جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « تالاب شادگان » در نشریات گروه « کشاورزی »
-
سکونتگاه های روستایی به دلیل ضعف در سازه ها، زیرساخت ها و نابرابری های اجتماعی و فرهنگی و برخی کارکدهای مدیریتی بیشتر در معرض خطر و خسارات ناشی از بلایا قرار دارند. این مطلب لازم می دارد تا به تاب آور نمودن این بناها توجه ویژه شود. روستای صراخیه واقع در تالاب شادگان، دراستان خوزستان است که به دلیل معماری بومی خانه های روستا و نوع معیشت آن ها که وابسته به تالاب است به یک روستای گردشگری تبدیل شده است که در سیلاب سال 1398 خسارت های فراوانی را متحمل شده است و گردشگری و امرار و معاش و نوع زندگی مردم روستا را تحت تاثیر قرار داده است. نگارندگان در این تحقیق تلاش دارند تا با تکیه بر روش میدانی به بررسی مولفه های کالبدی سازنده تاب آوری در فضای معماری روستایی صراخیه بپردازند و ضمن تاکید بر مولفه کالبدی به نقد و بررسی اقدامات روستاییان و دولت درزمینه ی مقابله باسیل پرداخته شود. در گام اول با برداشت میدانی و بررسی های نقشه های روستا هشت تیپ خانه در این روستا در نظر گرفته شد. سپس استفاده از نرم افزار Flow 3D با مدل آشفتگی LES شبیه سازی سیلاب در محدوده مورد مطالعه صورت گرفت . که آن ها با زوایای متفاوت نسبت به تالاب و فاصله ی متفاوت نسبت به هم شبیه سازی شد .همچنین از نرم افزار Tecplot 360 جهت تجزیه وتحلیل شبیه سازی استفاده شد و نتایج به دست آمده نشان داد که مناسب ترین کالبد و بافت روستا در برابر سیلاب بیشتر در زوایای 45 و 60 نسبت به تالاب قرار دارد. لذا می توان نتیجه گرفت؛ با اصلاح بافت روستا و جهت گیری ابنیه و ایجاد مرکزی جهت مدیریت بحران های طبیعی، می توان وضعیت روستا را پس از بحران، عادی کرد و ازاین روی جریان گردشگری را تسهیل نمود.
کلید واژگان: تالاب شادگان, تاب آوری, سکونتگاه های روستایی, شبیه سازی جریان سیل}Rural houses are more at risk of disaster damage due to poor infrastructure and socio-cultural inequalities, as well as due to less attention from governmental organizations, so the issue of disaster resilience is an important issue in rural communities. In this article, an attempt has been made to deal with the effects of disaster such as waterfloods on rural houses adjacent to the wetland. Sarakhieh village located in Shadegan wetland, Khuzestan province, which due to the local architecture of village houses and their livelihood, which depends on the wetland, has become a tourist village that has suffered a lot of damage in the flood of 2018-2019. It has affected the livelihood and way of life of the villagers. Therefore, in this research, the authors try to investigate the factors promoting resilience in Sarakhieh tourist village by relying on the field method and also to simulate floods using “Flow 3D software” with “LES turbulence model”. By field survey and surveys of village maps, eight types of houses were harvested in this village, which were simulated with different angles to the wetland and different distances from each other. Also, Tecplot 360 software was used to analyze the simulation and the results showed that the most suitable body What is the texture of the village against the flood? In addition, the authors believe that by improving the texture and quality of roads and also creating a center for natural crisis management, providing solutions appropriate to the conditions of the village can return the village to normal immediately after the crisis and thus facilitate the flow of tourism.
Keywords: wetland, resilience, Rural settlements, Flood simulation} -
تالاب شادگان به عنوان بزرگترین تالاب بین المللی ایران بوده و نیازهای معیشتی جوامع بومی به آن وابسته است. بنابراین سلامت ماهیان تالاب به عنوان منبع اصلی غذای حاشیه نشینان از اهمیت بالایی برخوردار است. جیوه به عنوان آلاینده ای تجمع پذیر در زنجیره های غذایی آبی هدف مطالعه قرار گرفت. بر این اساس از 3 گونه ماهی بنی، کپور و تیلاپیا در فصل صید و از آب تالاب در دو فصل بهار و تابستان از 3 ایستگاه انتخابی نمونه برداری شدند. غلظت جیوه در بافت ماهی به کمک دستگاه آنالیز مستقیم جیوه (DMA 80) و در نمونه های آب با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شدند. برای تعیین حد مجاز جیوه در آب تالاب، براساس دستورالعمل USEPA، فاکتور تجمع زیستی جیوه (BAF) در زنجیره غذایی موجود در آب تالاب و معیار غلظت جیوه در بافت ماهی (TRC) براساس الگوی مصرف حاشیه نشینان تالاب محاسبه گردید. میانگین غلظت جیوه نمونه های آب در فصل تابستان µg/l 0/11 اندازه گیری شد. میانگین جیوه در ماهیان تالاب شادگان در محدوده µg/kg 18/24 وزن تر به دست آمد. میانگین BAF جیوهl/kg 41/69، TRC تالاب µg/kg 22 و حد مجاز جیوه در آب تالاب µg/l 0/53 به دست آمد. هر چند مقادیر جیوه در آب و ماهیان تالاب از حدود استاندارد USEPA کمتر بود؛ اما مصرف زیاد ماهی توسط مردم محلی و مقدار بالاتر میانگین جیوه در ماهیان تالاب در مقایسه با TRC محاسبه شده، احتمال خطر جیوه بر سلامت مصرف کنندگان محلی را نشان می دهد. همچنین پایش مداوم آلودگی جیوه در این تالاب را الزامی می نماید.کلید واژگان: تالاب شادگان, جیوه, حدمجاز, BAF, RSC}Shadgan wetland is the largest international wetland in Iran and the livelihood needs of local communities depend on it. Therefore, the health of wetland fish is of great importance as the main source of food for marginal residents. Mercury as an accumulating pollutant was studied in aquatic food chains. Based on this, 3 fish species were sampled including binni, carp, and tilapia in the fishing season and the water of wetland was sampled in spring and summer from three selected stations. Mercury concentration in fish tissue was measured using direct mercury analyzer (DMA 80) device and in water samples with atomic absorption device. To determine the permissible limit of mercury in wetland water, based on USEPA guidelines, the mercury bioaccumulation factor (BAF) in the food chain in wetland water and mercury concentration criterion in fish tissue (TRC) were calculated based on the consumption pattern of wetland residents. The average mercury concentration of water samples was 0.11 µg/l in the summer season. The mean concentration of mercury in Shadegan wetland fish was 22.18 µg/kg wet weight. The average BAF of mercury was 41.69 l/kg. The mean of TRC of the wetland was 22 µg/kg, and the permissible limit of mercury in the wetland water was 0.53 µg/l. Although the amount of mercury in the water and fish of the wetland was lower than the USEPA standard limits; but the high consumption of fish by local people and the higher average amount of mercury in wetland fish compared to the calculated TRC indicate the possibility of mercury risk to the health of local consumers. It is also necessary to monitor mercury pollution in this wetland.Keywords: BAF, Mercury, RSC, Shadegan Wetland, Standard Limit}
-
مقدمه و هدف پژوهش:
تالاب ها به واسطه ی برخورداری از کارکردهای مثبت محیط زیستی و ارائه خدمات مستقیم و غیرمستقیم به جوامع بشری و نیز به عنوان یک دارایی، بسیار حائز اهمیت هستند. این امر باعث شده در جوامع مختلف توجه فزاینده ای برای احیا و نگهداری آن ها صورت گیرد. تالاب شادگان تالابی است با آب شیرین -شور و لب شور و سالانه حدود 900 میلیون مترمکعب از منابع آبی جراحی وارد شادگان می شود. متاسفانه این تالاب به واسطه فعالیت های توسعه ای پیرامون آن، افزایش ورود آلاینده ها و کاهش جریان های شیرین ورودی، با تهدید جدی روبرو است. برداشت های بی رویه از منابع آب تالاب و تخلیه زباله های شهری درون محدوده ی آن در کنار تکه تکه کردن تالاب به واسطه احداث جاده ها، ایجاد ایستگاه های تقویت فشار برق، گاز و لوله گذاری نفت و نیز ایجاد صنایعی چون نوپانسازی، الکل سازی و کشت و صنعت نیشکر که پساب خود را درون تالاب تخلیه می کنند، همه و همه در نابودی این تالاب نقش داشته و دارند. ارزش اقتصادی تالاب ها از یک سو و تنظیم آب و هوا، جلوگیری از سیل، حفاظت از تنوع گیاهی و جانوری، زیبایی و جاذبه های بصری ذاتی تالاب، جاذبه های توریستی و ایجاد فضایی برای زندگی پرندگان مهاجر و مکانی غنی برای بررسی های تحقیقاتی و علمی از سوی دیگر از مهم ترین موضوعات موردتوجه در یک تالاب است. توسعه طرح های منابع آب و تنظیم جریان رودخانه ها اغلب به عنوان جدی ترین تهدید برای پایداری اکولوژیکی رودخانه و تالاب ها شناخته شده است.
مواد و روش هابا توجه به اهمیت تالاب شادگان از جهات مختلف، در این پژوهش با استفاده از شاخص هدایت الکتریکی، روند تغییرات شوری آب در سطح این تالاب را در پنج دهه اخیر پهنه بندی و تحلیل شد و در نهایت رابطه میان مساحت و شوری آب در سطح این تالاب مهم به دست آمد. همچنین با استفاده از داده های هدایت الکتریکی 23 ایستگاه موجود در سطح تالاب و با کمک تصاویر ماهواره ای و تکنیک های سنجش از دور و روش درون یابی IDW به بررسی تغییرات این شاخص در مدت ذکرشده پرداخته شد که منجر به یک رابطه ریاضی شد.
