جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "تطبیق" در نشریات گروه "ادیان و عرفان"

تاویل در قرآن یکی از چالشی ترین مسایل قرآنی دانسته می شود. از جمله اندیشمندان معاصری که نگاه جامعی به بحث تاویل دارند، آیت الله جوادی آملی است. از دیدگاه ایشان بیشترین کاربردهای تاویل در قرآن حکیم، ناظر به حوزه لفظ، مفهوم و معنا، تفسیر و تبیین نیست، بلکه درباره ارجاع به واقعیت عینی و خارجی اعم از دنیا و آخرت است.آنچنان که ظاهرها با ظاهر و باطن ها با باطن سنجش شدنی است، تاویلات قرآن نیز با ام الکتاب قابل سنجش است؛ چراکه ام الکتاب همان خطوط کلی آیات قرآن به شمار می آیند. لازمه این دیدگاه که یکی از دیدگاه های بدیع این حوزه به شمار می آید، این است که کل قرآن اعم از محکم و متشابه تاویل دارد و سنجش این تاویلات، با ام الکتاب است و روز قیامت ظرف تحقق تاویل قرآن به شمار می آید. نگاه کاربردی به این دیدگاه، آن است که فهم تاویلات قرآن به لحاظ ارجاع شان، به صورت طولی اول برای خداوند؛ دوم برای کسانی که به مقام مشییت خداوند نایل شده‏اند؛ سوم برای خواص اهل‏بیت (ع) میسر است.

علم تاویل و باطن آیات قرآن از جمله علومی است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مسلمان در حوزه علوم قرآن بوده است و هر کدام از مفسران دو فرقه شیعه و اهل سنت طبق تعاریف خود از این علم به آن پرداخته اند، اماواقعیت این است که متن اغلب تفاسیر، ظاهر و تنزیل قرآن است و پرداختن به تاویل آیات مورد توجه تعداد اندکی از مفسران بوده است،از جمله کتب تفسیری که به باطن آیات پرداخته اند؛ کتاب الکشف تالیف جعفربن منصورالیمن است که از جمله داعیان اسماعیلی اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم است و همینطور کتاب مرآه الانوار و مشکوه الاسرار تالیف ابوالحسن عاملی که از جمله دانشمندان اثنی عشری قرن دوازدهم هجری است، این دو دانشمند که از دو فرقه مختلف و دو قرن متفاوت هستند در کتب خود فقط به بطون و تاویل آیات پرداخته اند اما علاوه بر اینکه دیدگاه دو مفسر در پرداختن به بطون آیات متفاوت است، موضوعاتی که به آنها اشاره کرده اند نیز موضوعات مختلفی است که در برخی از این موضوعات اشتراک و در برخی دیگر تفاوتهایی دارند، همچنین روش پرداختن به بطون و تاویل آیات نیز در هردو کتاب متفاوت است، به نظر می رسد برای درک بهتر و فهم دقیقتر کتاب الکشف خواننده این کتاب نیاز به آشنایی با دو علم متفاوت دارد؛ علم سیمیا (که عبارت است از علم حروف ابجد، علم اعداد، علم کواکب، افلاک و بروج و،،،،) و دیگری دانستن احادیث تاویلی که از ناحیه ائمه(ع) بخصوص امام باقر و امام صادق(ع) وارد شده است، با نگاهی گذرا به این کتاب می توان فهمید که خود مولف نیز با توجه به این علوم و احادیث، دست به تالیف این کتاب زده است، اما درک مطالب کتاب مرآه الانوار برای خواننده این کتاب آسان تر است زیرا تاویل آیات در این کتاب بر اساس روایات اهل بیت(ع) می باشد