جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "weathering indices" در نشریات گروه "آب و خاک"
تکرار جستجوی کلیدواژه «weathering indices» در نشریات گروه «کشاورزی»جستجوی weathering indices در مقالات مجلات علمی
-
سابقه و هدفرودخانه ها به عنوان راهروهای انتقال، مواد محلول و جامد فرسایش یافته از اراضی بالادست را به طرف دریاچه ها و تالاب ها منتقل می کنند. از این رو بررسی وضعیت رسوبات رودخانه ای از منظر شدت هوادیدگی، می تواند افق های نوینی در ارزیابی صحیح وضعیت اراضی بالادست، چرخه هوادیدگی و تاثیر فعالیت های انسانی بر محیط زیست داشته باشد. شاخص های هوادیدگی نظیر WIP و CIA به طور گسترده در مطالعات هوادیدگی خاک ها کاربرد دارند. با این حال دانسته ها در زمینه ی شدت فرآیند هوادیدگی رسوبات رودخانه ای در کشور محدوده بوده و پژوهش حاضر با هدف ارزیابی این دو شاخص در رسوبات رودخانه های مهم غرب حوضه ی دریاچه ارومیه و بررسی روابط احتمالی بین این شاخص ها و ویژگی های دانه بندی رسوبات صورت پذیرفته است.مواد و روش هادر این پژوهش 34 نمونه مرکب رسوب از هفت رودخانه مهم غرب دریاچه ارومیه شامل نازلوچای، شهرچای، باراندوزچای، گدارچای، مهابادچای، سیمینه رود و زولاچای برداشته شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه ها به روش های معمول آزمایشگاهی اندازه گیری شده و جهت تعیین ترکیب عنصری اکسیدهای اصلی نمونه های رسوب از آنالیز اسپکتروسکوپی فلورسانس اشعه X استفاده شد. کمی سازی مقادیر اکسیدها با کاربرد نرم افزار SUPERQ و واستجی از طریق نمونه های استاندارد بین الملی صورت گرفت. سپس شاخص های CIA و WIP محاسبه شد. آنالیز داده های با استفاده از روش همبستگی و همچنین روش های تجزیه به مولفه هاب اصلی و خوشه بندی سلسله مراتبی صورت گرفت.یافته هااکسیدهای سلیسیم، آلومینیوم و کلسیم سه ترکیب غالب در اغلب نمونه های رسوب بودند. نسبت مقدار SiO2 در نمونه ها به مقدار استاندارد آن در پوسته سطح زمین (UCC) برای تمامی نمونه ها کمتر از 1 و بین 57/0 و 84/0 بود که نشان دهنده عدم وقوع اثر رقت در فرآیند انتقال کانی ها است. بر اساس ترکیب اکسیدهای اصلی، نمونه های تمامی رودخانه ها دارای مشابهتی بیش از 65 درصد بوده و تنها رودخانه های گدار و باراندوز به دلیل اینکه مقادیر بیشتری MgO نسبت به سایر رودخانه ها داشتند تشابه کمتری با سایر رودخانه ها نشان دادند. مقدار CaO با SiO2، Al2O3 و Fe2O3 همبستگی معکوس و معنی داری نشان داد. (ضریب همبستگی بین 62/0- تا 67/0-، 001/0>P). دامنه شاخص های CIA و WIP در رسوبات به ترتیب بین 1/50 - 6/82 و 2/69 - 4/42 بود. هر دو شاخص دارای توزیع نرمال بوده ولی از بین این شاخص، شاخص WIP با معیارهای توزیع اندازه ذرات، بویژه قطر میانه همبستگی قویتری (84/0 = r و 001>P) از خود نشان داد. همبستگی شاخص CIA و معیارهای توزیع اندازه ذارت به رغم معنی دار بودن با رس و قطر میانه در مقاسیه با شاخص WIP ضعیف تر بود.نتیجه گیریمقادیر بالای SiO2 و Al2O3 در نمونه های رسوب نشان می دهد که رسوبات منطقه هوادیدگی شدید سیلیکاته قرار نگرفته اند. وزن بالای CaO در تجزیه به مولفه های اصلی به احتمال قوی نشان دهنده ترکیبات کلسیت در مواد مادری منطقه است. بر مبنای مقایسه شاخص های هوادیدگی، نمونه های بالادست و پائین دست رودخانه ها تفاوت آشکاری از نظر شدت هوادیدگی داشتند. با این حال فعالیت های انسانی از جمله احداث سد برای نمونه در رودخانه ی مهاباد سبب شده تا الگوی هوادیدگی در بالادست و پائین دست رودخانه تا حدودی دست خوش تغییر شود. منحنی A-CN-K برای نمونه های رسوب بیانگر روند موازی نمونه ها با محور A-CN بوده و حاکی از حذف کانی های سیلیکاته کلسیم و سدیم از مواد مادری است. هبستگی قوی و معنی دار قطر میانه رسوبات با شاخص های هوادیدگی به ویژه شاخص WIP نشان می دهد که شاخص قطر میانه در مقایسه با فراوانی ذرات اولیه، معیار مناسبتری برای ارزیابی شدت هوادیدگی رسوبات است.کلید واژگان: رسوب, رودخانه, دریاچه ارومیه, شاخص هوادیدگیBackground and ObjectivesRivers are delivery vehicles of soluble compounds and sediments eroded from upper reach to wetlands and lakes. Therefore, evaluation of weathering intensity opens new insight into upland erosion, anthropogenic and geochemical process. Weathering indices CIA and WIP have been extensively used for the study of soil genesis. Nonetheless, little information available on the weathering indices in Iran 's soil and sediments. Therefore, this study was conducted on sediments of seven main rivers of Urmia Lake basin with objective of evaluation of two weathering indices and influence of particle size distribution on the weathering process.Material and MethodsIn this study 34 composite sediment samples have been taken from seven main western rivers of Urmia Lake basin including: Nazloo Chai, Shahar Chai, Barandooz Chai, Ghadar Chai, Mahabad Chai, Simineh Chai and Zola Chai. The physical and chemical properties of sediment were determined with routine soil testing methods. Elemental analyses of sediment samples were determined using an X-ray fluorescence (XRF) spectrometry. Major element oxides were measured by using a built-in program SUPERQ. Then the CIA and WIP indices were calculated. The analysis of data was carried out using correlation, principal component analysis (PCA) and cluster analysis.ResultsThe major oxides in the studied sediments were silica, aluminum and calcium. The ratio of silica oxide (SiO2) to upper continental crust (UCC) for all the samples were less than 1 and varied between 0.57 and 0.84 indicating no dilution effect in the mineral transportation. Based on the major oxides component, the similarity among the different rivers was more than 65 and only in the Ghadar and Barandooz rivers the similarity is low because of the presence of MaO. The content of CaO had inverse significant correlation with SiO2, Al2O3, and Fe2O3 (with correlation coefficient between -0.62 to -0.67, P<0.001). The CIA and WIP values were varied between 50.1 to 82.6 and 42.4 to 66.2, respectively. Both indices had normal distribution, but WIP index had higher correlation coefficient with particle size distribution particularly D50 (r=-0.84, P<0.001). The CIA index showed lower significant correlation with D50 in comparison with WIP.ConclusionHigh concentration CaO and MgO in the river sediments may be due to the presence of calcareous rocks such as limestone, dolomite, and calcareous shales in the watersheds. High SiO2 and Al2O3 concentration in river sediments may draw a conclusion that lower silica weathering and enrichment of potassium feldspar in river sediments. High loading value of in the river sediments may be due to the presence of calcareous rocks such as limestone, dolomite, and calcareous shales in the watersheds. Overall, the CIA and WIP weathering intensity values in upper and lower reach sediments revealed high difference. However, in some rivers such as Mahabad Chai because of construction of dam for more than half century the pattern of weathering intensity was different. Based on the A-CN-K curve. The studied river sediment indicate weathering trend in parallel with the A-CN line, indicating the elimination of silicate minerals of Ca and Na from parent material. Weathering indices in particular WIP had higher correlation coefficient with particle size distribution and D50 and we can conclude a proper index for evaluation of weathering intensity in the sediments.Keywords: Weathering, sediment, weathering indices, Urmia Lake
-
این مطالعه جهت بررسی شاخص های هوادیدگی شیمیایی متفاوت و همچنین ارزیابی شدت هوادیدگی خاکرخ های توسعه یافته روی سنگ های آذرین بیرونی (هورنبلند آندزیت، پیروکسن آندزیت و داسیت) و درونی (آلکالی گرانیت، گرانودیوریت، منزودیوریت، سینیت و پیروکسن دیوریت) در شمال غرب ایران انجام گردید. خاکرخ ها به روش استاندارد تشریح و نمونه های خاک و سنگ مادری جهت انجام آزمایشات فیزیکی و شیمیایی متفاوت برداشت شدند. غلظت کل عناصر اصلی با دستگاه ICP-OES و عناصر کمیاب Zr، V و Y با دستگاه ICP-MS تعیین شد. ضرایب همبستگی بالا و معنی داری بین شاخص های هوادیدگی شیمیایی Ba، B/A، B/R، CIA، CIW، PIA، PWI و WR با خصوصیات خاک (درصد رس، آهن پدوژنیک و جرم مخصوص ظاهری) مشاهده گردید. از بین شاخص های هوادیدگی شیمیایی متفاوت، شاخص هائی که نسبتی از گروهی از اکسیدهای متحرک به یک یا چند اکسید نامتحرک می باشند، جهت برآورد شدت هوادیدگی خاک های توسعه یافته روی سنگ های آذرین در این منطقه نیمه خشک مناسب می باشند. منحنی های مثلثی MFW و A-CN-K بیانگر تکامل و شدت هوادیدگی بیشتر خاک های توسعه یافته روی سنگ های آذرین بیرونی (هورنبلند آندزیت< پیروکسن آندزیت< داسیت) در مقایسه با سنگ های آذرین درونی (با شدت هوادیدگی تقریبا مشابه و در مرحله ابتدایی هوادیدگی) می باشند. از بین هشت شاخص هوادیدگی شیمیایی که دارای ضرایب همبستگی بالا با خصوصیات خاک بودند دو شاخص CIA و Ba شدت هوادیدگی را مانند منحنی MFW پیش بینی کردند. به نظر می رسد که این دو شاخص بعد از شاخص W (یا منحنی MFW) مناسبترین شاخص های هوادیدگی شیمیایی برای ارزیابی شدت هوادیدگی در مناطق نیمه خشک می باشند. در فرمول این دو شاخص از عناصر متحرک Ca، Na و K به عنوان عناصر متحرک استفاده شده است، که این عناصر در ساختار فلدسپارها (کانی غالب در پوسته زمین) حضور دارند.
کلید واژگان: هوادیدگی شیمیایی, شاخص های هوادیدگی, شدت هوادیدگی, سنگ های آذرینThis study was conducted to assess different chemical weathering indices and to evaluate the weathering rates of soils developed on volcanic (hornbelende andesite، pyroxene andesite and dacite) and plutonic (alkali granite، granodiorite، monzodiorite، syenite and pyroxene diorite) igneous rocks in the northwestern Iran. Representative soil profiles were described and soil samples were collected and analyzed for selected chemical and physical properties. Total concentrations of major elements and trace element (Zr، V، Ti and Y) were determined with ICP-OES and ICP-MS، respectively. Significant correlation coefficients were obtained between soil properties (clay percent، pedogenic iron and bulk density) and Ba، B/A، B/R، CIA، CIW، PIA، PWI and the WR chemical weathering indices. These indices are based on the ratio of a group of mobile oxides to one or more immobile oxides and are suitable for explaining the weathering rate of the soils developed on igneous rocks in this semiarid region. A-CN-K and MFW ternary plots showed that the soils developed on volcanic rocks (hornbelende andesite> pyroxene andesite> dacite) were more weathered than those on the plutonic parent rocks (alkali granite، granodiorite، monzodiorite، syenite، pyroxene diorite). Ba and CIA weathering indices predicted weathering trend such as MFW ternary plot، and it seems these two weathering indices are the most suitable weathering indices after W index (or MFW ternary plot) in this semiarid region. Ca، Na and K elements are presented in chemical weathering formulas of these two indices. These elements are in the feldspar minerals structures which are the most mineral in the earth crust.Keywords: Chemical weathering, Weathering indices, Weathering rate, Igneous rocks
نکته
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.