نتایج و بحث:
بر اساس نتایج تحقیق، فعالیت های انسانی بالادست، به ویژه سدسازی و طرح های توسعه کشاورزی، تاثیر زیادی بر کمیت و کیفیت تالاب داشته است. با تغییرات اقلیمی و خشکسالی، این اثرات تشدید شده و منجر به کاهش سطح تالاب و همچنین افزایش شوری آب تالاب شده است. این تغییرات را می توان هم از نظر ابعاد زمانی و هم از نظر مکانی مشاهده کرد. متعاقبا، نتایج بیانگر روند افزایش شوری از بخش های جنوبی به سمت شمال و همچنین نمود بیشتر افزایش شوری در قسمت های جنوبی در اثر کاهش جریان آب شیرین ورودی (تابیش از دو برابر) نیز می باشد. بر اساس نتایج، سه سطح شوری در تالاب وجود دارد: شور، لبشور و فوق شوری و افزایش شوری در هر سه پهنه مشاهده می شود. نتایج و معادلات حاضر بعنوان یک دستاورد مورد استفاده مدیران آب و محیط زیست بوده و آنها می توانند با اندازه گیری وسعت تالاب با استفاده از فناوری های مختلف، EC آب در ایستگاه های کلیدی و شاخص و در نهایت در سطح تالاب را تخمین بزنند. و یا برعکس با مشخص بودن EC، وسعت تالاب را برآورد کنند. بنابراین با گذشت زمان، سطوح و مناطق شور و فوق شوری گسترش یافته و سطح آب شور کاهش یافته است. انتظار می رود که این روند در طول زمان ادامه یابد و در نتیجه آب نمک دریا به سمت تالاب پیش برود و میزان شوری در آن افزایش یابد.
نتیجه گیریبر اساس این مطالعه، با توجه به رابطه بین شوری و سطح تالاب و همچنین مساحت آبی تالاب، می توان شوری آن را در سه پهنه تخمین زد. با اندازه گیری شوری آب در چندین ایستگاه کلیدی در هر یک از سه منطقه، می توان سطح آب تالاب را تخمین زد. در پایش، مدیریت و حفاظت کیفی تالاب و در نتیجه گونه های آن، این معادله و روابط آن می توانند نقش مهمی ایفا کند.
کلید واژگان: تصاویر ماهواره ای, تالاب شادگان, شوری, وسعت آب, روش های زمین آماری}IntroductionWetlands are highly beneficial to human societies due to their positive environmental functions, direct and indirect functions, as well as their value as an asset. It has led to an increase in the attention given to their restoration and maintenance in different societies. Shadgan Wetland contains fresh-salty, and brackish water, and approximately 900 million cubic meters of Jarahi water resources enter Shadgean every year. The wetland is at risk of serious harm as a result of the developmental activities occurring around it, which are causing pollutants to enter the wetland and reducing the quantity of fresh water coming in. A number of factors contribute to the destruction of this wetland, including over-exploitation from its water resources, the discharge of urban waste within its limits, the fragmentation of the wetland as a result of road construction, the construction of stations to increase the pressure on electricity, gas and oil pipelines, as well as effluents from industries such as bread making, alcohol production, sugarcane cultivation and industry. The economic value of wetlands and climate regulation, flood prevention, protection of plant and animal diversity, beauty and inherent visual attractions of wetlands, tourist attractions, as well as creating an opportunity for migratory birds to nest and a place for scientific research are among the most important considerations in the design of a wetlands. The development of water resources schemes and the regulation of river flows are often recognized as the most serious threats to the ecological sustainability of rivers and wetlands.
MethodThis study attempts to determine the change in water salinity of Shadegan wetland in the last five decades using the electrical conductivity index due to the importance of Shadegan wetland in various ways. Finally, a relationship has been established between the area and the salinity of this significant wetland. Also, by using electrical conductivity data from 23 stations in the lagoon and with the help of satellite images and remote sensing techniques and interpolation methods (IDW), the changes of this index in the mentioned period were investigated, leading to a mathematical relationship.
Results and DiscussionAccording to the research results, upstream human activities, especially dam constructions and agricultural development projects, have had a great impact on the quantity and quality of the wetland. With climate change and drought, these effects have intensified, resulting in a reduction of the wetland level as well as an increase in the salinity of the wetland water. These changes can be observed both in terms of their temporal and spatial dimensions. Consequently, the results show the trend of increasing salinity from the southern parts to the north and also the greater manifestation of the increase in salinity in the southern parts due to the decrease in the incoming fresh water flow (more than twice). According to the results, there are three salinity levels in the wetland: saline, brackish water, and super salinity, and a salinity increase is observed in all three zones The present results and equations are used as an achievement by water and environment managers and they can estimate the EC of water in key and indicator stations and finally at the level of the wetland by measuring the size of the wetland using different technologies. So over time, the levels and zones of saline and super salinity have expanded, and the levels of brackish water have decreased. It is expected that this process will continue over time, resulting in the sea salt water advancing towards the wetland and increasing the amount of salinity within it.
ConclusionsAccording to this study, based on the relationship between salinity and the level of the wetland, as well as the water area of the wetland, it is possible to estimate its salinity in three zones. By measuring the salinity of water at several key stations within each of the three zones, the wetland's water level can be estimated. In monitoring, managing, and qualitatively protecting the wetland and consequently its species, this equation and its relationships can play an important role.
Keywords: Geostatistical Methods, Satellite Images, Shadeghan Wetland, Water Salinity, Water Area} -
ارزیابی غلظت فلزات سنگین و ریسک محیط زیست آن ها جهت پایش آلودگی، برای حفظ کیفیت محیط زیست و سلامت بوم سازگان ها ضرورت دارد. در این مطالعه، پراکنش و ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در رسوبات مصب های اطراف واحدهای پتروشیمی مورد بررسی قرار گرفت. هدف از اجرای این تحقیق، ارزیابی میزان آلودگی و ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در رسوبات تالاب شادگان است. برای تعیین نقاط نمونه برداری از روش سیستماتیک طبقه بندی تصادفی استفاده شد و 36 نمونه از 4 ایستگاه جمع آوری و جهت آنالیز به آزمایشگاه منتقل گردید. آماده سازی و هضم کامل رسوبات براساس دستورالعمل استاندارد موپام صورت گرفت. برای آنالیز نمونه ها از دستگاه ICP-OES مدل 730-ES استفاده شد. شاخص های مهم محیط زیست از قبیل شاخص زمین انباشتگی (Igeo) و شاخص ریسک اکولوژیک (ERi) محاسبه گردید. براساس نتایج به دست آمده میانگین غلظت نیکل، سرب، جیوه و وانادیوم به ترتیب 58/8، 8/5، 6/9 و 88/7 میکرو گرم بر گرم وزن خشک بود. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش فلزات سنگین در رسوبات به صورت وانادیوم> نیکل>سرب> جیوه بود. بر مبنای شاخص ژیوشیمیایی مولر، نیکل و سرب دارای آلودگی شدید، جیوه دارای آلودگی شدید تا بسیار شدید و وانادیوم دارای آلودگی متوسط است. آنالیز شاخص ریسک اکولوژیک (ERi) نشان داد که وضعیت ریسک برای نیکل، سرب و جیوه قابل توجه و برای وانادیوم متوسط است. می توان نتیجه گرفت که تالاب شادگان به دلیل ورود پساب های صنایع پتروشیمی آلوده به فلزات سنگین است و استفاده از تصفیه خانه های جدید، تجزیه کردن آلاینده ها و استفاده از مواد خام با درصد آلایندگی کمتر در مدیریت پساب ها جهت کاهش آلاینده ها ضروری است.
کلید واژگان: فلزات سنگین, شاخص زمین انباشتگی, ریسک اکولوژیک, پساب پتروشیمی, تالاب شادگان}Evaluating the metals concentration and their environmental risk for pollution monitoring is necessary to maintain the quality and the health of the ecosystem. In this study, the distribution and ecological risk assessment of heavy metals in the sediments of the estuaries around the petrochemical units were investigated. The purpose of this research is the pollution value and ecological risk assessment of heavy metals in the sediments in Shadgan wetland. A systematic method of random classification was used to determine the sampling points and 36 sediment samples were collected and transferred to the laboratory for analysis. Preparation and complete digestion of sediments were performed according to standard Mopam instructions. For analyze to of samples, was used ICP-OES model 730-ES device. Important environmental indicators such as the geochemical index (Igeo) and ecological risk index (ERi) were calculated. Based on the results obtained, mean concentrations of Ni, Pb, Hg, and V were 55.8, 8.5, 6.9 and 88.7µg/g, respectively. The research results showed that distribution pattern of heavy metals in the sediments was V>Ni>Pb>Hg. Based on Muller's geochemical index, pollution degree was severe contamination for nickel and lead, severe to very severe contamination for mercury, and moderate contamination for vanadium. The ecological risk index (ERi) analysis showed that the risk situation is considerable for Ni, Pb, and Hg and moderate for V. It can be concluded that the Shadgan wetland is contaminated with heavy metals due to the inflow of effluents from petrochemical industries. The use of modern treatment plants, decomposition of pollutants and the use of raw materials with a lower percentage of pollutants in wastewater management are necessary to reduce pollutants.
Keywords: Heavy metals, geochemical index, ecological risk, Petrochemical wastewater, Shadgan Wetland} -
متاسفانه در حال حاضر، حضور ناخواسته گونه های غیربومی و گونه های مهاجم و با قابلیت تهاجم در تالاب شادگان به عنوان یکی از چالش های اصلی برای صیادان بومی و جوامع محلی تبدیل شده است. در این مطالعه عملیات میدانی از آبان 1397 لغایت مهر 1398 در تالاب شادگان انجام شد. عملیات آزمایشگاهی شامل، بیومتری ماهیان و آنالیز پارامترهای زیستی، رسیدگی جنسی و تغذیه نمونه ها بر اساس روش های استاندارد انجام شد. نتایج حاصل از بررسی تعداد 898 نمونه جمع آوری شده از انواع گونه های تیلاپیا در تالاب شادگان مشخص گردید که ترکیب صید شامل284 نمونه تیلاپیای زیلی (Tilapia zillii) با 6/31 درصد، 578 نمونه تیلاپیای اوریوس (Oreochromis aureus) با3/64 درصد و 36 نمونه تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus) با 4 درصد بوده است. بیشترین فراوانی ماهی تیلاپیای زیلی در دامنه طولی 13-11 سانتیمتر، ماهی تیلاپیای اوریوس 23-7 سانتیمتر و تیلاپیای نیل 16-13 سانتیمتر بوده است. در شرایط کنونی حضور گسترده سه گونه ماهی تیلاپیا در تالاب شادگان با میزان صید بیش از 50 درصد در بیشتر ماه ها به همراه شرایط نامساعد محیطی به ویژه کاهش کیفیت و کمیت آب ورودی در نتیجه ورود پساب های کشاورزی و صنعتی، سد سازی ها و کاهش حجم آبهای تغذیه کننده، تالاب را در وضعیت چالش برانگیزی قرار داده است.
کلید واژگان: گونه غیر بومی, اثرات زیست محیطی, تالاب شادگان}Unfortunately, the high diversity and high geographical spread of invasive species, e.g. tilapia species in Shadegan lagoon, has become one of the main challenges for the native fishermen and local communities in it. This study conducted field operations from October 2018 to September 2019. Laboratory experiments including the fish biometry, analysis of the biological parameters, the sexual maturity and nutrition were performed based on standard methods. The results of 898 sampling from different species of tilapia showed that fishing combination included 284 redbelly tilapia (Tilapia zillii) with 31.6 %, 578 Blue tilapia, (Oreochromis aureus), with 64.3% and Nile Tilapia, (Oreochromis niloticus), with 4%. The highest abundance of redbelly tilapia (Tilapia zillii) was observed in the length range of 11-13 cm, Blue tilapia, (Oreochromis aureus), with a wide length range of 7-23 cm and Nile Tilapia, (Oreochromis niloticus), in the length range of 13-16 cm. At present, the distribution of three invasive species of tilapia in Shadegan lagoon with more than 50% fishing during the most of months on the year along with unfavorable environmental conditions specially, reduction of quality and quantity of inlet water due to the agriculture and industrial Effluents and dam construction and reduction of water volume, lagoon become in a challenging situation.
Keywords: Invasive species, Environmental effects, Shadegan Lagoon, Khuzestan} -
نشریه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، سال سیزدهم شماره 2 (تابستان 1401)، صص 1 -5پیشینه و هدف
تالاب ها به‌عنوان یکی از حساس‌ترین زیست‌بوم‌های کره زمین، همواره در گسترش گاه خود با تحولات متعددی روبرو هستند که تغییرات پوشش و کاربری از موثرترین‌های این تغییرات محسوب می‌شود. گستره زمین همواره تحت اثر فعالیت‌ها و کاربری‌های انسان قرارگرفته است. آن دسته از فعالیت‌های انسان که به مکان‌های مشخصی محدود می‌شود و موقعیت به بالنسبه ثابتی پیدا می‌کند، کاربری های انسانی را پدید می آورد..ازاین‌رو تجزیه‌وتحلیل در زمینه تغییر تالاب ها تبدیل به یک اولویت مدیریتی تبدیل شده است. تغییرات کاربری/ پوشش سرزمین نقشی اساسی در مطالعات تحولات محیطی در سطح محلی، منطقه ای و جهانی دارد. فعالیت و تغییرات انسانی در سطح زمین منجر به تغییراتی در ساختار و فرایندهای بوم‌شناختی سامانه‌های طبیعی زمین می‌شود. این تغییرات به‌طور عمده جنبه‌های اصلی عملکردهای سرزمین (ازجمله تعادل انرژی، آب، خاک، شبکه غذایی) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، فشار بر منابع طبیعی، که ناشی از نیاز انسان به منابع محیطی و اغلب تحت اثر پیشران افزایش جمعیت است، به تغییر در زمین سیمای سطح زمین می انجامد. تغییرات سیمای سرزمین تحت اثر مداخلات انسانی به تحولات و روندهای مختلف سیمای کاربری/ پوشش زمین منجر می شود. بنابراین تحلیل های پوشش/کاربری در بازه های زمانی، برای درک و روندیابی تغییرات مکانی گذشته تا حال و برنامه‌ریزی برای آینده، اهمیت بسیار دارد. امروزه، داده های ماهواره ای چند طیفی و چند زمانی با وضوح بالا به‌عنوان ابزاری اساسی برای تخمین جنبه هایی ازجمله پوشش گیاهی، تخریب جنگل و گسترش شهری مورد استفاده قرار می گیرند. سنجش‌ازدور و GIS بستری برای مطالعه تغییر شکل چشم‌انداز در سراسر سطح زمین فراهم می کنند. داده های سنجش‌ازدور اطلاعات ارزشمندی را در یک زمان نسبتا کوتاه و به‌صورت مقرون به صرفه ارایه می دهند. تصاویر ماهواره ای یا عکس های هوایی با وضوح بالا برای مطالعه تغییرات کاربری/پوشش اراضی در اکوسیستم ها و محدوده های متفاوت قابل بهره برداری هستند. با توجه به اینکه تالاب شادگان یکی از تالاب های بین‌المللی کشور است که در حال حاضر به سبب مداخلات انسانی، در فهرست مونترو قرار دارد، سنجش تحولات پیرامون تالاب، به ویژه درروند و نوع تغییرات پوشش/کاربری می‌تواند، در شناخت پیشران های اصلی تاثیر بر این تالاب با اهمیت کاربردی و کمک به خروج این تالاب از فهرست مونترو همراه باشد، این مطالعه با چنین هدفی و برای یک دوره 20 ساله به انجام رسیده است تا با انطباق با سایر اطلاعات موجود، مانند تغییرات جمعیت و تنوع پرندگان آبزی و کنار آبزی بتواند برای تنظیم لایحه خروج این تالاب از فهرست مونترو به کار آید. در این مطالعه از روش‌های یکپارچه سنجش‌ازدور و GIS برای تشخیص تغییرات کاربری/ پوشش زمین در محدوده محاط و موثر بر تالاب شادگان استفاده شد.
مواد و روش هامحدوده مورد مطالعه در جنوب غربی ایران، در جلگه خوزستان و محاط بر تالاب شادگان قرار دارد. این محدوده با توجه به عوارض انسان ساخت بلافصل تالاب شادگان، به ویژه نقش راه‌ها و آبراهه‌های پیرامونی بر روی آخرین تصاویر ماهواره ای گوگل ارث بسته شد و سپس به لایه های مورد استفاده منتقل شد. در این محدوده تالاب بین‌المللی شادگان حدفاصل طول شرقی 48 درجه و 19 دقیقه و 16 ثانیه تا 49 درجه و 3 دقیقه و 44 ثانیه و عرض شمالی 29 درجه و 55 دقیقه 44 ثانیه تا 38 درجه و 28 دقیقه و 42 ثانیه در فاصله حدود 60 کیلومتری جنوب شهر اهواز مرکز استان و 5 کیلومتری جنوب شهر شادگان واقع شده است. در این پژوهش از تصاویر دوره 20 ساله ماهواره لندست طی سال های 1999-2019 استفاده شده است. همچنین جهت طبقه بندی تصاویر از نرم‌افزار ENVI استفاده شد. پس از پیش‌پردازش و انجام تصحیحات مربوطه با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال پردازش و بارزسازی تصاویر صورت گرفت و همچنین صحت و ضریب کاپا هر لایه به منظور دقت بررسی برآورد شد. در ادامه تهیه نقشه پوشش و کاربری مشتمل بر طبقات مختلف پوشش های طبیعی سطح زمین و کاربری‌های انسانی بود که طبقات آن با توجه به نیاز مطالعه و باهدف شناسایی تغییرات موثر بر تالاب شادگان مورد و سنجش تغییرات پوشش و کاربری، باهدف شناسایی و آشکارسازی، مهمترین تغییرات صورت گرفته پیرامون تالاب شادگان به انجام رسید، بنابراین در این فرایند، تغییرات عمده در طبقات موجود محور توجه قرار گرفت. جهت آشکارسازی تغییرات از روش پایش تغییرات (Change detection) در نرم‌افزار ENVI استفاده شد که قادر است اطلاعات کاملی از تغییرات انواع کاربری/پوشش اراضی به یکدیگر ارایه دهد. تغییرات کاربری اراضی در 5 دوره با بازه زمانی 20 (2019-1999) انتخاب شد.
نتایج و بحثپنج دوره زمانی داده های ماهواره ای کاربری و پوشش تالاب شادگان در سال‌های 1999، 2001، 2014، 2017 و 2019 تهیه و پس از پیش‌پردازش و انجام تصحیحات مربوطه با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده و الگوریتم حداکثر احتمال پردازش و بارزسازی تصاویر صورت گرفت. به‌منظور ارزیابی صحت نقشه‌های تولیدشده ضریب کاپا و ضریب صحت کلی استفاده شد و مطابق نتایج به‌دست‌آمده و داده‌های سال 2019 با بیشترین مقدار ضریب کاپا و بالاترین دقت صحت کلی برخورد دار بود. طبقات پوشش و کاربری اراضی، نقشه پوشش/کاربری محدوده موردمطالعه برای پنج دوره زمانی مورداشاره تهیه شد. یافته‌های این تحقیق نشان داد اراضی تالابی شادگان طی 20 سال ختم به سال 2019، از حدود 90 هزار هکتار در سال 2001 تا حدود 150 هزار هکتار در سال 1999 تغییر وسعت داشته است، درواقع طی دو سال وسعت تالاب حدود 40 درصد کاهش داشت. پس‌ازآن اراضی تالابی افزایش داشته که این افزایش تا به امروز نیز به‌تدریج ادامه داشته است، بااین‌وجود به‌رغم این افزایش هنوز وسعت تالاب در سال 1999، تامین نشد و نسبت به این سال حدود 16 درصد کاهش مساحت نشان می‌دهد.
نتیجه گیریبا توجه به روند اراضی لخت بدون پوشش و اراضی شور می‌توان نتیجه‌گیری کرد که این دو نمودار روندی معکوس نسبت به یکدیگر دارند که در این نقطه و یا تلاقی دو پوشش موردنظر تبدیل پوشش به پوشش دیده می‌شود. به این منظور ابتدا باید پوشش موردنظر حاصل شود که با رواناب ایجاد می‌شود به صورتی که در یک دوره‌ای اراضی شروع به از دست دادن پوشش خودکرده و تبدیل به اراضی شور و حوضچه نمکی شدند. همچنین با توجه به افزایش اراضی لخت بدون پوشش در سال 2001 و با توجه به روند آب می‌توان نتیجه‌گیری کرد که این افزایش به دلیل کاهش آب سطحی بوده است. با توجه به روند اراضی شور در بازه مربوطه و همسو بودن با روند آب اگر حقابه تالاب تامین شود شوره‌زارها به اراضی طبیعی تبدیل می‌شود. همچنین با افزایش نسبی آب در سال‌های اخیر و کاهش اراضی لخت بدون پوشش و افزایش اراضی شور نشان‌دهنده این موضوع است که آبی که جایگزین اراضی لخت بدون پوشش شده ،آب‌شور است. دو گروه کاربری اراضی ساخته‌شده و فعالیت کشاورزی تغییرات شدیدی در محدوده زمانی موردبررسی ایجاد نکرده‌اند و با توجه به جدول 4 میانگین درصد تغییرات این دو کاربری به ترتیب برابر با %4.5 و بیش از %1 درصد بوده که انتظار می‌رود تاثیر چشمگیری بر روند تخریب و نابودی اراضی اطراف تالاب نداشته باشد و درنتیجه نمی‌تواند به‌عنوان یک عامل بحران‌زا تلقی شود.
کلید واژگان: تغییرات کاربری, پوشش اراضی, پایش تغییرات, پناهگاه حیات وحش, تالاب شادگان}Background and ObjectiveWetlands, as one of the most sensitive ecosystems on Earth, are always facing various changes in their range, and changes in cover and use are among the most effective of these changes. The land has always been affected by human activities and uses. Those human activities that are limited to certain places and find a relatively stable position, create human uses. Therefore, analysis of wetland change has become a management priority. land use/land cover (LULC) plays a key role in the study of environmental developments at the local, regional and global levels. Human activity and change in the Earth's surface lead to changes in the structure and ecological processes of the Earth's natural systems. These changes mainly affect the main aspects of land functions (including energy balance, water, soil, and food network). In addition, pressure on natural resources, which is due to the human need for environmental resources and is often influenced by population growth drivers, leads to changes in the Earth's surface. Landscape changes due to human interventions lead to different developments and trends in land use/land cover. Therefore, time/coverage analysis is very important for understanding and routing spatial changes from the past to the present and planning for the future. Today, high-resolution multispectral and multi-temporal satellite data are used as an essential tool for estimating aspects such as vegetation, deforestation, and urban sprawl. Remote sensing and GIS technology provide a platform for studying landscape deformation across the earth's surface. Remote sensing data provide valuable information in a relatively short time and cost-effectively. High-resolution satellite imagery or aerial photographs can be used to study land use/land cover changes in different ecosystems and areas. The fact that Shadegan Wetland is one of the international wetlands in the country, which is currently on the Montreux list due to human interventions, can assess the developments around the wetland, especially in the process and type of land use/land cover changes, in identifying the drivers The main impact on this wetland is associated with its practical importance and helping to remove this wetland from the Montreux list. And waterfront can be used to adjust the exit bill of this wetland from the Montreux list. In this study, integrated remote sensing and GIS methods have been used to detect land use/land cover changes in the enclosed area and affect Shadegan wetland.
Materials and MethodsThe study area is located in Shabangan Wetland, surrounded by the Ozon Plain. Due to the immediate man-made effects on Shadegan Wetland, especially the role of the surrounding roads and waterways, this area was closed on the latest Google Earth satellite images and then transferred to the layers used. In this area, the international distance is 48 degrees and 19 minutes and 16 seconds to 49 degrees and 3 minutes and 44 seconds and the northern latitude is 29 degrees and 55 minutes, 44 seconds to 38 degrees, 28 minutes and 42 seconds at a distance of about 60 kilometres. It is located south of Ahvaz, the capital of the province, and 5 km south of Shadegan. In this research, images of the 20 years of the Landsat satellite from the years 1999-to 2019 have been used. ENVI software is also used to classify images. After preprocessing and making the relevant corrections using the supervised classification method and the algorithm, the maximum likelihood of processing and highlighting the images was done, and also the kappa accuracy and coefficient of each layer were estimated for accuracy. Then, the preparation of cover and land use maps included different classes of natural land cover and human land uses. In the detection, the most important changes were made around the Shadegan wetland, so in this process, major changes in the existing classes were considered. To detect changes, the Change Detection method was used in ENVI software, which can provide complete information on changes in land use/land cover types. Land use changes were selected in 5 periods with a time interval of 20 (2019-1999).
Results and DiscussionFive-time periods of satellite data on the use and coverage of Shadegan Wetland in the years 2017, 2014, 2001, 1999, and 2019 were prepared after pre-processing and making relevant corrections using the supervised classification method and the maximum probability of processing and highlighting algorithm. Pictures were taken. The Kappa coefficient and the overall accuracy coefficient were used to evaluate the accuracy of the generated maps and according to the results, the 2019 data had the highest kappa coefficient and the highest overall accuracy. According to land cover and land use classes, the land use/land cover map of the study area was prepared for the mentioned five time periods. The findings of this study show that the land area of Shadegan wetland has changed from about 90,000 hectares in 2001 to about 150,000 hectares in 1999 during the 20 years ending 2019 the area of the wetland has decreased by about 40% in two years. After that, the wetland lands have increased and this increase continues gradually until today. However, despite this increase, the area of the wetland has not been provided in 1999, the area has decreased by about 16% compared to this year.
ConclusionConsidering the trend of bare lands without cover and saline lands, it can be concluded that these two diagrams have an inverse trend towards each other, which can be seen at this point or the intersection of the two desired covers. For this purpose, the desired cover must be obtained, which is created by runoff, so that in a period, the lands began to lose their coverage and became saline lands and salt ponds. Also, considering the increase in uncovering land in 2001 and the water trend, it can be concluded that this increase was due to the decrease in surface water. Due to the trend of saline lands in the relevant period and being in line with the water trend, if the water supply of the wetland is provided, thousands of saline’s will become natural lands. Also, the relative increase in water in recent years and the decrease in bare uncovered land, and the increase in saline land, indicate that the water that replaces bare uncovered land is saline. The two groups of land use and agricultural activity did not cause drastic changes in the study period and according to Table 4, the average percentage of changes in these two land uses was 4.5% and more than 1%, respectively, which is expected to have a significant impact on There is no process of destruction and destruction of lands around the wetland and therefore cannot be considered as a critical factor.
-
تالاب ها، منابع و مخازن با ارزش بیولوژیکی بالا برای هر کشوری محسوب می شود که خدمات و کارکرد های ویژه ای ایفا می کنند. تالاب شادگان از جمله ناب ترین و با ارزش ترین و بزرگ ترین اکوسیستم کشور ایران بوده، که به دلیل اهمیت ویژه و طبیعت غنی که دارد در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است، اما اخیرا به دلیل عوامل مختلف طبیعی و انسانی، این اکوسیستم، در معرض تغییر و تخریب قرار گرفته است. به منظور پایش تغییرات زیست محیطی ناشی از فشار های مختلف برتالاب، سنجش کمی تغییرات پوشش کاربری اراضی احساس می شود. این مطالعه در سال 1398 انجام گرفته است. هدف از این مقاله بررسی و مقایسه تغییرات پوشش کاربری اراضی درزمان قبل و بعد از وقوع سیل با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8 و پردازش آن ها در محیط نرم افزار ENVI 5.3 وArc GIS 10.5 به کمک روش طبقه بندی نظارت شده در دوره زمانی اسفند 97 و شهریور 98 بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان از کاهش، 29/16 درصدی سطح پوشش آبی، 72/2 درصدی اراضی خاکی، 39/1 درصدی سطح پوشش گیاهی و افزایش 59/12 درصدی اراضی شور و 81/7 درصدی مساحت پوشش گیاهان بخش آبدار تالاب می باشد. اخیرا جلگه خوزستان از نواحی مهم خشکسالی در ایران بوده است. یکی از عوارض خشکسالی ایجاد لایه نفود ناپذیرخاک متراکم در سطح زمین است که موجب می شود تا نفوذپذیری منطقه در مقابل بارش ها کاهش یابد و درصد بیشتری از آب به صورت رواناب جاری گردد. اگرچه تالاب در زمستان 1397 و بهار 1398 نسبت به سال های قبل در شرایط آبی مطلوبی به سر می برد، اما بدلیل اینکه در سال های گذشته، خشکسالی را سپری نموده است و مخازن و ذخایر نگهداشت منابع تامین آب تالاب نسبت به بلندمدت در شرایط پرآبی نمی باشند، بنابراین همچنان تالاب سیراب از آب نبوده و نیاز هست که مسیولین به این موضوع توجه خاص داشته و موضوع تامین حقابه تالاب را به جد دنبال نمایند، تا از خشکسالی مجدد تالاب و بروز سیلی دوباره جلوگیری شود.
کلید واژگان: تالاب شادگان, کاربری اراضی, لندست, تصاویر ماهواره ای}Wetlands are valuable biological resources and reservoirs for any country that performs special services and functions Shadegan Wetland is one of the purest, most valuable and largest ecosystems in Iran, which has been registered in the Ramsar Convention List due to its special importance and rich nature but recently, due to various natural and human factors, this ecosystem has been exposed to change and destruction. In order to observe the environmental changes caused by different pressures on the wetland, a quantitative measurement of land use changes is felt. The purpose of this paper is to investigate and compare changes in land use coverage in the time before and after the flood using Landsat 8 satellite images and their processing in ENVI 5.3 and Arc GIS 10.5 software environment with the help of supervised classification method in March and September 1998. The results of this study show a decrease,16.29% Water coverage level,2.72% of land, 1.39% vegetation level and increase, 12.59% saline lands and 7.81% Plant cover area of the weter part of the wetland. Recently, the Khuzestan Plain has been one of the most important areas of drought in Iran. One of the effects of drought is the creation of an impermeable layer of dense soil on the ground, which reduces the permeability of the area against rainfall and allows more water to flow in the form of runoff. However, the wetland is in good water conditions in winter 2019 and spring 2019 compared to previous years, However, due to the drought in recent years and the reserves of the wetland's water supply resources have not been in high water conditions for a long time, the water is still not irrigated and the authorities need to pay special attention to this issue and the wetland's water supply, follow up vigorously to prevent the wetland from drying up again and flooding again.
