جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "نظام اخلاقی" در نشریات گروه "اخلاق"
تکرار جستجوی کلیدواژه «نظام اخلاقی» در نشریات گروه «علوم انسانی»جستجوی نظام اخلاقی در مقالات مجلات علمی
-
نظام اخلاقی اسلام گویای مجموعه ای هماهنگ و مرتبط از ارزش ها و لزوم ها درباره صفات نفسانی و رفتارهای اختیاری است که تمام آنها براساس جهان بینی اسلامی، هدف خاصی را پی می گیرند. آیت الله مصباح یزدی در تبیین این نظام اخلاقی، ارزش و لزوم اخلاقی را مبین رابطه متناسب و ضروری موجود میان صفات و رفتارهای اختیاری با نتایج آنها می داند. ایشان این رابطه را حاصل علیت تکوینی و محصول اراده الهی قلمداد می کند و نقش توحیدمحوری را افزون بر منشا اخلاق، در لزوم نیت تقرب الهی فاعل اخلاقی از اراده بر انجام فعل تا وصول به هدف تبیین می نماید. آیت الله مصباح یزدی هدف اخلاق را نیز کسب کمالات متناسب با خلقت بشری دانسته است که از آن به «قرب به کمال مطلق» یا همان «قرب الهی» تعبیر می شود. راه وصول به این هدف را نیز به روش حصر عقلی در چارچوب اخلاق الهی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی برمی شمرد. این تحقیق به روش توصیفی - تحلیلی، تبیین ایشان از نظام اخلاقی اسلام را منسجم، عقلانی، واقع گرایانه، دینی، مطلق گرایانه، وحدت گرایانه و شمول گرایانه می داند. این مقاله افزون بر توجه به آثار تبیین نظام اخلاقی اسلام از منظر ایشان، به چگونگی رابطه تولیدی حسن فعلی از حسن فاعلی و تناسب خودگرایی و خداگرایی پرداخته است.
کلید واژگان: نظام اخلاقی, نظام اخلاقی اسلام, حسن فعلی, حسن فاعلی, آیت الله مصباح یزدی -
احادیث اخلاقی از جمله بسترهای مهم اجرای قاعده «تسامح در ادله سنن» است. شدت تسامح در روایات ضعیف اخلاقی در مقایسه با احادیث اعتقادی و فقهی نشان میدهد که گویا احادیث اخلاقی بار مسئولیت کمتری برای مدونین کتب روایی داشته است. فقدان دانش فقهالاخلاق و عدم تفکیک گزاره های اخلاقی اخباری و انشایی، زمینه ساز اجرای همه جانبه این قاعده در احادیث اخلاقی شده است. این پژوهش با تتبع در مصادیق روایی، در پی واکاوی آسیب هایی است که کاربست قاعده «تسامح در ادله سنن» در حوزه احادیث ضعیف اخلاقی برجای گذارده است؛ لذا با حذف آنها از متون دینی، طراحی نظام ضابطه مند اخلاقی جامع تحقق بیشتری خواهد یافت. داده های این مقاله با تمرکز بر متون حدیثی جمع آوری و با شیوه توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. پیامدهایی چون اختلال در نظام اخلاق اسلامی، وقوع جعل در روایات اخلاقی و ایجاد خوش بینی یا بدبینی کاذب نسبت به متون روایی اخلاقی از جمله نتایج کاربست بی ضابطه این قاعده در احادیث اخلاقی است. با توجه به گستره حدیث و تاثیر آن بر فرهنگ دینی، رفتارهای فردی و کنش های جامعه، آسیب شناسی و توجه خاص به کیفیت متون حدیثی، بازنگری در احادیث اخلاقی، ترسیم الگوی اخلاق اسلامی مبتنی بر روایات معتبر، در پالایش نظام یکپارچه اخلاقی بسیار ضرورت دارد.کلید واژگان: قاعده تسامح, روایات من بلغ, روایات اخلاقی, پالایش روایی, نظام اخلاقیThe harms of using the rule of tolerance in the arguments of Sunnah in the field of moral traditionsEthical traditions have been one of the important bases for applying the intolerance rule in the Sunnah. The intensity of tolerance in poor moral traditions compared to religious and jurisprudential traditions makes it clear that ethical traditions were less responsive to narrative books. The lack of knowledge of moral jurisprudence in related narratives and the lack of separation of moral and informational propositions have led to the acceptance of the rule and consequently disruptions to the Islamic ethics system, the occurrence of forgery in the moral traditions, and the emergence of pessimism about moral narratives. Due to the scope of the hadith and its effect on religious culture, individual behaviors and community passages, so the pathology and attention to the quality of the hadith texts as well as the revision of the ethical traditions and the drawing of Islamic ethics pattern based on authentic narratives are essential in refining the unified ethical system. has it. This article analyzes analytically the damages of applying the rule of tolerance in ethical traditions.Keywords: The rule of tolerance, the moral traditions, the moral system, Man balagh traditions
-
هدف این پژوهش اولا بیان ادله ضرورت طراحی نظام اخلاقی قرآن و ثانیا پیشنهاد یک نظام جدید برای آموزه های اخلاقی قرآن در ساختاری نظام مند و جامع است. بدین منظور، با توجه به آثار و نتایج نظام مندی آیات اخلاقی قرآن، در این پژوهه با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، به ادله هجده گانه برای اثبات ضرورت طراحی نظام اخلاقی قرآن استناد می شود. بر این اساس، از یک سو، صفات خدا و ویژگی های اسلام آورده می شود که مقتضی طراحی نظام اخلاقی است؛ و از سوی دیگر، تاثیرات و فوایدی ذکر می شود که در طراحی یک نظام اخلاقی برای خود قرآن، اخلاق، انسان و حیات فردی و اجتماعی او به بار می آید. طراحی یک نظام به معنای سیستم، کمبودهای پژوهشی در این زمینه را نیز جبران می کند. در ادامه با معرفی نظام های مختلف مبتنی بر نظام «لفظی»، «معنایی»، «صفات»، «روابط» و «مراحل» اخلاق و نیز نظام مبتنی بر «سیستم» که هر کدام به شکلی به نظام مند کردن آموزه های اخلاقی پرداخته اند مدلی جدید و کلان نگر برای نظام اخلاقی قرآن پیشنهاد می شود. برآیند این تحقیق، ارائه یک ساختار هرمی شکل و چهاربعدی از نظام اخلاقی قرآن است.کلید واژگان: اخلاق, نظام اخلاقی, نظام اخلاقی قرآن, ضرورت نظام اخلاقی قرآن, اخلاق در قرآنThe purpose of this study was to firstly elucidate the necessity of designing the Qur'anic moral system and, secondly, proposing a new system for the moral teachings of the Qur'an in a systematic and comprehensive structure. To this end, considering the systematic effects of the Qur'anic moral verses, in this study, using the descriptive-analytic method, the eighteen arguments are used to prove the necessity of designing the Qur'an's ethical system. On this basis, on the one hand, the attributes of God and the characteristics of Islam are brought about by the design of the moral system; on the other hand, there are some influences and benefits that have been made in designing a moral system for the Qur'an itself, ethics, human and his individual and social life. The design of a system also compensates for research shortcomings in this area. In the following,introducing various systems based on the system of "verbal", "semantic", "traits", "relations" and "stages" of morality, as well as the system-based work, each of which systematically regulates ethical teachings, a new model for the Qur'anic ethics system is proposed. The outcome of this research is to present a fourdimensional structure of the Quran's ethics system.Keywords: Ethics, Moral System of Qur’an, Necessity of Qur’an Ethics, Ethics in the Qur’an
-
در نگارش این مقاله، مطالعه روشمند و تحلیلی گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزاره ها در هدایت افراد و جامعه اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین می شود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست می آید.
این پژوهه بر آن است که با استخراج گزاره های اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آن ها و سپس طبقه بندی موضوعی، در نهایت، به تبیین مدل چگونگی هدایت افراد و جامعه اسلامی بپردازد. گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم، در دو بعد فردی و جمعی، به صورت همسان بیان خواهد شد و به منظور ساخت یک مدل و نظام ساختاری در حوزه اخلاق، چهار رکن اصلی یک نظام (اصول و مبانی نظری، الزامات، مقدمات و موانع) در این زمینه تبیین می شود.
در این مقاله سوره «اسراء» نمونه ای است که با روش تحلیل محتوا به مطالعه آن می پردازیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیانگر آن است که گزاره های فردی در دو حوزه فضیلت و رذیلت 47% و گزاره های جمعی بیان شده در این سوره نیز در چهار حوزه فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد، 53% از مجموع گزاره های این سوره را تشکیل می دهد. مدلی که در پایان ذکر می شود، همه جنبه ها و جهات یک نظام اخلاقی در سطح فردی و جمعی را تبیین می کند.
کلید واژگان: قرآن کریم, نظام اخلاقی, ارزش های اخلاقی, تحلیل محتواThe purpose of this study is the systematic and analytic investigation of ethical propositions stated in the Surahs of the Quran. To this end, using content analysis method, the role and the significance of these propositions in guiding the people and the society towards perfection and felicity will be explained, which would in turn form the basis for a model of an ethical system to emerge.By extracting the ethical propositions in the holy Quran and analyzing and categorizing them thematically, this research paper seeks ultimately to come up with a model of the way in which the people and the Muslim society could be guided. In this article, the ethical propositions stated in the Quran regarding both individual and social dimensions, will be addressed equally and, in order to construct a model and a structured system with regard to ethics, four basic pillars of a system, i.e. theoretical principles, requirements, premises, and impediments will also be explicated.In the present paper Surah Al-Israa will be studied as a sample using the content analysis method. The results indicated that the individualized propositions regarding the two issues of virtues and vices comprised 47%, and the social propositions stated regarding four issues of culture, society, politics and economy comprised 53% of the total propositions of this Surah. The model that will be presented in the end will illustrate all aspects and dimensions of an ethical system in both individual and social levels.Keywords: The holy Quran, Ethical system, Ethical values, Content analysis -
اخلاق از ضرورت های هر جامعه به ویژه در دوره ی جدید است. اما دانشمندان در فرهنگ های مختلف تلاش کرده اند بر اساس مبانی خاص خود، نظام اخلاقی متناسب با فرهنگ و مقتضیات اجتماعی پی ریزی کنند. دسته ای از متفکران مسلمان براساس فرهنگ وارداتی غرب در قرون اولیه اسلامی، نظام اخلاقی بنا کردند که به نام اخلاق فلسفی یا اخلاق یونانی یا اخلاق ارسطویی مشهور شد. نیز گروه دیگر در چارچوب دانسته های متصوفه و عرفا نظام اخلاقی صوفیانه یا عرفانی را تاسیس کردند. از همان زمان های دور عده ای سر تسلیم در مقابل نظام های غیرقرآنی و روایی فرود نیاوردند و در صدد نظام سازی اخلاقی بر اساس قرآن یا احادیث یا هر دو بودند. درست همان کاری که فقها انجام داده و نظام فقهی را پایه ریزی کردند. به هر حال کتاب هایی مثل اخلاق محتشمی و اخلاق بشر پاسخ به این نیاز بود. در دوره ی جدید این خواست بیش از پیش طرفدار پیدا کرده و کسانی به فکر نظام سازی اخلاقی افتاده اند. البته انگیزه ی اینان متعدد بود. در بین آنها سلفیون تا پاک دینان که خواهان احیای اسلام بالاخص نظام اخلاقی اسلام، و تهذیب این نظام از شوائب و کدورت ها همگی حضور دارند. تا کنون در فرهنگ شیعه، اقدام جدی برای نظام اخلاقی بر پایه ی احادیث برداشته نشده است؛ نظامی که پاسخگو به پرسش های این عصر و جامع و همراه با تحلیل های تطبیقی باشد. این مقاله در صدد زمینه سازی برای نظام اخلاقی است که در سنت و فرهنگ شیعه تاسیس شود و ویژگی های فوق را دارا باشد. از این رو، نویسنده با مراجعه به یکی از معتبرترین منابع اخلاقی شیعه در صدد چنین اقدامی است. این مقاله در پنج فصل زیر، تحلیل های مرحوم نراقی و احادیث نبوی را سازمان دهی مجدد و بازسازی کرده است تا بلکه نظام اخلاقی شیعه مطرح شود. البته مدعی نهایت کار و رسیدن به پایان نهایی نیست، بلکه آغازی برای راه طولانی است: ضرورت نظام سازی بر اساس اخلاق نبوی؛ تبویب و نظام موضوعی؛ فضایل و رذایل عاقله؛ فضایل و رذایل قوه ی غضب؛ فضایل و رذایل قوه ی شهوت. ذیل هر فصل، چند عنوان آمده و ذیل هر عنوان یک یا چند حدیث همراه با توضیح مختصر آمده است.
کلید واژگان: اخلاق نبوی, نظام سازی اخلاقی, نظام اخلاقی, جامع السعادات, آرای اخلاقی محمدمهدی نراقی, فضایل و رذایل, شیعه ی اخلاقی, اخلاقی شیعی -
در این مقاله نخست به کاستی مباحث تئوریک در میراث مکتوب اسلامی اشاره شده و اینکه رویکرد اهتمام کنندگان به اخلاق بیشتر به جنبه اخلاق عملی معطوف بوده است. سپس رویکردهای اخلاقی مطرح در جهان اسلام در قالب تقسیم بندی سه گانه تبیین و نقد شده است. این سه رویکرد عبارت است از: اخلاق فیلسوفانه که نماینده آن تهذیب الاخلاق ابن مسکویه و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی است، اخلاق عارفانه یا صوفیانه به نمایندگی غزالی و دو کتابش إحیاء علوم الدین و کیمیای سعادت و بالاخره اخلاق نقلی و کتاب هایی مانند اخلاق محتشمی و اخلاق شبر که البته به این قسم از گرایش اخلاقی کمتر پرداخته شده و اهتمام بیشتر به دو قسیم دیگر آن است. دیگر مبحثی که در مقاله حاضر به تفصیل بررسی شده، تبیین مبادی نظام اخلاقی امثال ابن مسکویه، غزالی و خواجه نصیر است که در ضمن آن، تعریف اینان از اخلاق نقل و نقد شده و سپس تبارشناسی نظرات اخلاقی این سه متفکر ارائه گشته است. جایگاه اخلاق در درختواره موضوعی علوم در دوران قدیم بخش پایانی مقاله است.
کلید واژگان: نظام اخلاقی, ابن مسکویه, خواجه نصیر, غزالی, احیاء علوم الدین, خیر و شر
نکته
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.