروه، علم کلام افزون بر محتوای غلط در مسایل توحید، نبوت و معاد، دارای متد غیر منتجی است و این متد نتایج حاصل از آن را بی اعتبار می کند و به همین دلیل گروه های مختلف اسلامی را به انحراف می کشاند. برخی بر این باور بودند که اهل حدیث با اصل علم کلام مخالف نبودند، بلکه مخالفت آنها به دلیل کاربرد گروه های منحرف از این علم بوده است. از این رو در این مقاله بر آنیم تا موضع دقیق اصحاب حدیث در خصوص علم کلام را مشخص کنیم. بررسی ها نشان می دهد که اهل حدیث استفاده از ابزار غلط را عامل رسیدن به نتایج اشتباه و در نتیجه شکل گیری فرق مختلف می دانند و علت مخالفت این گروه با علم کلام نه در کاربرد آن، بلکه در روش های عقلی و جدلی است که در این علم استفاده می شود.

    کلید واژگان: علم کلام, بدعت, اصحاب حدیث, سلفیه}
    Seyyed Majid Rabat Jezi *, Mohammad Ja’Far Tabasi

    Theology is one of the ancient sciences in the Islamic world and has had many supporters and opponents since its inception. Ḥadīth scholars, as a text-relying group, strongly opposed theology and criticized this science by quoting narrations. According to this group, in addition to the wrong content about monotheism, prophecy, and resurrection, the science of theology follows a non-resulting method, and this method invalidates the obtained results and misleads different Islamic groups. Some believed that ḥadīth scholars were not opposed to theology, but rather their opposition was due to the deviant groups’ use of this science. This article intends to specify the exact view of ḥadīth scholars regarding theology. The article concludes that ḥadīth scholars believe that using the incorrect methods leads to incorrect conclusions and the emergence of diverse sects. The disagreement of ḥadīth scholars with the science of theology is not due to the use of this discipline, but rather because of the rational and argumentative methods used in it.

    Keywords: science of theology, heresy, ḥadīth scholars, Salafiyyah}
  • رابطه معناشناسی و علم کلام
    علیرضا قائمی نیا*، سید حسن طالقانی
  • اسماعیل اثباتی *، محمدکاظم رحمان ستایش

    در برخی از کتابهای شیعیان روایاتی درباره نهی از کلام وجود دارد. این روایات باعث شده گروهی از شیعیان بپندارند که دانش کلام نه تنها سودمند نیست، بلکه این علم از نظر امامان شیعه نکوهیده است. با مطالعه روایات این موضوع و دقت در سیره معصومین می‌بینیم که امامان شیعه از بزرگان کلام در روزگار خود بوده و تلاشهای بسیاری دراین زمینه به کار بسته‌اند. آنان خود با متکلمان سایر مذاهب مناظراتی داشته و شاگردان خود را هم برای رویارویی با آنان تعلیم می‌داندند و به آنان اجازه مناظره و بحث با مخالفان می‌دادند. گاهی این مجالس مناظره در حضور امامان تشکیل می‌شد. بر این اساس اصل در نگاه امامان شیعه مفید بودن و جواز پرداختن به این علم است و در زمانهای خاص، موضوعات خاص، افراد خاص و شرایط خاص به نهی از تکلم و مناظره پرداخته‌اند. برخی از روایات نکوهش کلام نیز مربوط به نهی از شیوه‌های نادرست یا نهی از بحث های بی نتیجه در موضوعات متنوع است و اختصاصی به دانش کلام ندارد.

    کلید واژگان: علم کلام, نهی از کلام, مناظرات امامان}
    Esmail Esbati *, Mohammad Kazem Rahman Setayesh

    In some Shiite books, there are traditions about forbidding theology(Kalam). These traditions have led a group of Shiites to think that theology(Kalam) is not useful and has not been condemned by the Shiite Imams. Studying the traditions on this subject and paying attention to the biography of the Shiite Imams shows that the Shiite Imams were among the great theologians in their time. They have had debates with scholars of other religions. Shiite imams trained their students to face the opposition. Debates were sometimes held in the presence of imams. Therefore, Shiite Imams believe that knowledge of theology(Kalam) is useful .But sometimes at certain times, certain topics, certain people and certain circumstances forbid debating. Some of the traditions  condemning theology(Kalam) are also related to incorrect methods or fruitless discussions and are not specific to the knowledge of theology(Kalam).

    Keywords: Theology(Kalam), Prohibition of Theology(Kalam), Debates of Shiite Imams, Shiite Theology(Kalam), Fiqh of Hadith}
  • محمد شعبانپور*

    علم کلام، علمی است که درباره اصول و عقاید اسلامی بحث می کند و با استفاده از روش های مختلف استدلال به دفع شبهات مخالفان می پردازد. حدیث نیز به معنای سخنی است که حاکی ازقول وفعل وتقریر معصوم باشد.این پژوهش باروش تحلیل محتوا به کارکرد حدیث درکلام می پردازد و این نتیجه به دست آمد که در دوره نخست کلام اسلامی بنای متکلمان بر آن بود که اعتقادات اسلامی را با ذکر آیات و روایات بیان کنند و حتی دردوره کلام عقلی نیز حدیث به کلی کنار گذاشته نشده بود ولی امروزه یکی از مشکلات اساسی که در کلام وجود دارد فاصله گرفتن آن ازکلام نقلی است در حالی که حدیث در تبیین مسایل کلامی به ویژه در برخی از مسایل جدید آن، همچنان جایگاه برجسته ای دارد.  حدیث درتبیین مسایل کلامی بویژه دربرخی ازمسایل جدیدآن، همچنان جایگاه برجسته ای دارد و حایز اهمیت است .

    کلید واژگان: علم کلام, حدیث, کلام نقلی, کلام عقلی, مسائل جدید کلامی}
    Mohammad Shabanpour *

    Kalam is a science that discusses Islamic principles and beliefs and uses various methods of reasoning to dispel the suspicions of opponents. Hadith also means a word that indicates the words, deeds, and narrations of the infallible. This study deals with the analysis of the function of hadith in Kalam and it was concluded that in the first period of Islamic Kalam, Mutakallim wanted to express Islamic beliefs by mentioning verses and hadiths, and even in the period of rational Kalam, hadith was completely abandoned. It was not, but today one of the main problems in Kalam is its distance from the narrated kalam, while the hadith still has a prominent place in explaining Kalam issues, especially in some of its new issues.

    Keywords: Kalam, Hadith, Narrated Kalam, Rational Kalam, New Kalam Issues}
  • خدیجه احمدی بیغش*

    با آغاز نهضت ترجمه در سده های دوم و سوم هجری، ورود علوم عقلی به جهان اسلام، تطور و تکامل علم کلام و تکوین نحله های کلامی در میان مسلمانان، علمای جهان اسلام اهتمام به فراگیری این علوم نمودند. مجموع این عوامل موجب گردید دیدگاه های کلامی علمای مسلمان در تالیفات مختلفشان از جمله دیدگاه های تفسیری، کلامی ایشان ظهوری مشهود پیدا کند. این تحقیق با کاربست روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوال است که دیدگاه های کلامی در شکل گیری و تدوین قواعد علم نحو عربی چه اثراتی داشته است. بررسی توصیفی تحلیلی این مسئله حاکی از آن است که نقش بسزای علم کلام در تکوین و تنظیم دیدگاه های نحوی در ابواب گوناگون نظیر: علل نحوی، تنازع، جایگاه فاعل و مفعول و اعراب آن دو، و... موجب پدید آمدن مسایلی چون عامل و معمول، علل نحوی، ظواهر اعراب اصلی و فرعی، ابواب و قواعد جزیی علم نحو گشت که بازتاب آن کاملا مشهود است.

    کلید واژگان: علم کلام, علم نحو, معتزله, اشعریه}
    Khadijeh Ahmadi *

    With the beginning of the translation movement in the second and third centuries AH, the entry of rational sciences into the Islamic world, the evolution of theology and the development of theological disciplines among Muslims, the scholars of the Islamic world sought to learn these sciences. The combination of these factors caused the theological views of Muslim scholars to appear in their various writings, including interpretive and theological views. Using descriptive-analytical method, this research seeks to answer the question of what effects theological views have had on the formation and formulation of the rules of Arabic grammar. Analytical descriptive study of this issue indicates that the important role of theology in the development and regulation of syntactic views in various chapters such as: syntactic causes, conflict, the position of the subject and the object and the Arabs of the two, and ... causes issues such as factor and Common, syntactic causes, appearances of major and minor Arabs, chapters and partial rules of grammar became fully apparent.

    Keywords: Theology, grammar, Mu', tazilites, Ash', arites}
  • مجتبی تاریوردی زاده*
    رویکرد «امامت تبیینی» در کنار رویکردهای مختلف از امامت پژوهی، با تکیه بر منابع وحیانی در صدد بررسی مسایل امامتی است. در مسیر آشنایی با این رویکرد برای امامت پژوهان، ضرورت إرایه تصویری مناسب و جامع برای آن احساس می شود. ابتدا با اشاره به جایگاه عظیم مسئله امامت در منابع وحیانی، اهمیت آن در منظومه دینی تبیین می گردد. سپس با بیان رویکرد های متفاوت از امامت پژوهی و معرفی اجمالی آنها، به دلیل موقعیت حساس و مهم رویکرد امامت تطبیقی در حوزه امامت پژوهی، تفاوت های اساسی بین دو رویکرد «امامت تبیینی» و «امامت تطبیقی» مورد توجه قرار گرفته است. امامت تبیینی برخلاف تطبیقی، به دنبال توصیف و تبیین مقام حقیقی امام و امامت می باشد. این رویکرد با روشی اجتهادی و توجه خاص به استخراج مسایل امامتی از منابع وحیانی، تلاش خود برای بیان تمام نکات مستفاد از منابع را به کار می گیرد. هم چنین در ورود به مسایل امامتی، مانند رویکرد تطبیقی، به جهت رعایت مخاطب مخالف، محدودیتی ندارد. منابع رویکرد تبیینی از گستره بیشتری نسبت به تطبیقی بر خوردار است و مخاطبین آن غالبا شیعیان و کسانی هستند که به دنبال شناخت مباحث امامت می باشند و بیشتر از وجود و عدم وجود درون مایه های امامتی پرسش می کنند. علاوه بر این، شکل گیری رویکرد تبیینی هم زمان با رشد معرفتی و انگیزه فهم معارف بوده و در آن به شدت بر ادبیات وحیانی تاکید می شود.
    کلید واژگان: علم کلام, امامت پژوهی, رویکرد, امامت تبیینی, امامت تطبیقی}
    Mojtaba Tariverdi Zadeh *
    An explicatory approach to imamate-oriented themes attempts to study its relevant topics in the realm of imamate scholarship. It tries to approach imamate first from a revelation-based perspective. As such, the differences between it and comparative imamate-oriented studies are highlighted. In contrast to comparative imamate studies, the explicatory approach to imamate attempts to extract the real status of the infallible imam, hence that of imamate. Applying ijtihad-based techniques, it mainly draws on Shiite as well as Quranuc sources a, with its audience being mainly Shiites.
    Keywords: kalam, Imamate Studies, Explicatory Approach to Imamate Studies, Comparative Imamate Studies}
  • سیدعلی اکبر ربیع نتاج، زینب زرگر کاظمی، هاجر اسدی
    پیامبر اکرم به جهت برخورداری از کمالات والای نفسانی به معنای اتم خود، به عنوان الگوی عالی عملی و اخلاقی برای مسلمانان معرفی شده است. افزون بر تاکید الهی و تایید مسلمانان بر این مقام، برخی از اندیشمندان غیر مسلمان نیز به آن اذعان نموده اند، لکن مخالفان اسلام همواره به منظور حذف اسلام در صدد انکار حقانیت نبوت پیامبر اکرم و به تبع آن، انکار حقانیت قرآن برآمده اند. در این میان، برخی مستشرقان برای رسیدن به مطلوب خویش سعی در تخریب جنبه اسوه بودن پیامبر دارند. در مقاله محمد و اسلام شایستگی حضرت را برای الگو بودن تکذیب کرده و معتقد است که علم کلام عامل ترسیم یک صورت نمادین و افسانه ای با عالی ترین فضایل از شخصیت محمد می باشد. به نظر می رسد تاکنون پاسخی دقیق و علمی به این نظریه داده نشده است؛ لذا نوشتار حاضر سعی دارد با اتخاذ روش تحلیلی انتقادی، مبانی این نظریه را تبیین و سپس یک به یک مورد بررسی و نقد قرار دهد. این نوشتار از طریق طرح مبانی و استدلالات، نادرستی و غیر علمی بودن روش تحقیق این مستشرق را به دست می دهد.
    کلید واژگان: الگوسازی, پیامبر اسلام, علم کلام, فلسفه, عرفان, گلدزیهر}
  • سید مهدی علیزاده موسوی*
    شبهه در لغت در معانی مختلفی مانند شباهت و همانندی، و پیچیدگی و ابهام به کار رفته است؛ اما کاربرد اصطلاحی آن در فقه و کلام، متفاوت است. شبهه در علم فقه به معنای شک به کار می ‏رود؛ در حالی که در علم کلام، استدلالی اعتقادی است که با اختلاط یا ایجاد مشابهت میان حق و باطل یا صحیح و غلط، تشخیص حق را دشوار می‏ کند و خواسته یا ناخواسته، باورهای اعتقادی یک مذهب را به چالش می‏ کشد. همچنین شبهه ویژگی‏ هایی دارد؛ از قبیل استفاده از نظام استدلالی به ظاهر بسیط و ساده، پایان نیافتن با پاسخ منطقی، بهره برداری از شذوذات و نوادر، استناد به رفتار عوام، تاثیرگذاری بیشتر بر توده ها، رشد در محیط های غیر پاسخ گو و قدرت گسترش و رشد سریع. این ویژگی ها سبب شده است که شبهه، از نگاه متکلمین، بسیار خطرناک باشد، تا آنجا که برخی پاسخ‏ گویی به شبهه را یکی از اهداف علم کلام دانسته ‏اند.
    کلید واژگان: علم کلام, شبهه, پرسش, عقاید}
    Seyyed Mahdi Alizadeh Mousavi*
    The word shubha is used to denote different meanings, such as similarity and identity, complexity and ambiguity: But the use of the term is different in Fiqh (jurisprudence) and science of scholastic theology. Shubha in jurisprudence is used only in the sense of doubt. While in theology, “shubha is a theological argument that makes it difficult to distinguish right and intentionally or unintentionally, challenges the religious beliefs of a religion by mixing or creating similarities between right and wrong or good and bad. Also, shubha has features, such as the use of a seemingly simple and straightforward argument system, persistence despite reaching logical response, exploitation of abnormalities and rare things, referring to the behavior of the public, being more effective on the masses, growth in non-responding environments, and power of rapid expansion and growth. These characteristics have made shubha, in the opinion of theologians, to be very dangerous; so much so that some have considered answering to shubha as one of the goals of science of scholastic theology.
    Keywords: Science of Scholastic Theology, Shubha, Question, Beliefs}
  • محمدصفر جبرئیلی، جعفر علینقی
    قاعده حکمت به جهت نقشی که در اثبات اصول و مبانی اعتقادی دین مقدس اسلام دارد یکی از مهمترین قواعد دانش کلام به شمارمیرود. تحقیق و پژوهش در گستره کاربرد این قاعده در قلمرو مسائل کلامی نشان خواهد داد که قاعده مذکور در اثبات چه مسائلی از مسائل علم کلام کارآیی دارد، و متکلمان امامیه در اثبات آموزه های اعتقادی، به چه میزان از آن بهره برده اند. تحقیق حاضر با روش کتابخانه ای و رویکرد گزارشی_تحلیلی، به تفصیل کارکردهای مختلف قاعده حکمت را در تراث مهم کلام امامیه مورد کنکاش و مداقه قرار داده، و روشن ساخته است که این قاعده، در بیشتر ابواب و مسائل علم کلام کارآیی دارد، و دامنه کاربردی آن شامل مباحث توحید، نبوت، امامت، معاد و زیرشاخه های مربوط به آنها میشود. متکلمان امامیه در اثبات بسیاری از معارف و آموزه های اعتقادی، بهره های وافری از قاعده مذکور برده اند.
    کلید واژگان: حکمت الهی, قاعده حکمت, علم کلام, قاعده کلامی}
    Mohammad Safar Jabraeelee, Jafar Alinaghi
    Rule of wisdom has been regarded as one of the most significant rules in theology, because of its role in establishment of theological doctrines and principles of holy religion of Islam. The survey and investigation about domain of application of this rule in realm of theological issues will suggest that in which affairs this rule is applicable and how much Imamiyah theologians have used it in establishment of religious beliefs. This paper, by method of using library and descriptive-analytic tendency, has analyzed the details of various applications of the rule of wisdom in significant legacy of Imamiyah theology, making clear that this rule is applicable in most of issues and affairs in theology and domain of its application includes affairs like unity of God, prophecy, Imamah, hereafter, and subsidiaries associated with it. Imamiyah theologians have benefited from it so much in establishment of a great deal of religious teachings and doctrines.
    Keywords: divine wisdom, rule of wisdom, theology, theological rule}
  • غلامرضا مهدی راونجی
    چیستی ایمان یکی از مهم ترین مسائل مورد اختلافی بود که فرق کلامی و سیاسی قرن اول و آغاز قرن دوم هجری در قالب مکاتب فکری به بحث درباره آن پرداختند. این مسئله یکی از ریشه ای ترین مسائل اختلافی فرقه های خوارج، مرجئه و شیعه است. امام صادق با تعریف اسلام و ایمان و تحدید حدود این دو مفهوم، صورت بندی جدیدی از مفهوم متدرج ایمان ارائه کرد که از سویی در ارتباط با نظریه امامت ایشان و از سوی دیگر، راه حل جدیدی بر این مسئله تلقی می شد.در این مقاله سعی شده است تا مقایسه ای میان نگاه فرق مختلف به این مقوله بیان شده و دیدگاه امام صادق (ع) نیز در مقایسه تشریح گردد.
    کلید واژگان: ایمان(faith), مرجئه, خوارج, امام صادق, علم کلام}
    Gholām Rezā Mahdi Rāvanji
    The essence of faith was one of the major problems among political and scholastic theological sects of first and early second century after Hijrah. Khawārij, Morji’ah and Shia discussed it in defferent ways. The main issues which can be provided in an integral category are as follows: indication of faith and Islam, asking about the level of accepting faith, determining the level of faith and the quality of a believer’s (Momen’s) rule in this world and future life. In this case, lots of companions’ and students’ questions have been clearly answered by Imam Sadiq in various traditions. In this article, considering the views of different sects, we explain the viewpoint of Imam Sadiq in this regard.
    Keywords: Faith, Morjiah, Khawārij, Imām Sādegh, Theology}
  • عبدالله ابراهیم زاده آملی
    این نوشتار برآنست تا علم کلام را در حوزه تفکر اسلامی معرفی کرده، جایگاه و نقش سازنده و تعیین کننده این علم دینی و دارندگان آن یعنی متکلمان را آشکار سازد و نشان دهد که پاسداری از حریم دین از طریق تبیین مستدل، پاسخ گویی به پرسش ها و دفع شبهات، کارکرد درخشان این علم است. در بررسی جایگاه و نقش علم کلام اسلامی به نقش ممتاز آن در زمینه سازی برای پیدایش سایر علوم و معارف دینی نیز پرداخته می شود و در این رهگذر است که رابطه این علم دینی اعتقادی با علوم دینی دیگر آشکار می شود. به سبب اهمیت علم کلام و شرافت آن، جایگاه والای متکلمان نیز تبیین می گردد. افزون بر اینکه ائمه معصومین مشوق این مجاهدان عرصه دفاع از باورهای دینی بوده اند.
    کلید واژگان: علم کلام, علوم اسلامی, فلسفه, متکلمان}
    Abdollah Ebrahimzadeh Amoli
    This article is intended to introduce Islamic theology (Kalam) in the field of Islamic thought and explain the constructive and decisive role of this religious science and those engaged in it, showing as its distinctive role the defense of holy status of religion through well-grounded arguments in answering questions and removing doctrinal doubts. It is in this way that some knowledge is reached on the crucial role of Kalam in preparing the ground for the rise of other religious sciences, shedding light on the relation of this doctrinal-religious field of knowledge with other religious sciences. Due to the importance and nobility of Kalam as genuine Islamic science a mention is to be made of the high position of theologians who, in addition, were urged by holy infallible Imams to undertake the defense of religious beliefs in doctrinal arena.
  • محمدباقر ملیکان
    ما در این نوشتار برآنیم تا روشن سازیم که علت گرایش مسلمانان به علوم عقلی دیگران ریشه در آموزه های دینی دارد؛ نه اینکه آنان از روی سرکشی و بی اعتنایی به آن آموزه ها، علوم وارداتی فرهنگ ها و ادیان دیگر را پذیرفته باشند.البته اشاره خواهیم کرد که این رویکرد مثبت مسلمانان منحصر به علوم عقلی نبوده است بلکه شامل علوم غیرعقلی نیز می شده است.
    علاوه بر مطالب فوق در این مقاله بیان می شود که علوم عقلی با ورود به جهان اسلام چنان تحولی یافت که شایسته است قید اسلامی را بدان افزود تا میزان تمایز آن نسبت به علوم عقلی دیگر فرهنگ ها روشن گردد.
    کلید واژگان: علوم عقلی, آموزه های قرآنی, سنت نبوی, دوره ترجمه, علم کلام, فلسفه, منطق}
  • علی ربانی گلپایگانی
    علم کلام از نخستین دانش هایی است که در بستر اندیشه اسلامی با الهام گیری از وحی و عقل برای تبیین باورهای دینی و نیز پاسخ گویی به شبهه های مخالفین پدید آمد. از سوی دیگر، با گسترش قلمرو جهان اسلام و ارتباط نزدیک مسلمانان با پیروان دیگر ادیان و مکاتب، آرای فلسفی از شرق و غرب عالم در میان مسلمانان راه یافت. پس از پذیرش آرای فلسفی در میان گروه های اسلامی، به تدریج مباحث کلامی با مسائل فلسفی آمیخته شد تا آنجا که در سده های اخیر بعضی ادعا کردند که کلام شیعی چیزی جز الهیات بالمعنیٰ الاخص (فلسفه) نیست.
    در این مقاله بر آنیم تا ربط و نسبت میان کلام و فلسفه را در سه امر، یعنی در موضوع، روش و غایت، روشن سازیم تا از ادعاهای افراطی و نیز تفریطی در حق کلام و فلسفه پرهیز شود.
    کلید واژگان: علم کلام, فلسفه, موضوع علم, روش تحقیق, غایت}
  • حجت الاسلام والمسلمین علی ربانی گلپایگانی

    طرفداران نظریه انتخاب در تعیین امام، به دو روش مستقیم و غیر مستقیم (خلف) بر مدعای خود استدلال کرده اند. در روش نخست، به رفتار صحابه و اثبات امامت ابوبکر از طریق بیعت استدلال نموده و در روش دوم، با ابطال نظریه های رقیب که عمده ترین آن ها نظریه انتصاب است بر دیدگاه خود احتجاج کرده اند. ما در این مقاله، ضمن نقل هر دو روش، پاسخ های لازم را بیان کرده ایم.
    در روش مستقیم، روش انتخاب را مورد اجماع دانسته اند که در پاسخ می گوییم اجماعی شکل نگرفته است. همچنین انتخاب ابوبکر، منصوص نیز نبوده است؛ پس نه از راه اجماع و نه از طریق نص، نمی توان انتخاب او را صحیح دانست.
    در روش غیر مستقیم این استدلال که نص آشکار و غیر قابل تاویلی بر ولایت علی علیه السلام وجود ندارد را رد کرده و ثابت نموده ایم نه تنها نص آشکار بر این مساله وجود دارد؛ بلکه متواتر نیز هست.

    کلید واژگان: امامت, نظریه انتخاب, نظریه انتصاب, علم کلام}
    By: Ali Rabbani Golpaygani

    Those who believe in the theory of voting prove their allegation to nominate the Imam (p.b) by two ways; direct and indirect (). In the first way they deduced it from the treatment of the companions of the Prophet, and proving the Imamate of Abu Bakr through homage.
    In the second way they prove their opinion by refutation the theories of opponent or the watcher – the theory of installation is the most famous one –
    So, we are going to explain some necessary answers through discussing both opinions.
    The first group believe that there was consensus (of Moslem legal scholars) on the way of voting. But we say that there was not any consensus, and there was not any text about the election of Abu Bakr, therefore it is impossible for his election to be true.
    As for the second way, in addition to refutation the conclusion that says there was not any frank text about Alis Imamate (p.b), we proved that there was a clear frank text but it was also true and recurrent

  • حسین حجت خواه
    از مباحث مقدماتی و اساسی برای شناخت هر علم، آگاهی به نام ها و اصطلاحات گوناگون آن علم و تاریخچه پیدایش و وجه تسمیه آنهاست، و نیز اینکه مشهورترین نام آن علم چیست و کداموجه تسمیه برای آن مناسب تر است.این مقاله با همین رویکرد، نام های مختلف علم عقاید را بررسیده و سپس روی مشهورترین نام آن، یعنی «کلام» تمرکز یافته است، و با رویکردی تحقیقی و نقادانه، از تاریخچه پیدایش آن و نیز وجوه مختلف نام گذاری علم عقاید به «کلام» بحث کرده و سرانجام نظر برگزیده را مطرح ساخته است.
    کلید واژگان: علم کلام, علم عقاید, الاهیات, اصول دین, اصول عقاید}
  • سیدمحمدحسن علوی
    اهمیت روش شناسی علم کلام از آن روست که اختلاف روش ها در گذر تاریخ، سبب پیدایی عقاید گوناگون و بعضا انحرافی شده است.
    در این نوشتار با اشاره ای اجمالی به تاریخچه بحث، از جدلی بودن روش های علم کلام در دوران نخستین و چگونگی کاربرد آن در کلام و برهانی بودن کلام شیعی سخن به میان آمده است.
    همچنین علل پیدایش ر وش های کلامی و سه رویکرد برون دینی، درون دینی و جمع آن دو در روش علم کلام بیان گردیده است. نیز به اختصار مکاتب کلامی اهل حدیث، معتزله و اشاعره نقد و بررسی و ویژگی های مکتب کلامی شیعه برشمرده شده است و در پایان، عقاید هر مکتب در باب صفات خداوند ذیل عنوان دیدگاه معطله، مشبهه و دیدگاه بین تشبیه و تعطیل مطرح گردیده است.
    کلید واژگان: روش شناسی, علم کلام, اهل حدیث, معتزله, اشاعره, شیعه, معطله, مشبهه, کلام عقلی, کلام نقلی}
  • احمد حیدرپور
    در این نوشتار تعریف هایی که دانشمندان از علم کلام ارائه کرده اند به ترتیب تاریخی نقل، و به نکات ضعف و قوت آنها اشاره شده است. برای نشان دادن سیر تحول و تطور علم کلام و نیز نمایاندن مقدار موفقیت دانشمندان در ارائه تعریفی جامع و مانع از علم کلام، که شامل ادوار تاریخی آن باشد، تعریف تفتازانی و لاهیجی که علم کلام را به کلام متقدمان و متاخران تقسیم کرده اند بیشتر کانون توجه قرار گرفته است. سپس پرسش هایی که این تعریف ها بی پاسخ گذاشته اند مطرح گردیده، در نهایت خوانندگان به این نظریه رهنمون می شوند که آنچه را امروزه علم کلام می نامند و علم واحدی تلقی می شود می توان متشکل از چند علم دانست.
    کلید واژگان: علم کلام, کلام متقدمان, کلام متاخران, موضوع علم}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال