به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « جریان افشان » در نشریات گروه « آب و خاک »

تکرار جستجوی کلیدواژه «جریان افشان» در نشریات گروه «کشاورزی»
  • صمد مرادی*، نصراله کلانتری، طالب مرادی نژاد

    منطقه مورد تحقیق در پیرامون شهر یاسوج قرار گرفته و جزء حوضه آبریز کارون بزرگ به شمار می رود. هدف اصلی در این مطالعه بررسی خصوصیات ساختاری حاکم و تاثیر آن بر وضعیت آبدهی چشمه ها و کنترل جریان آب زیرزمینی در سنگ مخزن آنها می باشد. در این تحقیق با استفاده از داده های سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی، داده های مشاهده ای زمینی منابع آب و تحلیل داده های آبدهی چشمه های معرف با استفاده از منحنی فروکش آنها، رابطه عوامل ساختاری بر فراوانی و رژیم تخلیه منابع آب مورد بررسی قرار گرفت. در اولین گام مبادرت به تهیه نقشه خطواره ها از تصاویر ماهواره ای و نقشه های زمین شناسی شد و سپس وابستگی موقعیت قرارگیری چشمه ها و رژیم تخلیه آن ها با این ساختارها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد رخداد پدیده های ساختمانی نظیر چین خوردگی ها، گسل ها، درزه ها و شکستگی ها در نتیجه فعالیتهای تکتونیکی از یک سو و ریزش های جوی مناسب از سوی دیگر، شرایط مناسبی برای توسعه آبخوان های کارستی در منطقه ایجاد کرده است. ظهور چشمه های منطقه در راستای گسل ها نیز بیانگر اهمیت نقش ساختاری در منطقه می باشد. این گسل ها جهت های اصلی جریان آب درون حوضه کارستی را کنترل می کنند در حالیکه درزه ها و شکستگی های مرتبط با آنها در جهات فرعی جریان نقش دارند. تحلیل شکستگی های منطقه نشان داد که میانگین باز شدگی بیشتر از 20 میلیمتر و شیب سطح لایه بندی حدود 50 درجه نفوذ و انتقال آب را در حوضه آبریز چشمه ها تسهیل کرده است، همچنین تراکم بالای شکستگی ها در حوضه آبگیر چشمه ها موجب آبدهی زیاد آن ها شده است.

    کلید واژگان: توسعه کارست, جریان افشان, جریان مجرایی, چشمه خرانداز, منحنی فروکش
    Samad Moradi *, Nasrullah Kalantari, Taleb Moradinejad

    The researched area is located around the city of Yasouj and is part of the Karun Bozorg basin. The main purpose of this study is to investigate the dominant structural characteristics and their effect on the discharge of springs and the control of underground water flow in their reservoir rocks. In this research, by using remote sensing data, GIS, ground observation data of water resources and analysis of discharge data using their recession curve, the relationship between structural factors on the frequency and discharge regime of representative springs was investigated. In the first step, a lineament map was prepared from satellite images and geological maps, and then the dependence of the location of the springs and their discharge regime with these structures was analyzed. The results showed that the occurrence of structural phenomena such as folds, faults, joints and fractures on the one hand and appropriate precipitation on the other hand, have created suitable conditions for the development of karst aquifers. The emergence of springs along the faults also shows the importance of the structural role in the region. These faults control the main directions of water flow in the karst basin, whereas the joints and fractures related to them play a role in the secondary directions of the flow. The analysis of fractures ishowed that the average opening of more than 20 mm and the slope of the bedding plane of about 50 degrees has facilitated the penetration and transfer of water in the catchment area of the springs

    Keywords: karst development, diffuse flow, conduit flow, Kharandaz spring, Recession curve
  • عبدالرضا واعظی هیر*، واحده آقایی، مهری تبرمایه

    شناسایی حریم کمی یا محدوده آبگیری چشمه ها جهت اعمال برنامه های مدیریتی برای جلوگیری از افزایش بهره وری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی یکی از اقدامات بسیار مهم و حایز اهمیت محسوب می شود. ارتفاعات روستای چله خانه علیا و کارخانه سیمان صوفیان واقع در کوه مورو با داشتن پوشش قابل توجهی از واحدهای آهکی کرتاسه تامین کننده ی بخش عمده ای از آب شرب روستاهای منطقه می باشد. کارخانه سیمان صوفیان به عنوان یکی از قطب های صنعتی شمال غرب کشور می تواند بر کمیت و کیفیت آب چشمه واقع در این منطقه موثر باشد. با تعیین حریم حفاظتی چشمه چله خانه علیا به عنوان اصلی ترین چشمه موجود در منطقه، می توان از اثرات منفی این کارخانه بر روی منابع آب جلوگیری کرد. نتایج اندازه گیری ماهانه دبی و مقادیر هدایت الکتریکی چشمه چله خانه علیا، تجزیه و تحلیل هیدروگراف چشمه در سال آبی 1399-1398 و مقدار ضریب فرود بدست آمده در دراز مدت  (α=0.002) بیانگر غالب بودن سیستم جریان افشان می باشد که از عدم خلوص آهک و تراکم بالای درز و شکستگی منطقه ناشی می گردد. جهت تعیین محدوده حوضه آبگیر و حریم حفاظتی چشمه مذکور، مرزهای هیدروژیولوژیکی تعیین و با استفاده از روش SCS و محاسبات بیلان، مرز مزبور مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از محاسبات عدم تطابق مرز هیدرولوژیکی و هیدروژیولوژیکی را نشان داد. از این رو اقدام به تهیه نیمرخ زمین شناسی و محاسبه مساحت حوضه آبگیر گردید. بر اساس یافته های این پژوهش و محدوده های محاسبه شده، حریم حفاظتی چشمه چله خانه علیا شامل محدوده هیدورژیولوژیکی بدست آمده از محاسبات بیلان در اطراف چشمه چله خانه علیا و مرز حفاظتی تعیین شده برای آهک های موجود در پایین تر از تراز چشمه چله خانه علیا (بخش غیر اشباع آهک های منطقه) می باشد که مساحت آن تقریبا 18 هکتار برآورد شده است.

    کلید واژگان: جریان افشان, حریم حفاظتی, ضریب فرود, مرز هیدروژئولوژیکی
    Abdorreza Vaezihir *, Vahede Aghaie, Mehri Tabarmayeh
    Introduction

    Determining the capture zone of water resources is a strategic approach proposed at the national level of water resources management in Iran. One of the important actions for this purpose is protection of karst water resources, which are considered one of the vital sources for supplying water due to the widespread karst formations in this country and the limitation of groundwater resources in alluvial aquifers. Generally, water flows out through the springs in the karst system. The land area where the water contributes to the spring is called the spring's capture zone. The study and analysis of the recession curve of the springs, the area extending from a discharge peak to the base of the next rise, along with the other physical characteristics of springs such as electrical conductivity is a useful indicator for getting knowledge about the condition of the catchment area and other properties of the heterogeneous karst terrain. In estimating the water budget, unlike the non-karst areas where the surface runoff or the outflow is considered the main factor in the estimated water budget, the recharge component is an important factor in the karst domain. The difference between hydrogeological and hydrological (topographic) catchments is one of the obvious features in karst landscapes. The identification of these basins or their boundaries is possible by combining geology and topography information. Soufiyan Cement Company in the vicinity of Chelleh Khanehe Olya spring located in Moro Mountain is associated with the creating social problems due to the expansion of mining activities and the negative impact on spring water in this area. Therefore, this study aims to determine the catchment area and the capture zone of the Chelleh Khanehe Olya spring by determining the protective boundary for the extraction of limes by the Soufiyan cement factory to prevent the negative impact of this factory on the spring.

    Materials and Methods

    In this research, the hydrograph of the recession curve related to a rainfall event has been analyzed by taking into account the mean monthly discharge rate of spring to determine the sub-regimes of diffuse and conduit flow by employing the following equation:Qt=Q0e-αt (1)Where Qt is the discharge rate at time t, Qo reveals the discharge at the initial time, and α is a recession coefficient.In addition, The Qmax/Qmin ratio has been calculated to estimate the flow type and the degree of karstification in the catchment area.In the next step, to determine the Chelleh Khanehe Olya spring catchment area and its capture zone, spring hydrogeological boundaries were determined and investigated using the SCS method and estimating the area's water budget. Due to the lack of sufficient rainfall and groundwater discharge information in this region, the water budget for a given period (2019-2020) has been computed indirectly by measuring the monthly discharge rate from the selected stations. After collecting the required data, the following equation developed by Milanovich (1989) has been used to estimate the water budget as follows:P=E+R+I   (2)Where P, E, R, and I denote precipitation (P), evaporation at the basin level (E), runoff (R), and recharge to the aquifers (I). All the parameters are in mm units.

    Results and Discussion

    Analyzing the variation of electrical conductivity along with the discharge rate indicates that by decreasing the discharge rate from 2.5 l/s to 8.1 l/s, the electrical conductivity increase from 463 µs/cm to 500 µs/cm, reflecting an increase in the volume of the reservoir, the dilution of the aquifer. The hydrograph recession curve during 2019-2020 indicated two laminar and turbulent sub-regimes. Micro regimes α1 (01.002) and α2 (0.013) represented that the dominant system of karst development in the region is diffuse. The high density of fractures and the lack of purity of lime are the main reasons for the weak development of the karst fracture in the region, which the Chelekhaneh Alia spring recession curve analysis,  maximum to minimum ratio of discharge, and karstification coefficient confirmed this issue. Determining the catchment basin using geological, hydrogeological information, and water budget showed that the hydrological and hydrogeological boundary of the spring is different. The protected zone of Chelekhane Alia spring, which includes the total hydrogeological basin and the Cretaceous limestone area below the level of the spring, was estimated to be about 184,000 square meters (18 hectares). According to the findings of this research, Sufian Cement Factory does not have the right to enter the hydrogeological boundary to extract limes, and on the other hand, to prevent the water level from decreasing due to the excessive extraction of lime as a result of the excavation depth reaching the level of the water table, it suggests to extract from the unsaturated part of the aquifer (unsaturated limes) to prevent the flow rate of Chele Khana spring from decreasing and even drying it up.

    Conclusion

    Analyzing the discharge rate, electrical conductivity, hydrograph recession curve, and its recession coefficient(α=0.002), revealed that the dominant flow in the system is diffuse, which results from the high density of fractures and region lithology consisting of impure cretaceous limestone. Since the result revealed the inconsistency between hydrological and hydrogeological boundaries, the geological profile of the site was prepared and the spring of the catchment was estimated. Based on the findings of this research, the Chelle Khanehe Olya capture zone consists of the hydrogeological area, obtained from the groundwater budget estimation, and the protective boundary for the limestone below Cheleh Khaneh Olya spring (the unsaturated zone of the area's limestones), which covers an area of about 18 hectares.

    Keywords: Ardabil, Cave, Electrical conductivity, Karst, karst spring
  • حسین عابدیان*، غلامحسین کرمی، حاجی کریمی

    ساخت سدها بر روی سازندهای آهکی هر چند از لحاظ مورفولوژی دارای ساختگاه های با شکل مناسب می باشد. ولی معمولا احداث سد برروی این سازندها باعث نشت از مخزن سد به سمت پایین دست و یا حوضه های مجاور شده و میزان آن بعضا بیشتر از آنچه انتظار می رود صورت می گیرد. سد بهشت آباد در مرحله مطالعات قرار دارد و تقریبا در انتهای محور تاقدیسی به نام سنگویل از جنس دولومیت - آهکی با ضخامت حدود 700 متر واقع شده است. جناح راست مخزن عمدتا به طور مستقیم با این سازند کارستی در تماس می باشد. بررسی های هیدروژیولوژی با هدف نشت از مخزن در جناح راست شامل آزمایش های اندازه گیری سطح آب و هیدروشیمی گمانه ها، اندازه گیری دبی و هیدروشیمی چشمه ها و مطالعات ایزوتوپهای محیطی انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که سطح آب آبخوان در جناح راست مخزن دارای نوسانات بسیار مشابه با اختلاف حداقل و حداکثر 5/2 تا 3 متر است. سطح آب از یال شمالی با تراز حدود 1625 به سمت چشمه ها در یال جنوبی با تراز حدود 1595 و با گرادیان حدود 7 در هزار کاهش می یابد. تخلیه از چشمه ها در یال جنوبی نیز با نوسانات مشابه دارای سه ضریب فرود است ضریب فرود α_1 در مرتبه 2-10 نشان دهنده جریان حدواسط (افشان- مجرایی) با سهم 15 در صد از جریان و ضرایب α_(3) و〖 α〗_2 در مرتبه 3-10 نمایانگر جریان افشان با سهم حدود 85 درصد جریان آبخوان می باشند. پارامترهای هیدروشیمی و ایزوتوپی چشمه ها و گمانه ها نیز دارای نوسانات کم است این تغییرات برای آنیونها و کاتیونها کمتر از 20 درصد و برای هدایت الکتریکی و اسیدیته کمتر از 5 درصد است. میزان ایزوتوپهای محیطی در چشمه ها و گمانه ها نیز تغییرات زیادی را نشان نمی دهد به طوری که انحراف معیار کمتر از 2/1 پرمیل برایD δ و کمتر از 2/0 پرمیل برای 18Oδ از اطلاعات برداشت ماهیانه حاصل گردید. همچنین میزان ایزوتوپها محیطی ارتفاع تغذیه چشمه ها در یال جنوبی در پایین دست محور را حدود 2300 متر و از بارشهای پر حجم و برف دو یال نشان می دهد. در نهایت، تلفیق بررسی های انجام شده بیانگر وجود کارست با نوع جریان حدواسط (افشان- مجرایی) تا افشان می باشد که با این نوع جریان در زمان آبگیری نشت از مخزن به یال شمالی و از آنجا به یال جنوبی انتقال و از چشمه های پایین دست محور در یال جنوبی تاقدیس تخلیه می گردد.

    کلید واژگان: کارست, نشت, سد, جریان افشان, جریان مجرایی, ایزوتوپ های محیطی
    hossein abedian*, Gholam Hossein Karami, Haji karimi

    Construction of dams on limestone formations, however morphologically, has an appropriate form; but usually causes seepage from the reservoir to the downstream. Also, the construction of a dam on calcareous-karst formations has the risk of over seepage from the reservoir, and the existence of the karst leads to complicating this issue. Therefore, various methods of hydrogeological analysis are needed to determine the condition of karstification of reservoir and dam axis in the karstic areas. Beheshtabad dam is in investigation studies stage and approximately situated at the far end of the anticline axis named Sangwill, which composed of dolomitic limestone with roughly 700 meters thickness. The right side of the reservoir is mainly in direct contact with this karstic formation. Hydrogeological analysis for determining the reservoir’s seepage in right side are including measurement of water level and boreholes hydrochemical analysis, measuring springs discharge and hydrochemical condition of springs and environmental isotopic studies. The results showed that karstic aquifer’s water level on the right side of the reservoir has very similar fluctuations with a difference between the minimum and maximum of 2.5 to 3 meters. The water level from the northern limb with a level of about 1625 decreases towards the spring in the southern limb with a level of about 1595 and a gradient of about 0.007. Also, spring discharge in the sought limb has the same fluctuation with three coefficients of recession curve. Recession curve coefficient α1 in the order of 10-2 indicates the intermediate flow (diffuse-conduit) make up 15% of the flow and the coefficients α2 and α3 in order 10-3 indicate the diffuse flow accounts about 85% of the aquifer flow. Hydrochemical and isotopic parameters of springs and boreholes also have low fluctuations. These variations for anions and cations are less than 20% and for Ec and acidity are less than 5%. The amount of environmental isotopes in springs and boreholes does not show any significant variations so that the standard deviation obtained from monthly acquired data is less than 1.2 per mil for δD and less than 0.2 per mil for δ18O. The amount of environmental isotopes shows that the source of springs is about 2300 meters and composed of heavy rainfall and snow in two limbs. Also, the isotopic composition of downstream springs is the average of the amount of isotopic value boreholes in the north and sought limbs showing that springs catchment area in left side (SPL) and right side (SP5) is recharged from both limbs of the anticline. Finally, the results of the studies show that the Jahrom-Asmari karstic aquifer on the right side of the reservoir is an aquifer with diffuse to diffuse-conduit flow. The aquifer is recharged through two anticline’s limb and mainly through the system of joints and fractures. The groundwater flows from the northern limb to the southern limb and is discharged into the springs downstream. In such a condition, the hydraulic connection between the anticline’s northern limb with the southern limb is exists. This connection is formed at the time of reservoir formation, between the reservoir and the lower springs of the dam axis with a higher gradient (around 0.037). Therefore, by the dam impoundment, the major seepage current in right abutment of the reservoir in the north limb of anticline towards sought limb and finally discharge in springs downstream of the dam axis

    Keywords: Karst, Leakage, Dam, Conduit flow, Diffuse flow, Environmental Isotope
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال