جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "ḥamd" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"
تکرار جستجوی کلیدواژه «ḥamd» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
«حمد» مفهومی قرآنی است که با ورود به فرهنگ اسلامی دچار تغییرات اساسی در معنا شده است. اهل لغت و مفسران حمد را به معنای ستایش و ثنا (مدح) یا سپاس گذاری (شکر) دانسته اند. در روایات و فرهنگ اسلامی نیز همین معنا برای حمد بازتاب یافته است. این در حالی است که حمد در سابقه پیشا اسلامی خود و در زبان های سامی دو طیف معنایی را به همراه داشته است: نخست معنای «آتش و گرما» و دوم معنای «اشتیاق، علاقه و لذت»؛ که معنای دوم از معنای نخست ساخت یافته است. این شواهد معنایی نشان می دهد که حمد در تاریخ حیات خود دچار تحولی اساسی در معنا شده است. حال پرسش اساسی درباره معنای حمد در قرآن کریم است؛ آیا حمد در قرآن امتدادی از معنای پیشااسلامی (معنای شوق)، یا همراستا با معنای دوره اسلامی (معنای سپاس و ستایش) است؟ این پژوهش می کوشد با رویکرد «تاریخ مفهوم» تحولات معنایی حمد را از دوران باستان تا عصر نزول قرآن و سپس دوره فرهنگ اسلامی رصد نماید. این پژوهش به این نتیجه دست یافته که معنای حمد در قرآن کریم در امتداد معنای پیشااسلامی خود (شوق، علاقه و توجه) است و نباید آن را بر معنای تحول یافته در دوران اسلامی (ستایش، سپاس) حمل نمود.
کلید واژگان: حمد, تاریخ مفهوم, قرآن کریم, فرهنگ اسلامی"Ḥamd" is a key concept in the Quranic theology that underwent fundamental changes in meaning upon entering Islamic culture. The lexicographers and commentators have considered ḥamd to mean praise (madh) or thanksgiving (shokr). In traditions and Islamic culture, the same meaning for ḥamd has been reflected. Meanwhile, in its pre-Islamic history and in semantic languages, ḥamd had two meanings: first, it means "fire, heat" and second, "desire, interest and pleasure"; that the second meaning is constructed from the first meaning. These semantic evidences show that ḥamd has undergone a fundamental change in its meaning through its life. in this research, by the historical method, the concept of ḥamd is investigated at the pre-Islamic era, age of Qur’an and the period of Islamic culture, and its semantic changes through the history, by the approach of history of concept. This research has reached the conclusion that the meaning of ḥamd in the Holy Qur’an is along its pre-Islamic meaning (desire, interest and attention) and it should not be carried over the changed meaning that evolved in the Islamic era (praise, thanks).
Keywords: Ḥamd, History of Concept, Holy Qur’an, Islamic Culture -
گزاره «سبح بحمد ربک» و مفهوم «تسبیح به حمد» بارها در قرآن کریم تکرار شده است و این تکرار، نشان از اهمیت بالای آن در بینش و منش قرآنی دارد. پرسش از معنای تسبیح به حمد، از ابتدا موردتوجه عالمان و مفسران بوده و آنچه درباره این تعبیر قرآنی بیان شده، عمدتا مبتنی بر پیش فرض ها در علم کلام و مبحث صفات الهی بوده است. از این رو نمی توان فهمی متاخر مبتنی بر دانش کلام را به کلام خداوند نسبت داد. این پژوهش در پی پاسخ به این مساله است که تسبیح به حمد در قرآن کریم و متناسب با فرهنگ دینی عرب، چه معنای دقیقی داشته است. این پژوهش مبتنی بر روش ریشه شناسی و با استفاده از داده های زبا ن های سامی و متون مقدس، پیشینه دو مفهوم تسبیح و حمد را مرور کرده و از این رهگذر به بازخوانی معنای تسبیح به حمد در قرآن کریم پرداخته است. در پایان مشخص شد حمد در گزاره قرآنی «سبح بحمد ربک»، نه معنای ستایش که معنای شوق و علاقه را دارد و تسبیح به حمد، حاکی از نوعی ستایش و مناجات مبتنی بر عشق ورزی و توجه قلبی است. همچنین تسبیح به حمد برخلاف تسبیح (مطلق)، اشاره به ستایشی غیرمناسکی دارد.
کلید واژگان: تسبیح, حمد, تسبیح به حمد, ریشه شناسی, متون مقدسThe Phrase "Sabbiḥ bi-ḥamdi rabbik" (Glory be to God) and the concept of "Tasbiḥ bi-ḥamd" (glorifying God) have been repeated many times in the Holy Qur'an, and this repetition shows its high importance in the Qur'anic attitude and character. The question of the meaning of Tasbiḥ bi Ḥamd has been always considered by scholars and commentators and various answers have been provided for it. What has been said about this Qur'anic statement is mainly based on presuppositions in theology and the subject of divine attributes, and so far this concept has not been discussed from a historical and semantic perspective. This research based on the method of Etymology and using the data of Semitic languages and Bible, has reviewed the background of Tasbiḥ and Ḥamd and through this has re-read the meaning of Tasbiḥ bi Ḥamd in the Holy Quran. As a result, it was found that Ḥamd in this phrase does not mean praise, but the meaning of desire and love, and Tasbiḥ bi-ḥamd indicates a kind of praise based on lovemaking.
Keywords: Tasbiḥ, Ḥamd, Tasbiḥ bi-ḥamd, Etymology, Holy Bible -
از مسایل بنیادی جریان زیبایی شناسی، نسبت میان حقیقت زیبایی و درک زیبایی است. در دیدگاه اسلامی، حقیقت زیبایی جریانی ثابت در هستی است که دارای مراتبی از زیبایی محسوس تا معقول می باشد و این موضوع با توجه به رابطه مدرک و مدرک بودن انسان و زیبایی، سطوح متفاوتی از درک زیبایی را ایجاد می نماید. نظر به مراتبی بودن زیبایی، در این دیدگاه، آن چه به عنوان هدف ایده آل برای انسان تبیین گردیده، متوقف نماندن بر زیبایی محسوس و سوق یافتن به زیبایی معقول یا حسن است. در این راستا، ارتقای سطح ذایقه زیباپسندی فرد، مستلزم ارتقای سطح شناخت و معرفت او نسبت به زیبایی و رسیدن به حسن شناسی است، اما راهبرد صحیح این ارتقاء در هاله ای از ابهام است. این مقاله که از نوع تحقیق بنیادی است، درصدد است تا با بررسی ساختار ادراکی و شناسایی عوامل موثر بر آن، راهبردهای ارتقای سطح ذایقه زیباشناسی را مورد پژوهش قرار دهد که در راستای دست یابی به یافته های پژوهش، از مبانی معرفت شناسی اسلامی به ویژه آرای علامه طباطبایی با روش های توصیفی - تحلیلی و استنباطی بهره گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که عامل «مواجهه» نقش مهمی در شکل گیری معرفت داشته و کیفیت آن در کیفیت معرفت حاصله اثرگذار است. بنابراین به منظور ارتقای ذایقه زیباشناسی باید سطح مواجهه افراد، اصلاح و تقویت شود. در همین راستا، با بررسی این موضوع در قرآن و روایات، بهترین راهبرد ارتقاء مواجهه، توجه به حمدهای ابراز شده و فعال شدن حمد در وجود فرد است.کلید واژگان: حسن, معرفت, مواجهه, ذائقه زیباشناسی, حمدThe relationship between the truth of beauty and perceiving beauty is a fundamental topic in aesthetics. From the Islamic perspective, the truth of beauty is steadily flowing throughout the universe, and it has levels, ranging from sensory to more extrasensory (i.e., intellectual) qualities. Since the relation of a human to beauty is that of a perceiver and the object of perception, perceiving beauty will also have different levels. Therefore, the Islamic perspective calls humans not to confine their perception of beauty to the sensory levels but to elevate it to grasp the intellectual beauty, or husn, as well. However, elevating aesthetic taste to the higher levels requires deeper knowledge about beauty and the skill of understanding husn. Therefore, the question that needs to deal with is about the correct approach to elevating taste. As fundamental research, the present paper aims a study the approaches of elevating aesthetic taste. It employs a descriptive-analytical and inferential methodology to draw on Islamic epistemological sources, including views of Allameh Tabataba’i, and explore the human structure of perception and factors influencing it. Findings indicate that “encounter” plays an important role in constructing knowledge and that the quality of encounter influences the quality of knowledge. Therefore, for elevating aesthetic taste, the way one encounters beauty needs to be developed. Based on an analysis of the Quran and hadith, the study finally suggests that the best approach to elevating the level of encountering beauty will be to highlight expressions of hamd (praise for true beauty) by the person and develop the ability to express hamdKeywords: Husn, Knowledge, encounter, Aesthetic Taste, Hamd
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.