Keywords: Shadegan Wetland, Land Use, Landsat, Satellite Images} -
ماهی حمری،Carasobarbus luteus (Heckel, 1843) متعلق به جنس باربوس یکی از گونه های آب های شیرین ایران و بومی تالاب شادگان می باشد. برخی از خصوصیات زیستی ماهی حمری در تالاب شادگان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از فروردین 1392 تا اسفند 1392 به صورت ماهانه از 5 ایستگاه شامل دورق (ماهشهر)، رگبه، خروسی، سلمانه و عطیش انجام گردید. در این تحقیق، 1608 قطعه ماهی حمری (تعداد ماهیان جنس نر 276 قطعه و جنس ماده 1332 قطعه) جمع آوری و زیست سنجی گردید. نتایج نشان داد که ماهیان نمونه برداری شده در جنس نر در دامنه و میانگین طولی 28±161 (222-110) میلی متر و در جنس ماده 38±174 (280-95) میلی متر و دامنه و میانگین وزنی در جنس نر 31±60 (175-15) گرم و جنس ماده 39±80 (370-15) گرم بدست آمد. رابطه طول- وزن برای جنس نر W=0.00003L2.83(R2=0.84) و جنس ماده W=0.0001L2.80(R2=0.86) نشان دهنده رشد آلومتریک منفی است. میانگین شاخص ضریب چاقی (K) در جنس نر 14/0±77/1 و در جنس ماده 27/0±78/0 تفاوت معنی دار نداشتند (05/0<p< span="">). اوج زمان تخم ریزی ماهی در ماه فروردین بوده و طول بلوغ ماهیان در جنس نر و جنس ماده به ترتیب 152 میلی متر و 139 میلی متر و میزان تولید به ازای بیوماس آنها 71/0و 52/0به ازای سال و میزان مصرف به ازای بیوماس به ترتیب 41/15 و 37/12 بدست آمد.</p<>
کلید واژگان: ماهی حمری (Carasobarbus luteus), تالاب شادگان, خصوصیات زیستی}Golden barb, Carasobarbus luteus (Heckel, 1843), belongs to the Barbus genus and is one of the freshwater species of Iran and native to Shadegan wetland. Some biological characteristics of Carasobarbus luteus were studied in Shadegan Wetland. Monthly samples were collected from five stations; Doragh (Mahshahr), Rogabe, Khorosy, Salmane and Atish from April 2013 to Mars 2014. 1608 specimens (276 males and 1332 females) were collected and measured. Results showed Mean±s.d length values for the male and female were calculated as 161±28(110-222), 174±38(95-280) mm respectively and mean±s.d weight values were 60±31(15-175), 80±39(15-370)g respectively. The length-weight relation were calculated as W=0.00003L2.83 (R2=0.84) for males, and W=0.0001L2.80 (R2= 0.86) for female; that determined negative allometeric model. The mean values of condition factor (K) were 1.77± 0.14 in males and 0.78± 0.27 for females and have no significant different (P>0.05). The spawning peak was determined in April, and length at maturity (LM), consume per biomass (Q/B) and production per biomass (P/B) were calculated for males and females as below LM=152, 139 mm; P/B= 0.71, 0.52 and Q/B=15.41, 12.37 respectively.
Keywords: Shadegan Wetland, Biological characteristics, Carasobarbus luteus} -
این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات غلظت آنزیم های پروتیاز و آلکالین فسفاتاز، کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر کل در دو فصل زمستان و تابستان در خاک های ساحلی تالاب شادگان در سال 98-1397 انجام شد. در این تحقیق دو منطقه نمونه برداری شامل منطقهA تحت پوشش گیاهی غالب و منطقهB خاک های مرطوب بدون پوشش گیاهی انتخاب شدند. نمونه برداری خاک با استفاده از استاندارد ASTM شماره D2488 انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس داده ها نشان داد که تغییرات فصلی، پوشش گیاهی و عمق خاک به ترتیب بر مقدار نیتروژن کل، فسفر و فعالیت آنزیم های پروتیاز و آلکالین فسفاتاز در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنی داری داشته است (p <0.001). تغییرات فصلی اثر معنی داری بر مقدار ماده آلی خاک نداشته در صورتی که پوشش گیاهی و عمق خاک به طور معنی داری مقدار کربن آلی خاک در خاک ساحلی تالاب شادگان را تحت تاثیر قرار داده اند (p <0.001). پروفایل عمقی عناصر و آنزیم های مورد مطالعه با تغییر فصل و پوشش گیاهی به این صورت بوده که عناصر غذایی و همچنین فعالیت آنزیم های بیرون سلولی پروتیاز و آلکالین فسفاتاز در خاک های تحت پوشش گیاهی بیشتر از خاک های بدون پوشش بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان چنین استباط کرد که فعالیت آنزیم های پروتیاز (µmol/gh69/2) و آلکالین فسفاتاز (mgPNP/gh 05/3) در خاک های سطحی و عمق 15 سانتیمتری در مناطق دارای پوشش گیاهی در فصل تابستان بیشتر بوده که این موضوع ارتباط مستقیم و معنی دار با نیتروژن کل، فسفر و کربن آلی خاک داشت (p <0.05)، زیرا این عناصر غذایی در عمق 30-0 سانتیمتری خاک منطقه دارای پوشش گیاهی در فصل تابستان مقادیر بیشتری داشتند. در نهایت آنالیز مولفه اصلی و همبستگی اسپیرمن نیز ارتباط قوی و مثبت بین عناصر غذایی نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک (p <0.001) با فعالیت بیولوژیکی آنزیم های پروتیاز و آلکالین فسفاتاز را تایید کردند.کلید واژگان: پروتئاز, آلکالین فسفاتاز, ترکیبات معدنی, خاک های ساحلی, تالاب شادگان}The aim of this study was to evaluate the changes in proteases and alkaline phosphatase activities, organic carbon content, total nitrogen and phosphorus in winter and summer time in the coastal soils of Shadegan wetland in 2019-2020. Two sampling sites including site A with dominant vegetation and site B wetlands without vegetation were selected. Soil samples were colected using ASTM standard number D2488. The results of analysis of variance showed that seasonal changes, vegetation and soil depth had a significant effect on total nitrogen, phosphorus and protease and alkaline phosphatase activity (p < 0.001). Seasonal changes did not have a significant effect on the amount of soil organic matter, while vegetation and soil depth significantly affected the amount of soil organic carbon in the coastal soil of Shadegan wetland (p < 0.001). Nutrient elements and activity of extracellular enzymes (protease and alkaline phosphatase) in vegetated soils were higher than bare soils. According to the results, the activity of protease (2.69 µmol/gh) and alkaline phosphatase (3.5 mg/PNP/gh) enzymes in topsoil (0-15 cm) with vegetation was higher in summer time compare to the bare soils. These results can be related to total nitrogen, phosphorus and soil organic carbon (p < 0.05) which had higher values in the summer time. Finally, principal component analysis and Spearman correlation confirmed a strong and positive relationship between total nitrogen, total phosphorus and soil organic carbon (p < 0.001) with the biological activity of protease and alkaline phosphatase enzymes.Keywords: protease, akaline phosphatase, mineral compounds, coastal soils, Shadegan wetland}
-
ارزیابی روند تغییرات بوم شناختی تالاب شادگان با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس (از سال 2003 تا 2017)
امروزه خطر نابودی و تخریب تالاب ها به یکی از مهم ترین بحران های محیط زیستی در جهان تبدیل شده است. از این رو پایش پیوسته و طولانی مدت روند تغییرات بوم شناختی تالاب ها می تواند نقش کلیدی در حفاظت و مدیریت اصولی آنها داشته باشد. در مطالعه حاضر روند تغییرات ماهانه برخی شاخص های بوم شناختی محیط آبی تالاب شادگان شامل WST، NDVI، MVWR، VWR، LSWI، MNDWI و غلظت کروفیل-a طی سال های 2003 تا 2017 با استفاده از تصاویر ماهواره ای مودیس مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور تحلیل روند و بزرگی شیب روند به ترتیب از آزمون های من- کندال و شیب سن استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد حجم آب موجود در تالاب در طی دوره مطالعه دارای روند افزایشی معنادار بوده است، درحالی که پوشش گیاهی تالاب در این دوره روند کاهشی و معناداری داشته است (p<0/05). همچنین نتایج نشان داد که تاریخ احتمالی شروع تغییر روند برای چهار شاخص NDVI، MVWR، MNDWI و LSWI اکتبر 2012 است که تقریبا هم زمان با توسعه برخی صنایع پرورش ماهی در بالادست این تالاب است. علاوه بر این در بازه زمانی مطالعه، بین شاخص های پوشش گیاهی با شاخص های آبی، همبستگی قوی معکوس (به طور میانگین به مقدار حدود 0/86-) مشاهده شد. به طور خلاصه نتایج پژوهش حاضر شواهدی از یک توالی معکوس و شرایط بحرانی را در تالاب شادگان نشان داد. تلفیق تکنیک های سنجش از دور و برخی روش های آماری مورد استفاده در این مطالعه و در نهایت، تهیه سری زمانی کامل و پیوسته از شاخص های مدنظر، می تواند برای شناخت بهتر پویایی بوم سازگان تالاب شادگان، و ارزیابی، مدل سازی و پیش بینی تغییرات وضعیت بوم شناختی این تالاب مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: تالاب شادگان, تغییرات اکولوژیک, سنجنده مودیس, کلروفیل}Nowadays, the risk of degradation of wetlands is one of the main environmental challenges in the world, so continuous and long-term monitoring of ecological changes in wetlands can play a key role in their protection and proper management. In the present study, the trend of monthly changes in some of the most important ecological indicators of the aquatic environment of Shadegan wetland including WST, NDVI, MVWR, VWR, LSWI, MNDWI and Chlorophyll-a concentration (during 2003-2017) was evaluated using MODIS satellite imagery. The Mann-Kendall and Sen’s slope tests were used to analyze the trend and its magnitude, respectively. Results showed a significant increasing trend in the volume of water in Shadegan wetland, while the vegetation of the wetland had a significant decreasing trend during the study period (p <0.05). Also, the change in the monthly trend of NDVI, MVWR, MNDWI and LSWI time series was observed around October 2012, which approximately coincided with the development of aquacultural facilities in the northern part of this wetland. In addition, a strong inverse correlation (about -0.86) was observed between vegetation and water indices. Results further provided evidence of an inverse sequence and critical conditions in Shadegan wetland. Integrating remote sensing techniques and statistical methods in this study (to provide continuous time series of ecological indicators) can help to better understand the dynamics of wetland ecosystems (at different temporal and spatial scales). This approach is also applicable in evaluation, modeling and prediction of ecological changes in Shadegan wetland.
Keywords: Shadegan Wetland, Ecological changes, MODIS imagery, Chlorophyll} -
تالاب بین المللی شادگان با توجه به تنوع زیستی بسیار بالا و عملکردهای متنوع آن یکی از مهمترین سرمایه های محیط زیستی کشور است. آگاهی از تغییرات تالاب ها یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و بهره برداری صحیح تر از این اکوسیستم ارزشمند است. در همین راستا روش های سنجش از دور ابزاری مفید جهت بررسی و آشکارسازی تغییرات تالاب ها است. لذا در این پژوهش با هدف بررسی روند و آشکارسازی تغییرات تالاب شادگان، از تصاویر ماهواره ای لندست TM و ETM+ و OLI سال های 1988- 1998-2007 و 2017 استفاده شد. سه مرحله پیش پردازش، پردازش و پس پردازش بر روی تصاویر صورت گرفت و از طبقه بندی نظارت شده به روش ماشین بردار پشتیبان استفاده گردید و تصاویر در سه کلاس آب، پوشش گیاهی و بدون پوشش یا خاک طبقه بندی شد. دقت و صحت طبقه بندی برای تصاویر با استفاده از دو شاخص، دقت کلی و کاپا محاسبه شد. جهت آشکارسازی این طبقات تغییرات در 9 طبقه تجزیه و تحلیل شد. برای نشان دادن تغییرات از نمودار آشکار کننده تغییرات کاربری ها درسه بازه زمانی استفاده شد. نتایج نشان داد در بازه زمانی 1988 تا 1998 مساحت آب 1.5 درصد افزایش و پوشش گیاهی 5 درصد افزایش و خاک یا مساحت بدون پوشش تقریبا 7 درصد کاهش داشته است. در بازه زمانی 1998 تا 2007 مساحت آب ، 4 درصد افزایش و پوشش گیاهی20 درصد کاهش و خاک یا مساحت بدون پوشش تقریبا 15 درصد افزایش داشته است. در سال 2017، 7 درصد کاهش آب، 36 درصد کاهش پوشش گیاهی و 30 درصد افزایش خاک یا مساحت بدون پوشش بوده است. آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی محدوده آب تالاب شادگان در طی سه دوره 10 ساله نشان داد به علت خشکسالی های متعدد، مساحت بدون پوشش تالاب که خشکیده و می تواند به منشاء ریزگرد تبدیل شود، از 25 درصد به 64 درصد رسیده است. مساحت پوشش گیاهی تالاب به علت خشکسالی و ممانعت از ورود منابع آب شیرین و استفاده حداکثری از زه آب نیشکر و زه آب سایر مزارع کشاورزی به داخل تالاب از 57 درصد به 21 درصد کاهش داشته است. با توجه به اینکه بیشتر آب مورد نیاز تالاب از زه آب نیشکر تامین می شود لذا برای تامین حق آبه آن باید مابقی آب مورد نیاز تالاب از آب شیرین رودخانه جراحی و یا انتقال آب از کارون تامین شود تا بتواند کیفیت آب ورودی از زه آب ها را تعدیل و بر مساحت و تنوع و کیفیت پوشش گیاهی تالاب به عنوان یک اکوسیستم زنده موثر باشد.
کلید واژگان: تالاب شادگان, پوشش گیاهی, سطح آبدار, سطح خشکیدگی}Shadegan International Wetland is one of the most important environmental assets of the country due to its very high biodiversity and diverse functions. Awareness of wetland changes is one of the basic needs in the proper management and exploitation of this valuable ecosystem. In this regard, remote sensing methods are a useful tool to study and detect changes in wetlands. Therefore, in this study, with the aim of investigating the trend and revealing the changes in Shadegan wetland, Landsat TM, ETM + and OLI satellite images of 1988-1998-2007 and 2017 were used. Three stages of preprocessing, processing and post-processing were performed on the images, Supervised vector classification (SVM) was used and the images were classified into three classes of water, vegetation and without cover or soil. Classification accuracy for images was calculated using two indicators, overall accuracy and kappa. In order to reveal these classes, changes in 9 classes were analyzed. To show the changes, the graph revealing the changes of uses in three time periods was used. The results showed that in the period 1988 to 1998, water area increased by 1.5% in 1998 and vegetation increased by 5% and soil or uncovered area decreased by approximately 7%. Between 1998 and 2007, water area increased by 4% and vegetation decreased by 20%, and soil or uncovered area increased by approximately 15%. In 2017, there was a 7% decrease in water, a 36% decrease in vegetation, and a 30% increase in soil or uncovered area. This study demonstrates the need for immediate attention to the conservation of wetland residual resources for sustainable use for the next generation.
Keywords: Drying surface, Shadegan wetland, Vegetation, Water surface} -
هدف از این پژوهش، توسعه یک مدل کوپل شده شبیه ساز- بهینه ساز برای برنامه ریزی و مدیریت صحیح تخصیص به منابع و مصارف بالادست تالاب شادگان است. طوری که علاوه بر حداکثر نمودن درصد تامین نیازهای حوضه در طول دوره بهره برداری، میزان شوری جریان ورودی به تالاب شادگان نیز کاهش یابد. با توجه به اهمیت این تالاب به عنوان زیستگاه فصلی پرندگان و همچنین یکی از جاذبه های مهم توریستی و لزوم حفاظت از اکوسیستم آن، توسعه یک مدل بهینه سازی کمی-کیفی برای بهره برداری بهینه از منابع آب موجود هدف این تحقیق می باشد. ابتدا بر اساس وضع موجود، مدل تهیه شده تحت عنوان سناریوی مرجع برای یک دوره30 ساله آتی (2021-2050) توسعه داده شد. برای دستیابی به بهترین عملکرد سیستم بر اساس معیارهای کمی و کیفی، بهینه سازی سیستم به کمک الگوریتم II-NSGA انجام شد. نتایج نشان داد مدل بهینه ساز، عملکرد خوبی در تامین نیازهای مختلف و همچنین کاهش شوری جریان ورودی به تالاب شادگان نسبت به سناریوی دارد. طوری که در سناریوی بهینه علاوه بر تامین مناسب نیازها با اطمینان پذیری بیش از92 درصد در کل سیستم، مقدار شوری رودخانه در محل ورودی به تالاب شادگان بخصوص در ماه های کم آب در حدود 50 درصد کاسته شود. مدل کوپل شده پیشنهادی در این تحقیق قابل کاربرد برای سایر مناطق مطالعاتی با رویکرد بهره برداری کمی- کیفی می باشد و قادر است نقاط بحرانی رودخانه از نظر کمی و کیفی را شناسایی و راه حل های بهینه برای بهبود وضعیت رودخانه و همچنین اکوسیستم پایین دست ارایه دهد.
کلید واژگان: تالاب شادگان, کوپل شبیه ساز- بهینه ساز, نیاز زیست محیطی, NSGA-II}Irregular withdrawals from water resources followed by the increase of the area of under cultivation lands and the construction of Marun and Jarahi Dams on upstream rivers of the Shadegan Wetland have led to severe hydrological changes as well as increased salinity of the wetland inflow in some periods. The aim of this study is to develop a simulator-optimizer coupling model for proper planning and management of resource allocation to the upstream of Shadegan Wetland. In addition to maximizing the supply of basin demands during the operation period, this model tries to decrease the salinity of inflow to Shadegan Wetland. Due to the importance of the wetland as a seasonal habitat for birds and also one of the important tourist attractions and Importance of Protecting the Ecosystem, the development of a quantitative-qualitative optimization model for optimal use of available water resources is the aim of this study. First, based on current conditions, the prepared model is developed as a reference scenario for a future 30-year period (2021 to 2050). To achieve the best system efficiency in terms of quality and quantity, the optimization is performed by means of the NSGA-II algorithm. The results indicate that the optimizer model performs appropriately in supplying various demands and also decreasing the salinity of the inflow to Shadegan Wetland compared to the reference scenario so that in addition to supplying the demands with more than 92% reliability in the whole system, it is expected that the salinity of the river at the entrance to Shadegan Wetland to be reduced by about 50%., especially in low water months. The coupling model proposed in this research is applicable for other study areas with quantitative-qualitative exploitation approach and is able to detect critical points of rivers in terms of quantity and quality. This model has also the capability of providing optimal solutions for improving river conditions as well as downstream ecosystems.
Keywords: Environmental Demand, NSGA-II, Shadegan wetland, Simulator-Optimizer Coupling Model} -
توجه به تغییرات اقلیمی در سال های اخیر به علت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و خسارات مالی مربوط به رویدادهای حدی جوی اهمیت زیادی پیداکرده است. شناخت چگونگی روند تغییرات اقلیمی و به ویژه روند تغییرات بارش ازجمله مواردی است که در سال های اخیر موردتوجه محققان علوم جوی و هیدرولوژی قرارگرفته است. بارش از عناصر اقلیمی است که در بعد زمان و مکان دارای تغییرات بسیاری است. بارش های حدی به علت اثرات مخرب و زیان بار آن، دارای اهمیت بسزایی هستند. تالاب شادگان در پایین دست حوضه رودخانه های جراحی و کارون بین شهرهای آبادان، ماهشهر، رامهرمز و اهواز قرار دارد و در پایین دست، به خلیج فارس می پیوندد. تالاب شادگان ازنظر رتبه بیست و دومین تالاب جهانی است و از جنبه های گوناگون اکولوژیکی، علمی، زیباشناختی، اقتصادی و هیدرولوژیکی دارای ارزش است. جهت انجام این تحقیق از داده های هواشناسی کشور در مقیاس روزانه، ماهانه و سالانه داده های بارش برای ایستگاه های سینوپتیک منتخب در محدوده استان خوزستان برای یک دوره 30 ساله (2016-1987) استفاده شده است. جهت بررسی روند تغییرات بارش، از شاخص های بارش که توسط گروه کارشناسی (Expert Team on Climate Change Detection Monitoring) ETCCDMI تعریف شده، با نرم افزار RClimdex و از آزمون نا پارامتری من کندال برای بررسی روند و نمایش نقاط تغییر و همچنین بررسی سری های زمانی بارش منطقه موردمطالعه استفاده شد. نتایج نشان داد همه شاخص های مرتبط با بارندگی روند کاهشی دارند که این روند برای شاخص های حداکثر بارندگی یک روزه(Rx1day)، حداکثر بارندگی 5 روزه(Rx5day)، تعداد روزهای با بارش سنگین(R10mm)، تعداد روزهای با بارش خیلی سنگین(R20mm)، روزهای مرطوب(R95P)، مقدار سالانه بارندگی روزهای مرطوب(PRCPTOT)، برای ایستگاه رامهرمز کاهش معنادار در سطح 5 درصد داشته است. همچنین تعداد روزهای با بارش سنگین(R10mm)، برای ایستگاه اهواز و مقدار سالانه بارندگی روزهای مرطوب(PRCPTOT)، برای ایستگاه بندر ماهشهر کاهش معنادار در سطح 5 درصد داشته است. روزهای متوالی خشک(CDD) در کلیه ایستگاه ها به جز آبادان روند افزایشی و روزهای متوالی تر(CWD) در کلیه ایستگاه ها روند کاهشی داشته است که هماهنگ با کاهش بارش در منطقه در سال های اخیر است. در مناطقی که مقدار P-Value کمتر از 05/0 است نشان می دهد که آن سطوح دارای تغییرات معنی دار است.
کلید واژگان: تغییرات بارش, روند, بارش, تالاب شادگان} -
هدف از این مطالعه بررسی تغییرات فصلی ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهی گطان (Barbus xantopterus) در تالاب شادگان بود. بدین منظور 21 نمونه ماهی گطان وحشی در طول ماه های میانی هر فصل سال 1393 صید شدند و ترکیب اسید چرب بافت عضله در 7 تکرار به وسیله روش کروماتوگرافی گازی مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین میزان مجموع اسید های چرب اشباع عضله به ترتیب در فصل بهار به دست آمد و با دیگر ماه ها دارای اختلاف معنی داری بود (05/0>p). بیشترین میزان مجموع اسید های چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه عضله در فصل زمستان به دست آمد و در فصل بهار کاهش معنی داری یافت (05/0>p). در میان اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه، اسیدهای چرب دوکوزاهگزانوئیک (3- n 6: 22)، ایکوزاپنتانوئیک (3- n 5: 20)، لینولئیک (6- n 2: 18) و گاما لینولنیک (6- n 3: 18) غالب بودند. اسیدهای چرب امگا 3 و اسید دوکوزاهگزانوئیک بافت عضله در فصول مختلف دارای اختلاف معنی داری نبودند (05/0˃p). دامنه تغییرات نسبت اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه به اسیدهای چرب اشباع در فصول مختلف از 52/0 تا 36/1 بود. دامنه تغییرات شاخص های IA و IT به ترتیب 96/0 -22/0 و 66/0 -25/0 بود. به طورکلی نشان داده شد میزان اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع با یک پیوند دوگانه بافت عضله ماهی گطان به وسیله فصل تاثیر پذیرفت و میزان اسیدهای چرب اشباع با چند پیوند دوگانه و امگا 3 بافت ماهیچه تاثیر نپذیرفت.
کلید واژگان: ماهی گطان (Barbus xantopterus), عضله, ترکیب اسید چرب, فصل, تالاب شادگان} -
رطوبت خاک یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات منابع آب و آبخیزداری می باشد. اندازه گیری میدانی این پارامتر در مقیاس کلان کاری بسیار مشکل، زمان بر و پرهزینه است. از این رو، در سال های اخیر روش های نوین متعددی مبتنی بر داده های ماهواره ای برای برآورد و مدل سازی رطوبت خاک توسعه داده شده اند. در میان روش های ارائه شده مدل های مبتنی بر بیلان انرژی سطح با توجه به ماهیت فیزیکی که دارند، از اهمیت ویژه و میزان دقت بالاتری برخوردارند. اما با توجه به پیچیدگی خاصی که دارند، کمتر مورد استفاده واقع شده اند. لذا این تحقیق، به منظور برآورد رطوبت خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8 و مدل بیلان انرژی سطح در حاشیه تالاب شادگان واقع در جنوب غربی ایران صورت گرفت. بدین منظور در تاریخ 07/04/1395 و هم زمان با عبور ماهواره لندست 8 اقدام به اندازه گیری رطوبت خاک به صورت حجمی در 39 نقطه از منطقه حاشیه غربی تالاب شادگان شد. پس از انجام پردازش های لازم بر روی تصویر ماهواره ای با استفاده از سامانه بیلان انرژی سطح (SEBS)، کسر تبخیر منطقه محاسبه شد. سپس کسر تبخیر را به عنوان ورودی اصلی در یک مدل ساده تجربی (مدل نسبت اشباع) قرار داده، رطوبت خاک منطقه برآورد شد. نتایج نشان دهنده توانایی بالای مدل مورد نظر با میزان ضریب تعیین 69/0 و مقدار خطای RMSE برابر با 0.03، در برآورد رطوبت خاک منطقه مورد مطالعه است. همچنین، نتایج نشان می دهد که استفاده ترکیبی از داده های سنجش از دور و مدل بیلان انرژی سطح و مدل تجربی رطوبت خاک، می تواند برای مدل سازی رطوبت خاک در سطح وسیع مورد استفاده قرار گیرد.کلید واژگان: استان خوزستان, تالاب شادگان, کسر تبخیر, لندست 8, SEBS}Soil moisture is one of the key parameters in watershed and water resources studies. Field measurement of this parameter is extremely difficult, time-consuming and costly. Hence, in recent years, numerous satellite-based methods for estimating and modeling soil moisture have been developed and presented. Among proposed methods, surface energy models performed better and have a higher degree of accuracy because of their physical nature. But, due to their particular complexity, they have been used rarely. Therefore, this research was carried out to estimate soil moisture using Landsat 8 Satellite imagery and Surface Energy Balance System (SEBS) near the Shadegan Wetland, located in the south-west of Iran. For this purpose, volumetric soil moisture content was measured at 39 points on 27 June 2016, simultaneous with the overpass of Landsat 8 Satellite over the study area. After necessary image processing, the was calculated using the applying the SEBS on satellite image. Then, the evaporation fraction was used as the main input in an experimental model (saturation ratio model) for estimating the soil moisture. Results showed the good ability of the model for estimating soil moisture with the coefficient of determination of 0.69 and the RMSE error value of 0.03 . It can be concluded that combination of remote sensing data, surface energy balance system and the experimental model of soil moisture can be used for modeling soil moisture in a large scale.Keywords: Energy Balance, Evaporation fraction, Khozestan Province, Landsat 8, Shadegan wetland, SEBS}
-
تالاب بین المللی شادگان یکی از تالاب های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده است. سدسازی و رعایت نشدن نیاز آبی تالاب، پرورش ماهی، پساب صنایع نیشکر، عبور لوله های نفتی، فعالیت 30 واحد پتروشیمی و تخلیه زباله های شهری، این تالاب منحصربه فرد را از سال 1372 وارد فهرست قرمز تالاب های بین المللی (لیست مونترو) کرده است. آب این تالاب بین المللی که ازلحاظ رتبه های ثبت شده در یونسکو درگذشته در رتبه پنجم جهانی قرار داشت، از رودخانه های جراحی و کارون و همچنین جزر و مد خلیج فارس تامین می شود که به رغم فصلی بودن بخش آب شیرین آن، آب شور تالاب به دلیل م‍ت‍ص‍ل بودن به خلیج فارس، دای‍م‍‍ی است. جذب سطحی و خروج رنگ های راکتیو قرمز و راکتیو آبی که وارد تالاب شادگان می شود با استفاده از جاذب کیتوسان در فاصله زمانی بهمن ماه 1396 تا خرداد ماه 1397 موردبررسی قرار گرفته است. رنگ های آنیونی راکتیو قرمز (Reactive red) و راکتیو آبی (Reactive blue) مورداستفاده در این تحقیق از نوع رنگ های آزویی سولفونه و محلول در آب می باشند که به منظور رنگ دهی به محصولات مختلف در صنایع نساجی و نیشکر به کار می روند. از نتایج حاصل مشاهده شد که بیشترین درصد حذف رنگ های راکتیو قرمز و راکتیو آبی با استفاده از جاذب کیتوسان در 5=pH بوده و در مقادیر pH بالاتر و پایین تر، این بازدهی کاهش می یابد؛ بنابراین pH بهینه برای فرآیند حذف در این مطالعه 5=pH می باشد. از نتایج حاصل مشاهده شد که بیشترین درصد حذف رنگ های راکتیو قرمز و راکتیو آبی با مقدار 5/0 گرم در لیتر از جاذب کیتوسان اتفاق افتاده است. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین درصد حذف برای رنگ راکتیو قرمز در زمان 50 دقیقه و برای رنگ راکتیو بلو در زمان 40 دقیقه توسط جاذب کیتوسان صورت گرفته است.کلید واژگان: تالاب شادگان, آلودگی رنگی, جذب سطحی, کیتوسان, راکتیو قرمز, راکتیو آبی}International Shadegan wetland is the one of large Iranian wetlands. This wetland is located in south west Iran in Khuzestan province. Dams construction and not observing of wetland water needs, breeding fish, Saccharum industry sewages, oil pipes crossing, activity of 30 petrochemical unit and urban wastes discharge, entered this unique wetland, from 1992 in red list of international wetlands (Montreo list). Water of this international wetland that to be in 5 degrees in terms of registered degrees in UNESCO, supply from Jarrahi and Karun and also Persian Gulf tide that in spite of seasonal of its fresh water section, wetland salt water because of connection to Persian Gulf is continual. Absorption and removal of reactive red and reactive blue dyes that enter to Shadegan wetland with chitosan, are investigated. This study carried out in the interval of February 2018 until June 2018. Anionic dyes like reactive red and reactive blue that used in this research, belong to the sulphunated food azo dyes and dissolved in water. This matter use for coloring of different products like sugar cane, Nutritional supplement, soft drinks, jelly, different fruit juices and etc. We can see from results that the maximum removal percentage of reactive red and reactive blue, with the chitosan in the pH =5 and in the upper and lower pH values, the yield is decreased. It can be seen from results that the maximum removal for reactive red in the 50 min and for reactive blue is in the 40 min for chitosan absorbent.Keywords: Shadegan wetland, Dye pollution, Absorbent, Chitosan, Reactive red, Reactive blue}
-
تالاب شادگان بزرگ ترین تالاب ایران و ازجمله تالاب های بااهمیت بین المللی است که در حوضه آبریز رودخانه جراحی و در شمال خلیج فارس قرار دارد. این تالاب با برخورداری از تنوع زیستی بالا، نقش مهمی در عملکرد های هیدرولوژیکی منطقه و خلیج فارس ایفا می کند. در سال های گذشته، رژیم آبی تالاب به دلیل خشک سالی، استحصال آب برای طرح های توسعه بالا دست، ورود زه آب واحد های نیشکر و آبیاری، در معرض تغییرات کمی و کیفی قرارگرفته است. علاوه بر این حداقل جریان ورودی به تالاب ازلحاظ کیفیت آب تالاب و اکسیژن محلول آب تالاب تاثیرگذار می باشد. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت سلامت تالاب شادگان ازلحاظ تامین نیاز آب زیست محیطی با استفاده از مدل HEC-EFM دو دوره آماری شامل شرایط طبیعی (پیش از احداث سد مارون) از فروردین سال 1370 تا شهریورماه سال 1378 و شرایط کنترل شده توسط سد مارون (پس از احداث سد) که از مهرماه سال 1378 تا شهریور سال 1387 می باشد بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که اگر نیاز آبی زیست محیطی تالاب شادگان بیشتر از 7/4 مترمکعب بر ثانیه و کمتر از 4/7 مترمکعب بر ثانیه باشد، در دوره قبل از ساخت سد (رژیم جریان طبیعی) تالاب شادگان در وضعیت مطلوب نبوده ولی بعد از ساخت سد در شرایط مطلوب ازلحاظ تامین نیاز آبی زیست محیطی می باشد ولی اگر نیاز آبی زیست محیطی تالاب شادگان بیشتر از 4/7 مترمکعب بر ثانیه باشد، وضعیت تالاب در شرایط قبل و بعد از ساخت سد مطلوب نمی باشد. همچنین رژیم جریان ورودی به تالاب در زمان بحرانی تالاب ازلحاظ تامین نیاز آب زیست محیطی، بعد از ساخت سد مارون نسبت به زمان عدم وجود آن بهبودیافته است. بنابراین سد مارون ازلحاظ تامین نیاز آب زیست محیطی در زمان بحرانی تالاب، تاثیر مثبتی داشته است.کلید واژگان: سلامت تالاب, نیاز آب زیست محیطی, مدل HEC-EFM, تالاب شادگان}
-
امروزه، اهمیت پایداری تالاب ها بسیار افزایش یافته است. به گونه ای که تالاب های ناپایدار اثرات مخرب زیادی بر جوامع در پیش خواهند داشت. در مطالعه حاضر، روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین وزن عوامل اثرگذار بر اکوسیستم تالاب در سال 1396، استفاده شد. برای انعکاس کامل پایداری تالاب شادگان، 84 پرسشنامه از متخصصان و کارشناسان تهیه گردید. اهداف مطالعه در سه معیار اصلی تعیین ارزش عملکرد، محدودیت های محیط زیستی و ارزش اجتماعی- اقتصادی هر شاخص تقسیم بندی شدند. نتایج نشان داد که پایداری تالاب شادگان در وضعیت ضعیفی (483/0) قرار دارد. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که برای بهبود پایداری تالاب شادگان، اعمال برنامه هایی در جهت بهبود عرضه آب به تالاب، قوانین و برنامه هایی جهت حفاطت از تالاب و راهکارهایی جهت مقابله با بلایای طبیعی مانند خشکسالی ضروری به نظر می رسد.
کلید واژگان: پایداری, تالاب شادگان, روش AHP}Today, importance of wetlands stability has increased greatly. So that, unstable wetlands have many destructive effects on societies. In this study, the Analytic Hierarchy Process (AHP) approach was used to determine the weight of different factors that impact wetland ecosystems in 2016. To fully reflect the stability of the Shadegan wetland have been prepared 84 questionnaires of experts. The goals of the study were divided into three main criteria, determination of the function value, environmental constraints, and socio-economic value of each index. The result showed that Shadegan wetland stability is weak (0.483). Also, the result showed that in order to improve the Shadegan wetland stability, implementing programs of improving the water supply for wetland, wetland protection laws and methods of coping with the natural disasters such as drought is necessary.
Keywords: Stability index, Shadegan wetland, AHP method} -
تالاب ها زیست بوم های آبی هستند که حافظ درخت تکاملی از تک سلولی تا جانوران عالی می باشند و از این رو مهم ترین بانک ژنی گیاهی و جانوری کره زمین بعد از جنگل های بارانی به شمار می آیند. تالاب شادگان بزرگترین تالاب ایران، در جنوب استان خوزستان واقع شده است. این تالاب علاوه بر ظرفیت های متنوعی که دارد، از بعد شیلات و محیط زیست نیز حائز اهمیت می باشد. هم اکنون نام تالاب شادگان به علت آسیب های زیاد وارده به آن در فهرست تالاب های در معرض نابودی جهان قرار گرفته است. شایان ذکر است که در حوزه مباحث زیست محیطی، ایده آل ترین مدیریت، در راستای تعادل محیط است. در چنین شرایط بحرانی برای نجات جان اکوسیستم و اجزای جانداران آن، آبگیری تالاب بسیار مهم است از این رو احیاء تالاب ها در استان خوزستان و آبگیری آنها توسط زه آب های کشت و صنعت نیشکر، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق تاکید بر جنبه های مثبت و تاثیرگذار ورود زه آب نیشکر به تالاب شادگان با رویکرد بهبود وضعیت آبزی پروری در منطقه و مهار ریزگردها می باشد.کلید واژگان: تالاب شادگان, زه آب نیشکر, آبزی پروری, مهار ریزگردها}Wetlands are aquatic ecosystems that keep the evolution tree from single cell to excellent animal and hence the most important gene bank are about vegetation and animal in the world after the rain forests. Shadegan wetland is the largest wetland in Iran, located south of Khuzestan province. In addition to its diverse capacities, this wetland is also important for the fisheries and environment. Nowadays, the name of the Shadegan wetland has been damaged in the list of wetlands that have been damaged. It is worth noting that in the field of environmental issues, the ideal management is in the balance of the environment. In such critical conditions, it is important to save the ecosystem and its components, so dewatering the wetland is very important. Therefore, the restoration of dry wetland in Khuzestan Province and their dehydration by sugarcane drainage are very much considered. Considering the importance of this issue, this study attempts to emphasize on the positive and influential aspects of sugarcane drainage entry in Shadegan wetland with the approach of improving aquaculture status in the area and in controlling dust.Keywords: Shadegan Wetland, Sugar cane, Aquaculture, Dust Inhibiting}
-
در این تحقیق تغییرات فصلی ترکیب اسید چرب بافت کبد و عضله ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) در تالاب شادگان بررسی شد. بدین منظور 21 نمونه ماهی بنی وحشی در طول ماه های میانی هر فصل سال 1393 (در هر فصل 21 ماهی در 7 گروه) صید شدند و ترکیب اسید چرب بافت کبد و ماهیچه به وسیله روش کروماتوگرافی گازی مورد ارزیابی شد. بیشترین میزان مجموع اسید های چرب اشباع عضله به ترتیب در فصل زمستان به دست آمد ولی با ماه های بهار و تابستان اختلاف معنی داری نداشت (05/0≤ P). مجموع اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه بافت کبد و عضله به ترتیب در فصل پاییز بیشترین مقدار را نشان دادند (05/0>P). بیشترین میزان اسید های چرب امگا 3 در بافت کبد و عضله در فصل بهار و تابستان به ترتیب بود. بالاترین میزان نسبت اسید های چرب امگا 3 به امگا 6 بافت عضله در فصل بهار به دست آمد که با فصل تابستان اختلاف معنی داری نداشت (05/0≤ P). درمجموع بالاترین میزان اسید چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه و اسیدهای چرب امگا 3 در بافت ماهیچه و کبد به ترتیب در بهار و تابستان به ترتیب به دست آمد.کلید واژگان: ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi), کبد, عضله, ترکیب اسید چرب, فصل, تالاب شادگان}In this study, Seasonal variations in the liver and muscle fatty acid composition of Barbus sharpeyi were determined. The samples were collected in the middle month of each season during 2014-2015 and Total fatty acid compositions were investigated by a gas chromatographic method. The most abundant fatty acids in the (SFAs) of the liver and muscle were at the highest in the winter and not significant difference with summer, autumn (P≥0.05). The total monounsaturated fatty acids (MUFAs) were at the highest in the autumn for liver and muscle (PKeywords: Mesopotamichthys sharpeyi, liver, muscle, fatty acid composition, season, Shadegan Wetland}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.