جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "بصره" در نشریات گروه "ادیان و عرفان"
تکرار جستجوی کلیدواژه «بصره» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
یکی از جریانهای کلامی جهان اسلام جریان اعتزال بود که از قرن اول هجری فعالیت خود را در منطقه بصره آغاز کرد و به مرور زمان به پیشرفتهای بسیاری در طرح اندیشه های کلامی دست یافت، اما با ورود به قرن سوم هجری فعالیتهای جریان اعتزال در مکتب بصره تحت تاثیر عوامل متعددی از رونق افتاد. حال مسیله مطرح شده این است که مکتب معتزله بصره چگونه از این رکود خارج شد؟ پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و یافته های تحقیق نشان می دهد که ابوعلی جبایی یکی از سران مکتب معتزله بصره با به کارگیری تدابیری چون انتقال مکتب از منطقه بصره به عسکر مکرم، برپایی مجالس مناظره، تربیت شاگردان، تالیف کتب و طرح اندیشه های جدید و رویارویی با مخالفان اعتزال در خروج مکتب معتزله بصره از رکود موثر بوده است.کلید واژگان: اعتزال, بصره, معتزله بصره, ابوعلی جباییOne of the theological currents of the Islamic world was the I‘tizal current, which began its activities in the Basra region in the first century and over time achieved many advances in the expression of theological ideas. But in the third century, the activities of the I‘tizal current in the Basra school stopped under the influence of several factors. The main question of this research is how did the Mu‘tazila school of Basra get out of the recession? The present study was conducted using a descriptive- analytical method and the result show that Abu Ali Al-Jubba’i, one of the leaders of the Mu‘tazila school in Basra, using measures such as transferring the school from Basra to Askar Mukarram, holding debate meetings, training students and compilation of books and expressing new ideas and confrontation with the opponents of I‘tizal has been effective in bringing the Mu‘tazila school of Basra out of the recession.Keywords: I‘tizal, Basra, Basra Mu‘tazila, Abu Ali Al-Jubba’i
-
بصره و شام به عنوان دو پایگاه اموی در دو قرن نخست هجری نقش بسزایی در رشد و ترویج اندیشه های زاهدانه و آموزه های صوفیانه در جهان اسلام داشته اند. بنابراین بررسی ابعاد مشی زاهدانه در این دو شهر در بعد فردی و اجتماعی و تبیین اشتراکات و اختلافات این دو شهر در این زمینه، مسیله این پژوهش قرار گرفت. با استمداد از روش مقایسه تطبیقی به دست آمد که با وجود اهتمام زیاد زاهدان این دو شهر به عبادت و ترک دنیا، بصریان رویکرد متعادل تری نسبت به شامیان داشته و زهد آن ها بیشتر در مسیر ارزش های اخلاقی بوده است، درحالی که در سرزمین شام زاهدان در اطاله نماز و کثرت روزه و تلاوت پیوسته قرآن می کوشیدند. در طبقه تابعان زاهدان بصری بیشتر از ترک دنیا و بی توجهی به آن، توجه به کسب حلال و استفاده شایسته از نعمت های دنیوی وجود داشته است و فقط در میان برخی شاگردان حسن بصری گونه هایی از زهد افراطی دیده می شود درحالی که اکثر زاهدان شامی به بهره حداقل از نعمت دنیا و سرانه حکومتی اکتفا می کردند. در بعد اجتماعی نوعی از انفعال، تساهل و انزواطلبی در برخورد با مسایل سیاسی، اجتماعی و برخورد با حاکمان در بصره دیده می شود، درحالی که زاهدان شامی علاوه بر نشر دانش و حدیث و تعالیم دین، تصدی امور، قضاوت و فرماندهی سپاه را نیز بر عهده گرفته و گفتمان اصلاحی، اعتراضی و پویا در نقد انحرافات بنی امیه را به منظور اصلاح و عمل کردن آن ها به سیره پیامبر(ص) و صحابه دنبال کرده اند.
کلید واژگان: زهد, تصوف, مشی زاهدانه, بصره, شام -
این پژوهش در پی یافتن سرنخ هایی از امتداد جریان کلامی هشام بن حکم در بصره است و با این پرسش اصلی دنبال می شود که خط فکری هشام بن حکم چرا و چگونه در بصره تداوم پیدا کرد. به نظر می رسد پس از آنکه هشام بن حکم و شاگردانش در بغداد مورد تعقیب و آزار دستگاه خلافت عباسی قرار گرفتند، برخی از شاگردان هشام همچون علی بن اسماعیل میثمی و حکم بن هشام بن حکم به دلیل رونق داشتن گفتگوهای کلامی در شهر بصره و نیز دوری آن شهر از مرکز خلافت عباسی، برای ادامه فعالیت های کلامی خویش به آن سامان مهاجرت کردند. آنها در راستای پیگیری اندیشه های کلامی خود، بیشتر با گروه فکری معتزله درگیری علمی داشته اند و از سوی دیگر مخالفت برخی از امامیان بصره با آنان نیز در خور توجه است. با توجه به مخالفت های برون مذهبی و درون مذهبی، این جریان پس از حضور کوتاه مدت و فعالیت های تاثیرگذارش در بصره به محاق رفت. البته هرچند تاکنون تصور روشنی از حضور این جریان در بصره وجود نداشته است، اما در این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که خط کلامی پیرو هشام در اواخر سده دوم و نیمه سده سوم هجری در بصره فعال بوده اند.کلید واژگان: کلام امامیه, جریان کلامی, هشام بن حکم, معتزله, بصرهThis is a research that seeks traces of the continuity of the theological current of Hishām b. al-Ḥakam in Basra. The research is pursued with the question of why and how Hishām b. al-Ḥakam’s thoughts continued in Basra. As it seems, after Hishām b. al-Ḥakam and his students were persecuted by the Abbasid Caliphate in Baghdad, some of his students, such as ‘Alī b. Ismā’īl al-Maythamī and al-Ḥakam b. Hishām b. al-Ḥakam, migrated to Basra to continue their theological activities, because the city was a thriving environment for theological dialogues and was distant from the center of the Abbasid Caliphate. In order to pursue their theological thoughts, they had scholarly interactions with the intellectual sect of Mu’tazila, and the opposition they faced from some Imāmīs in Basra is remarkable. Given oppositions to them by people outside and inside the Imāmīyya denomination, the current faded after a short-term presence and influential activities in Basra. Although there has so far not been a clear picture of their presence in Basra, in this research we have found that the theological strand following Hishām was active in Basra in late second and mid-third centuries AH.Keywords: Hish?m b. al-?akam, Basra, ‘Al? b. Ism?’?l al-Maytham?, Mu?ammad b. Sulaym?n al-N?fal?
-
هدف این نوشتار، بررسی برخی ادله روایی یکی از مدعیان نیابت، با عنوان احمد بن اسماعیل بصری است. این فرد خود را فرزند با واسطه امام مهدی، رسول و زمینه ساز ظهور معرفی کرده و مدعی است پس از آن حضرت به حکومت و خلافت خواهد رسید.
وی کوشیده است با بهره گیری از روایات معصومین ادعای خود را اثبات کند. همچنین مریدان این شخص ادعا دارند تمام بیانات و ادله او برگرفته از علم الهی وی بوده و امکان نقد هیچ یک از آن ها وجود ندارد. اما پس از بررسی ادله مطرح شده، درمی یابیم که این فرد با تمسک به روایات غیرمستند، بهره گیری از منابع غیرعلمی، تقطیع روایات و تحریف معنا و دلالت آن ها، قصد فریب مخاطبان خود را داشته است. نو بودن این جریان در ایران و احساس نیاز به تحلیلی علمی و برگرفته از منابع مورد اعتماد این گروه، موجب شد پس از معرفی این فرد و روش تبلیغاتی او، به نقد برخی از ادله روایی اش بپردازیم.
روش این نوشتار، توصیفی _ تحلیلی است و آن چه به دست آمده، نسبت های دروغ این فرد به ائمه و سوء استفاده از نداشتن سواد حدیثی طرفدارانش است. همچنین تلاش شده با بررسی برخی از ادله مورد ادعا و با توجه به این که وصی و جانشین امام مهدی باید از علم و عصمت برخوردار باشد، بطلان ادعای او اثبات شود.
کلید واژگان: احمد, بصره, یمانی, امام مهدی, الحسن, دابه الارض, مهدی اولThe aim of this paper is examining some of the reasons based on the Hadith that one of the people who made claims to be the successor for lifesaviour, named Ahmad – bin Ismail Basari. This person introduced himself as the one of the grandsons of Imam Asr (Contemporary Imam Mahdi) and he claimed that he is the person who makes the world suitable for the arrival of Imam Mahdi and he will receive the government and Caliphate after Imam Mahdi. He has tried to prove his claim by exploiting the traditions quoted from the innocent Imams. And also, his followers claim that all his remarks and his reasons are derived from the divine science and criticizing or questioning them is impossible. A thorough analysis of the reasons that have been explained by him, shows that this person had the intention to deceive his addressees by resorting to the unauthentic Hadith, and using unscientific resources, cutting the Hadith into pieces, distorting the meaning of and justification for them. Two thing made us to criticize some of his reasons based the Hadith, after introducing this person and his method of advertising. The first one is that this movement is new in Iran and the second one is that we felt the need to scientifically examine and analyze in such a way that has been derived from the valid resources. The method of this paper is descriptive and analytic and we have found the false claims of this man against the Imams and using the illiteracy of his followers in the field of traditions quoted from Imams. And also it has been tried to prove the invalidity of his claims by analyzing some of the reasons that have been claimed and by paying attention to this fact that the recommended (by prophet) and the successor of Imam Mahdi must have the knowledge and chastity.Keywords: Ahmad., Basra, Yamani, Imam Mahdi, Alhasan, Dabbatol Arz, The 1st Mahdi
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.