به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « مزیت نسبی » در نشریات گروه « اقتصاد کشاورزی »

تکرار جستجوی کلیدواژه «مزیت نسبی» در نشریات گروه «کشاورزی»
  • رهام رحمانی*، قاسم لیانی سنگ نیشتی
    مقدمه و هدف
    به منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مرغ گوشتی، دولت در سال های اخیر سیاست های گوناگونی در قالب تامین و توزیع نهاده های یارانه ای، خرید حمایتی و توزیع گوشت مرغ برای تنظیم بازار را در ایران اعمال نموده است. مداخله ی دولت بر هزینه ی تمام شده و قیمت واقعی محصول اثرگذار بوده و این تحریف ها می تواند مشکلاتی را در ارزیابی اقتصادی فرآیند تولید محصول و تصمیم گیری سبب شود. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت هزینه ای و درآمدی تولیدکنندگان مرغ گوشتی در ظرفیت های مختلف براساس قیمت های سایه ای و بازار در استان فارس انجام شد. مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی با توجه به شاخص های ارزیابی مزیت بررسی و تحلیل شد. تاثیر سیاست های دولت در بازار نهاده ها، مرغ گوشتی و در کل حمایت موثر ارزیابی و تحلیل شد. تاثیر عواملی مانند ظرفیت مرغداری و فصل بر مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی بررسی و تحلیل شد.
    مواد و روش ها
    به منظور بررسی اقتصادی میزان تحریف ها و تاثیر سیاست های دولت در فرآیند تولید و مصرف مرغ گوشتی از روش ماتریس تحلیل سیاستی استفاده شد. این روش یکی از جامع ترین روش های اندازه گیری مزیت نسبی می باشد. ماتریس تحلیل سیاستی یک تکنیک حسابداری مضاعف است که اطلاعات بودجه بندی فعالیت های درون مزرعه ای و برون مزرعه ای را به طور خلاصه ارایه می نماید. این روش بر اتحاد آشنای (هزینه - درآمد = سود) تکیه دارد و در بررسی آثار مداخلات دولت در فرآیند تولید محصولات کشاورزی به منظور تصمیم گیری در مورد ادامه سیاست گذاری های موجود یا تدوین برنامه هایی جدید از اهمیت خاصی برخوردار است.
    یافته ها
    براساس نتایج شاخص هزینه منابع داخلی کوچک تر از یک و تولید مرغ گوشتی در استان دارای مزیت نسبی است. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از محصول در فصول مختلف کوچکتر از یک است. بنابراین قیمت سایه ای مرغ گوشتی بیشتر از قیمت بازاری آن بوده و تولیدکنندگان به طور غیرمستقیم مالیات پرداخت نموده اند. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از نهاده کوچک تر از یک است. بنابراین قیمت سایه ای نهاده ها بیشتر از قیمت بازاری آن ها بوده و یارانه غیرمستقیمی به نهاده ها پرداخت شده است. براساس مقادیر شاخص ضریب حمایت موثر مداخلات هم زمان دولت در بازار نهاده و کالا به زیان تولید این محصول بوده است. با توجه به حمایت منفی، دخالت نکردن دولت گامی مثبت در جهت بهبود وضعیت تولید مرغ گوشتی می باشد. بنابراین کاهش تدریجی حمایت از نهاده ها همراه با دخالت نکردن دولت در تعیین قیمت مرغ گوشتی گامی مثبت در راستای تثبیت و بهبود وضعیت تولید می باشد.
    بحث و نتیجه گیری
    تولید مرغ گوشتی در استان فارس دارای مریت نسبی است، اما در شرایط کنونی تولید آن به مقدار زیادی به مقادیر واردات نهاده های ذرت و کنجاله ی سویا وابسته است. با توجه به سیاست های دولت در بازار نهاده ها در سمت تولید و سیاست کنترل قیمت در سمت مصرف، در سال های اخیر مقادیر تولید و عرضه مرغ گوشتی دارای نوسانات شدیدی بوده است. به جهت جلوگیری از نوسانات تولید پیشنهاد می شود دولت با کاهش تدریجی حمایت از نهاده ها (تعدیل نرخ ارز و واقعی نمودن قیمت نهاده های وارداتی) و دخالت کمتر در تعیین قیمت گوشت مرغ در سمت مصرف زمینه ی ایجاد ثبات در بازار را فرآهم آورد.
    طبقه بندی JEL : O24, Q12, Q18
    کلید واژگان: مرغ گوشتی, مزیت نسبی, توان رقابتی, ماتریس تحلیل سیاست, استان فارس}
    Roham Rahmani *, Ghasem Layani
    In this study, comparative advantage and the effect of government policies on the broiler production was investigated using Policy Analysis Matrix in 2018 in Fars province. Based on the results Domestic Resource Cost is less than one and broiler production has a comparative advantage. The value of Nominal Protection Coefficient for Output is less than one and producers have paid taxes indirectly. The value of Nominal Protection Coefficient for Input is less than one. Therefore, the shadow price of the inputs is higher than their market price and indirect subsidies has been paid to the inputs. Based on the Effective Protection Coefficient the simultaneous interventions of government in the input and output market have been to the detriment of the broiler production. Given the government's negative support for broiler production, non-interference of the government is a positive step in the improvement of broiler production. Therefore, the gradual reduction of support for inputs, along with the government's non-interference in determining the price of broiler, is a positive step towards stabilizing and improving the broiler production.
    Keywords: broiler, Comparative Advantage, Competitive Ability, Policy Analysis Matrix, Fars province}
  • عرفانه راسخ جهرمی*، سمانه نورانی آزاد
    مقدمه

    در سال های اخیر، جهت رها شدن از اقتصاد تک محصولی، صادرات محصولات کشاورزی؛ بویژه صادرات گیاهان دارویی افزایش یافته است. بنابراین، با توجه به اهمیت روز افزون گیاهان دارویی این مطالعه با هدف تعیین مزیت نسبی و بررسی جایگاه ایران در ساختار بازار جهانی گیاهان دارویی انجام شده است.

    مواد و روش

    به منظور تعیین مزیت نسبی ایران در صادرات گیاهان دارویی از شاخص های مزیت نسبی آشکار شده، مزیت نسبی آشکار شده متقارن و کای دو و برای تعیین ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی از دو شاخص نسبت تمرکز و هرفیندال- هیرشمن استفاده گردید. اطلاعات مورد نیاز از سایت فایو و تریدمپ در بازه زمانی 2018 -2011 استخراج شد.

    نتایج

    بر این اساس نتایج پژوهش نشان دادند که ایران در صادرات گیاهان دارویی منتخب با کدهای 0909، 1301و 130212 دارای مزیت نسبی صادراتی و قادر به رقابت در بازارهای جهانی بوده، اما فاقد ثبات لازم و همیشه در نوسان بوده است. نتایج مربوط به ساختار بازار نشان دادند که بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی رازیانه، بادیان، گشنیز، زیره سبز و سرو کوهی (کد0909) از سه نوع؛ انحصار چند جانبه باز، بسته و بنگاه مسلط، عصاره شیرین بیان (کد130212) از نوع بازار انحصار چندجانبه باز و گروه صمغ ها (کد1301) از ساختار بازار رقابت انحصاری پیروی می کنند. هم چنین، در سالهای مورد بررسی بین 60-50 درصد از صادرات گیاهان دارویی با کد 0909 در اختیار دو کشور هند و سوریه، 70-50 درصد صادرات گیاهان دارویی با کد 130212 در اختیار کشورهای آمریکا، ایران، چین، فرانسه، آلمان، امارات و ترکمنستان و 55-40 درصد صادرات با کد 1301در اختیار کشورهای هند، فرانسه، نیجریه، سودان، آمریکا، اندونزی و تایلند بوده است. هم چنین، میانگین سهم کشور ایران در صادرات گیاهان دارویی با کد0909 (87/2)، کد130212 (37/17) وکد1301 (17/1) درصد بوده است.

    بحث و نتیجه گیری

    بنابراین با توجه به اینکه ایران از پتانسیل های بالقوه ای در جهت گسترش و توسعه صادرات این محصولات  برخوردار است، لازم است جهت به فعلیت رساندن آن اقداماتی از قبیل؛ عدم تمرکز بازار در دست تعداد محدودی از بازیگران فعال، فرآوری و بهبود بسته بندی متناسب با سلیقه مصرف کنندگان در بازارهای جهانی و حمایت اقتصادی و سیاسی دولت از صادرکنندگان توصیه می شود.

    کلید واژگان: مزیت نسبی, شاخص نسبت تمرکز, شاخص هرفیندال-هیرشمن, گیاهان دارویی}
    Erfaneh Rasekhjahromi *, Samaneh Noraniazad
    Introduction

    Due to the increasing importance of medicinal plants, In order to determine Iran's comparative advantage in the export of medicinal plants.

    Methods

    Indices Revealed Comparative Advantages and Revealed Symmetric Comparative Advantages and of apparent comparative advantage, symmetric apparent comparative advantage and chi-square were applied, In order to determine global export market structure of medicinal plants, two indices of concentration ratio and Herfindahl-Hirschman were used. The required information was extracted from the FAO and Trade Map site in the period 2018-2011.

    Results

    The results indicated that Iran had a comparative advantage export in the medical planet’s export with 0909, 1301 and 130212 cods and was able to compete in global markets. Moreover, the results of  market structure showed that in the global export market of medicinal plants fennel, anise, badian, cumin and juniper berries (code 0909) have oligopoly structure, extracts of liquorice (code 130212) type of oliyogopoly market  and gum group (code 1301) follow the structure of the monopolistic market. Also, 60-50% of the export of medicinal plants with code 0909 assigned to India and Syria, 70-50% of the export of medicinal plants with code 130212 to the United States, Iran, China, France, Germany, UAE and Turkmenistan and 40-55% of exports with the code 1301 were in the hands of India, France, Nigeria, Sudan, USA, Indonesia and Thailand. The average share of Iran in the export of medicinal plants with code 0909 (2.87), code 130212 (17.37) and code 1301 (1.17) percent.

    Conclusion

    Therefore, given that Iran has potential in order to expand and develop the export of these products, it is necessary to implement measures such as; Reduce the seller concentration markets, process and improve the goods packaging in global markets and supporting of exporter by government suggested.

    Keywords: Comparative Advantage, Concentration ratio index, Herfindahl-Hirschman index, Chi-Square, Medicinal Plants}
  • سعیده مرشدی، مسعود نونژاد*، مهرزاد ابراهیمی، علی حقیقت
    مقدمه

    براساس آمارهای موجود بیش از 10 درصد از ارزش افزوده بخش صنعت کشور از تولیدات صنعت غذایی تامین می شود و درسال 1398صادرات محصولات تبدیلی کشاورزی و مواد غذایی ایران به 5/5 میلیارد دلار رسید که با وجود تحریم های شدید علیه ایران این رقم قابل توجه است هم چنین، براساس داده ها و آمارهای فصلی مجموع صادرات ایران در زیرگروهای صنعتی، صنایع غذایی با حدود 14 درصد صادرات کشور بعد از محصولات شیمیایی  بیش ترین سهم صادرات در سبد صادراتی کشور را دارا هستند که نشان از اهمیت و بزرگی این بخش برای اقتصاد کشور است و به نظر می رسد با شناخت بهتر مزیت های این بخش بتوان از ظرفیت های موجود در این صنعت جهت ارتقای صادرات استفاده بهینه تر کرد.

    مواد و روش

    بر این اساس و با توجه به اهمیت این زیربخش صنعت در اقتصاد ایران، این مطالعه به بررسی مزیت نسبی چهار کد کالایی پرورش درختان میوه و درختان دانه های آجیلی و محصولات گوشت، ماهی، میوه، سبزیجات، انواع روغن و چربی حیوانی و نباتی، نوشیدنی و محصولات ادویه ای، کاشت سبزیجات و محصولات خاص باغبانی و محصولات خزانه ای با استفاده از روش هزینه فرصت منابع داخلی در بازه زمانی 1380 تا 1396 پرداخته است.

    نتایج

    براساس نتایج پژوهش روی هم رفته، از 1380  تا 1390 مزیت نسبی این کالاها کاهش یافته است، اما از 1390 تا 1396 روند حرکتی مزیت نسبی افزایشی بوده است. براساس نتایج تخمین مدل رگرسیونی قیمت جهانی محصولات و هزینه های واسطه ای و اولیه بیش ترین تاثیر را بر شاخص DRC داشته اند. هم چنین، نرخ ارز و هزینه فرصت سرمایه تاثیرات معنی داری بر شاخص DRC داشته اند.

    بحث و نتیجه گیری

    روی هم رفته، در طی بازه پژوهش سیاست های آزاد سازی قیمت حامل های انرژی باعث بدتر شدن شاخص DRC شده است اما افزایش نرخ ارز باعث بهبود شاخص DRC شده است.

    کلید واژگان: مزیت نسبی, شاخص هزینه فرصت منابع داخلی, صنایع غذایی و آشامیدنی}
    Saeedeh Morshedi, Masoud Nonnejad *, Mehrzad Ebrahimi, Ali Haghighat

    Due to the available statistics, More than 10% of the added value of the Iranian industrial sector is supplied from the food industry products; in 2019, Iran's exports of agricultural and food processing products reached $ 5.5 billion, which is very significant despite severe sanctions against Iran. Additionally, On the basis of the quarterly statics and information of Iran's total exports in industrial subgroups, food industries with about 14% of the country's exports have the largest share of exports in the Iranian export portfolio after the chemical products, which indicates the importance and greatness of this sector of the Iranian economy and it appears that by better understanding the advantages of this sector, we can make better use of the existing capacities in this industry to promote exports. Accordingly, considering the importance of this sub-sector of industry in the Iranian economy, this study will examine the comparative advantage of four product codes of planting fruit trees and nut seeds trees as well as other products, meat, fish, fruit, the vegetables, all kinds of

    Keywords: Comparative Advantage, Index of the Opportunity Cost of Domestic Resources, Food, Beverage Industries}
  • هیوا رحیمی نیا*، بیت الله اکبری مقدم

    محدودیت عوامل تولید و نیاز روز افزون به بازارهای جهانی، رقابت پذیری محصولات را به موضوعی مهم تبدیل کرده است. از سوی دیگر رشد نامتوازن منطقه ای در ایران، لزوم تحقیقات منطقه ای و شناسایی مزیت های تولیدی هر منطقه را دو چندان کرده است. در این مقاله سعی می شود که ترکیبی از شاخص های مزیت نسبی و رقابتی به جهت بررسی رقابت پذیری محصولات کشاورزی استان کردستان در بازار هدف عراق نسبت به سایر استان های کشور در بازه زمانی 1389 تا 1395 ارایه شود. در این راستا ترکیبی از شاخص های مزیت نسبی آشکار شده نرمال، اثر کالایی، اثر بازاری، اثر رقابت پذیری و سهم ثابت بازار استفاده شده است. همچنین به جهت تفکیک محصولات کشاورزی از سیستم طبقه بندی HS، بهره گرفته شده است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که محصولات کشاورزی استان کردستان مزیت های صادراتی بالایی در بازار عراق دارند که بخش تولیدی این استان می تواند از این مزیت ها استفاده بهینه ببرد. نتایج خرد این مقاله نشان می دهد که 16 رشته فعالیت دارای مزیت نسبی آشکار شده و 8 رشته فعالیت دارای مزیت رقابتی صادراتی می باشند. بادمجان تازه، توت فرنگی، هویج، پیاز و موسیر، کاهوی کروی سالادی و دانه ها و میوه های روغن دار محصولاتی هستند که مزیت نسبی آن ها به سمت مزیت رقابتی صادراتی حرکت کرده است. در مقابل مزیت رقابتی محصولات دارای مزیت نسبی بالا مانند سیب تازه، گوجه فرنگی، خیار، فلفل فرنگی، سیب زمینی، هندوانه، نباتات تازه-محصولات گلکاری، آلو و گوجه، آشکار نشده و قسمتی از سهم خود در بازار هدف را به رقبای صادراتی واگذار کرده اند. حیوانات تازه، گوشت و سیر، محصولاتی هستند که با وجود عدم مزیت نسبی آشکار شده توانسته اند رقابت پذیری بالایی داشته و سهم صادراتی خود در بازار هدف را افزایش دهند.

    کلید واژگان: استان کردستان, طبقه بندی HS, محصولات کشاورزی, مزیت نسبی, مزیت رقابتی}
    Hiva Rahiminia*, beitollah akbari moghadam
    Introduction

    The limitations regarding production factors as well as the increasing global markets requirements have increased the importance of products competitiveness. Despite its potentials for export including easy access to Iraq's market as well the availability of important resources of agricultural products, Kurdistan province in Iran has failed to make progress in terms of production and exporting agricultural products. Iran's Kurdistan Province has the important water and labor sources of Agricultural products. Kurdistan share of Iran's Agricultural products export is nearly 1.5 percent. Kurdistan province must recognize its comparative and competitive advantage to increase its competitiveness in international market. Comparative and competitive advantage are used to explain the tendency of countries to export or import commodities. We have used a combination of different indicators to explain the competitiveness of agricultural products in Kurdistan province.

    Materials and Methods

    The international competitiveness is a challenging phenomenon that has become increasingly important in today's world. Some economic theory emphasizes that change in comparative advantage should be a reflection of changes in the endowment and factors of products. Others attribute the major cause of world trade fluctuations to the technology gap, production factor and domestic costs. Institutional quality and human capital are the factors affecting world trade. Evidences that production and exports become more diversified-not more specialized- as per capita income rises has been interpreted to suggest that comparative advantage does not evolve as theory predicts and has been taken as a basis for a revival of industrial policy in developing countries.This paper uses the Normalized Revealed Comparative Advantage (NRCA) and Constant Market Shares (CMS) indices to analyze the competitiveness of agricultural products of Kurdistan province for the years 2010-2016. CMS index is combination of three indictors: goods effects, market effects and competitiveness effects. These indexes are calculated for 32 agricultural items with relevance to the agricultural sector. The relevance basis for the classification of 32 agricultural items is the Harmonized Coding and classification system (HS).

    Result and Discussion

    The results show that Kurdistan province has the comparative advantage between 16 agricultural items comparing to other Iran' provinces. Among those 16 agricultural items, apple, tomato, cucumber, lettuce, other vegetables, pepper, potato, watermelon and eggplant have a high comparative advantage with the NRCA index by more than 0.0005. In the other words, the CMS index indicates the revealed competitive advantage of Kurdistan province in 8 agricultural items. These consist of eggplant, strawberry, animals-meat, garlic, carrot, onion, lettuce and oil and fruit seeds. Kurdistan province cannot convert comparative advantage of important products to competitive advantage. These important products are apple, tomato, cucumber, lettuce, potato and watermelon.Results of market effect index emphasized that the Iraq market is appropriate for exporting products such as fresh animals, milk and dairy products, potato, piles and shallots, lettuce, carrots and turnips, cucumber, eggplant, currant, watermelon, dried fruits and grains. But Kurdistan province has not export advantage in all products. The results of this study suggested that it is beneficial for the framers in Kurdistan province to produce the products which have relative and comparative advantage and also try to move from comparative to competitive advantage.

    Conclusion

    This paper offers empirical consistency among five indices of competitiveness advantage to examine Kurdistan province' international advantage in agricultural items in the previous seven years. The results show that Kurdistan province has comparative advantage in many of agricultural products, but it is not successful in creating competitive advantage in target market. Kurdistan province must try to convert its comparative advantage of products to competitive advantage to develop its share of target markets.

    Keywords: Agricultural products, Comparative advantage, Competitive advantage, HS classification, Kurdistan province}
  • مریم قاسمی، مهرداد نیک نامی*، حامد رفیعی
    هدف این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر دانش و نگرش کشاورزان نسبت به مزیت نسبی محصولات زراعی بود که  به روش علی ارتباطی انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه، بهره برداران بخش زراعت شهرستان گرمسار به تعداد 13825 نفر بود و حجم نمونه از طریق جدول مورگان 380 نفر تعیین گردید. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن به کمک استادان دانشگاه و پایایی آن از طریق انجام پیش آزمون به دست آمد. نتایج نشان داد، بیشتر کشاورزان نسبت به کشت محصولات دارای مزیت نسبی دانش متوسط به پایین، ولی نگرش متوسط به بالا داشتند.  نتایج الگوی لوجیت عوامل موثر بر دانش کشاورزان نسبت به کشت محصولات دارای مزیت نسبی بیانگر آن بود که تحصیلات، تعداد شرکت در کلاس ترویجی، تعداد بازدید ترویجی دارای اثرات مثبت، لیکن تماس با مروجان کشاورزی دارای اثر منفی بود. نتایج الگوی لوجیت عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به کشت محصولات دارای مزیت نسبی بیانگر آن بود که تحصیلات، تعداد شرکت در کلاس ترویجی، تعداد بازدید ترویجی و درآمد زراعی سال قبل دارای اثرات مثبت، لیکن تماس با مروجان کشاورزی و تعداد قطعات زمین در اختیار کشاورز دارای اثر منفی بودند.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, دانش, نگرش, محصولات زراعی, گرمسار}
    Maryam Ghasemi, Mehrdad Niknami *, Hamed Rafiee
    The aim of this study was to investigate factors affecting knowledge and attitude of farmers toward relative advantage of crops in Garmsar County. The study was performed by causal-relative method. The population of this research was 13825 farmers in Garmsar County, which 380 was estimated as sample size by Morgan Table. The main tool of the study was a questionnaire, which its validity was confirmed by a panel of faculty members and the reliability was obtained by pilot test. The result showed that most of farmers toward crop farming of advantage relative were lower-middle knowledge, but upper- middle attitude. Results of the logit analysis of factors affecting knowledge of farmers toward relative advantage of crops farming showed that level of literacy, number of attendance in extension classes, number of extension visits had positive impacts, but contact to extension agent had negative impact. Results of the logit analysis of factors affecting on attitude also showed that level of literacy, number of attendance in extension classes, number of extension visits and farming income in past year had positive impacts, but contact to extension agents and number of land plot holding farmer had negative impact.
    Keywords: Relative Advantage, Knowledge, Attitude, Crops, Garmsar}
  • یاسر محمدی *، مرتضی شلالوند، کوروش رضاپور
    تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی در یک واحد کشاورزی در شهرستان پیشوا بر مبنای تحلیل مزیت نسبی، هدف این مطالعه بود. برای دست یابی به این هدف، شاخص های فیزیکی مزیت نسبی تولید به همراه مزیت صادراتی محصولات زراعی و گلخانه ای محاسبه شد. پژوهش از نوع کاربردی و بر پایه مطالعات میدانی بود. داده های لازم برای محاسبه شاخص های مزیت نسبی از طریق پرسشنامه، مصاحبه با کارشناسان واحد تولیدی و گزارش های آماری وزارت جهاد کشاورزی ایران و سازمان فائو بدست آمد. نتایج مطالعه نشان داد که الگوی کشت فعلی واحد تولیدی ورامین دارای مزیت مقیاس، کارآیی و جمعی بوده و از این رو الگوی فعلی کشت باید حفظ شود. تحلیل مزیت نسبی محصولات گلخانه ای در سطح منطقه ای نیز نشان داد که محصولات خیار، فلفل دلمه ای رنگی و گوجه فرنگی دارای مزیت نسبی در سطح استان تهران هستند. شاخص مزیت نسبی صادرات نیز نشان داد که محصولات خیار، فلفل دلمه ای رنگی و گوجه فرنگی گلخانه ای به همراه انواع کلم (برگ، گل و بروکلی) دارای مزیت صادراتی در سطح ملی هستند. بنابراین الگوی بهینه کشت واحد کشاورزی با حفظ الگوی کشت فعلی به همراه افزودن محصولات گلخانه ای دارای مزیت در سطح منطقه ای و محصول کلم دارای مزیت تولید و صادرات در سطح ملی بدست آمد.
    کلید واژگان: الگوی کشت بهینه, مزیت نسبی, واحد کشاورزی, مزیت مقیاس, مزیت کارآیی}
    Yaser Mohammadi *, Morteza Shalalvand, Kourosh Rezapour
    The main objective of this study was to determine an optimal cropping pattern in a productive unit located in Pishva County based on regional and national comparative advantage analysis. In order to achieve this goal, the physical indices of the comparative advantage of production including scale advantage, efficiency advantage, and aggregative advantage with the export advantage of both agronomic and greenhouse crops were calculated. The research was an empirical study based on field survey. Data were gathered through a questionnaire, interview with experts from Varamin Agricultural unit and statistical reports from the Ministry of Jihad-Iran Agriculture and FAO. The results of the study showed that the current cropping pattern of Varamin production unit has scale, efficiency and aggregative advantage and therefore the current farming pattern should be continued. These crops also had efficiency advantage in regional level according to Pishva County cropping pattern Analysis. The analysis of the comparative advantage of greenhouse products at the regional level showed that cucumber, colored pepper and tomatoes had comparative advantage in the province of Tehran. The revealed comparative advantage also showed that cucumbers, colored peppers and greenhouse tomatoes, along with cabbage (leaves, flowers and broccoli), have an export advantage at the national level. Therefore, the optimal cropping pattern of the agricultural unit can be reached through continuing the current cropping pattern along with the addition of greenhouse products with regional advantage and cabbage crop with national and export advantage.
    Keywords: Optimal Cropping Pattern, Comparative Advantage, Agricultural Unit, Scale Advantage, Efficiency Advantage}
  • حسین راحلی *
    توسعه صادرات در بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی مستلزم شناخت محصولات بالقوه صادراتی و بازارهای صادراتی است. از این رو، هدف این مطالعه بررسی مزیت نسبی و شناسایی بازار هدف محصولات صادراتی بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی است. نتایج محاسبه شاخص های مزیت نسبی نشان می دهد که هندوانه، زردآلوی خشک شده و انگور خشک شده دارای بالاترین مزیت نسبی هستند. یافته های بدست آمده از روش تاکسونومی عددی نشان می دهد که بهترین گزینه های صادراتی برای محصولات بخش کشاورزی آذربایجان شرقی به ترتیب صادرات زردآلوی خشک شده به ترکیه، صادرات هندوانه به ترکیه، صادرات انگور خشک شده به الجزایر، صادرات انگور خشک شده به تونس، صادرات زردآلوی خشک شده به لبنان، صادرات انگور خشک شده به مصر و صادرات هندوانه به رومانی هستند.
    کلید واژگان: آذربایجان شرقی, بازار هدف, بخش کشاورزی, تاکسونومی عددی, مزیت نسبی}
    H. Raheli *
    Export expansion in agriculture sector of Azarbayjan Sharghi province needs to know potential export products and export markets. The aim of this study is to examine comparative advantage and to determine target market for agricultural export products of Azarbayjan Sharghi province. The results of comparative advantage indexes show that watermelon, dried apricots and dried grapes have highest comparative advantage. The findings of numerical taxonomy method suggest best export choices for agricultural export products of Azarbayjan Sharghi province are respectively: export of dried apricots to the Turkey, export of watermelon to Turkey, export of dried grapes to the Algeria, export of dried grapes to the Tunisia, export of dried apricots to the Lebanon, export of dried grapes to the Egypt and export of watermelon to the Romania.
    Keywords: Agriculture sector, Comarative Advantage, Numerical Taxonomy, target market}
  • محمد خداوردیزاده *، سمیه محمدی
    به منظور کاهش آسیب پذیری اهداف توسعه اقتصادی، گسترش صادرات غیرنفتی و تنوع بخشیدن به درآمد های صادراتی کشور ضرورت دارد. نظر به اهمیت گیاهان دارویی در صادرات غیرنفتی کشور این پژوهش با هدف تعیین مزیت نسبی و تحلیل ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی انجام شده است. دوره مورد مطالعه این پژوهش 2011-2000 می باشد. به منظور تعیین مزیت نسبی کشورهای صادرکننده گیاهان دارویی از دو شاخص مزیت نسبی آشکار شده و مزیت نسبی آشکار شده متقارن و برای تعیین ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی از دو شاخص نسبت تمرکز و هرفیندال استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان دادند از بین کشور های صادرکننده گیاهان دارویی کشورهای سوریه، افغانستان، ایران، هند، مصر، بلغارستان، مراکش، مقدونیه و ترکیه دارای مزیت نسبی بالاتری نسبت به سایر کشورهای جهان می باشند. افزون بر این، نتایج نشان دادند طی سال های مورد مطالعه مزیت نسبی ایران ثبات لازم را نداشته و همیشه در نوسان می باشد. نتایج مربوط به ساختار بازار نشان دادند که بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی طی دوره مورد بررسی از سه نوع رقابت انحصاری، انحصار چندجانبه بسته و باز پیروی می کند. کشور ایران در مقایسه با کشورهایی که سهم ناچیز از صادرات جهانی را دارند، دارای قیمت صادراتی پایینی می باشد که دلیل این امر ضعف در فرآیند بازاریابی جهانی می باشد. لذا ارتباط با بازارهای نو، دسترسی به بازارهای مطمئن خارجی و در پیش گرفتن سیاست ایجاد تنوع در بازارهای هدف صادراتی و کاهش تمرکز روی تعدادی بازار محدود، می تواند مزیت نسبی و قیمت صادراتی ایران را بهبود ببخشد.
    کلید واژگان: ایران, مزیت نسبی, ساختار بازار, صادرات, گیاهان دارویی, هرفیندال}
    M. Khodaverdizadeh *, S. Mohammadi
    Due to importance of medicinal plants in Iran’s non-petroleum export, present study aims to determine comparative advantages and global export market structure of selected export commodities during 2000-2001 periods. To determine comparative advantages of exporting countries in international market, two indices of Revealed Comparative Advantages and Revealed Symmetric Comparative Advantage were applied. In order to determine global export market structure of medicinal plants, Herfindahl and Concentration ratio indices was used. Results revealed that among selected medicinal plants export countries of Syria, Afghanistan, Iran, India, Egypt, Bulgaria, Morocco, Macedonia and Turkey had relatively higher comparative advantage .The results showed that comparative advantage is always fluctuating in studied time period. The results revealed that international market structure of medicinal plants composed of three types of monopolistic, open oligopoly and close oligopoly. The result of study showed that Iran’s export price was lower in contrast to countries where their share of global exports was small. For improvement of comparative advantage and increase the export price of Iranian plants diversification of export markets is recommended.
    Keywords: Comparative Advantage, export, Herfindahl, Iran, market structure}
  • مسعود فهرستی ثانی، احمد فتاحی*، یدالله بستان، محمد رضوانی
    پایداری الگوهای تجاری برای هر کشوری باعث ثبات اقتصادی در داخل کشور و افزایش قدرت رقابتی در تجارت بین الملل می شود. کشورهای حوزه منا بخاطر مسائل گوناگونی نظیر برخورداری از مواهب طبیعی دارای نقش استراتژیک در جهان هستند. بنابراین در این مطالعه به شناخت و بررسی پایداری بلندمدت و کوتاه مدت الگوهای تجاری کشورهای منتخب حوزه منا در سه بخش کشاورزی، صنایع و معادن و انرژی به کمک محاسبه شاخص-های مزیت نسبی آشکار شده ی متقارن پرداخته شد. آمار و اطلاعات لازم برای محاسبه شاخص ها به شکل داده های ترکیبی برای دوره زمانی 2000 تا 2014 برای سه بخش و 11 کشور منتخب منا از بانک جهانی جمع آوری شد. نتایج نشان داد، الگوهای تجاری برای کشورهای عضو در بلندمدت برای بخش های کشاورزی و انرژی پایدار بوده لیکن برای بخش صنایع و معادن پایدار نبوده و به عبارتی تخصص گرایی در این بخش کاهش یافته است. همچنین در کوتاه مدت الگوهای تجاری متغیر در سه بخش پایدار نبوده و سطح تخصصی کشورها در تجارت کاهش یافته است. در این شرایط دولت ها با تشخیص کالاهای صادراتی دارای مزیت در بخش های مختلف می-توانند به پایداری الگوهای تجاری خود در منطقه منا کمک کرده و شرایط بهتری را برای تجارت کالاهای خود فراهم کنند. در این بین، ایران با دارا بودن نیروی کار فعال و مزیت های گوناگونی که در بخش های مختلف در بین کشورهای حوزه منا دارد، می تواند شرایط بسیار مساعدی را برای خود فراهم کند. لذا باید مطالعات بسیاری در این حوزه صورت گیرد تا موقعیت تجاری ایران مشخص گردیده و قدرت رقابتی ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه و جهان افزایش یابد.
    کلید واژگان: پایداری الگوهای تجاری, مزیت نسبی, شاخص های تجاری, کشورهای منا, ECM}
    Ahmad Fatahi *, Yadollah Bostan
    The stability of trade patterns may cause economic stability inside the country and increase competitive power at international trade for any country. Therefore, in this article was investigated the trade patterns of selected MENA countries have been identified in three sectors of agriculture, industry and mines, and energy by the aid of calculation of some indices such as Revealed Symmetric Comparative Advantage (RSCA). The needed data and information were collected from World Bank website for calculation of the given indices in form of panel data during years 2000- 2014 for three sectors including agriculture, industry and mine and energy. The results showed that the trade pattern for the aforesaid countries has been sustainable in agriculture and energy sectors for long run. However, trade pattern was variable for short-term and Specialization level has been reduced in these countries in terms of trade. In these conditions, governments can contribute to the sustainability of their business models with determining exported goods that have an advantage in different sectors and provide better conditions for trade their goods. Iran due to having active labor force and various advantages in different sectors among MENA countries could provide favorable conditions for itself. Therefore, many studies need to be done in this area to define trade positioning and increase competition power in the region and the globe.
    Keywords: Stability of trade patterns, Relative advantage, Trade indices, MENA countries. ECM}
  • حمید سپهردوست *، سوده سادات امامی
    لزوم تعادل بخشی بین فعالیت های اقتصادی روستا- شهری، ایجاب می‏کند تا سیاست‏های توسعه‏ای دولت در راستای شناسایی مزیت نسبی تولید محصولات داخلی و افزایش توان رقابتی آن‏ها در داخل و خارج از کشور به‏کار گرفته شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت و مزیت نسبی محصول سیب‏زمینی استان همدان در مقایسه با تولید این محصول در سایر نقاط کشور و هم چنین، تاثیر سیاست‏های توسعه‏ای دولت در این زمینه می‏باشد. برای این منظور از ماتریس تحلیل سیاستی جهت بررسی مزیت نسبی محصول بر اساس آمار پای های سال‏های زراعی 92 تا 94 استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این واقعیت است که با وجود کاهش حمایت مستقیم دولت از این محصول، هنوز پرداخت یارانه غیرمستقیم به نهاده های این محصول در استان بیش تر از میانگین کل کشور و وضع مالیات غیرمستقیم بر نهاده ها در استان کم تر از میانگین کل کشور است. به‏گونه ای که شاخص‏های بدست آمده از ماتریس تحلیل سیاستی نشان‏دهنده بهبود وضعیت سودآوری این محصول در استان همدان طی سال‏های مورد مطالعه است.
    کلید واژگان: توسعه, محصول سیب زمینی, مزیت نسبی, ماتریس تحلیل سیاستی, همدان}
    H. Sepehrdoust *, Sas Emami
    In order to bring about rural-urban regional balance, the government needs to support products in which each region has comparative advantage. The main purpose of present study is to determine the impact of government policies on present situation of potato production in Hamedan and to determine its comparative advantage compare to other provinces of Iran. Policy analysis matrix is used to determine comparative advantage of potato using data collected for crop years of 2010-2012. The results show that in spite of a decrease in government’s support of the product the indirect taxes levied on the relevant inputs are smaller in Hamedan and the subsidies allocated for relevant inputs are bigger in Hamedan compared to other provinces. The indices of policy analysis matrix show improvement in profitability potato in Hamedan for period of study.
    Keywords: Development, Comparative Advantage, Policy Analysis Matrix, Potato, Hamedan}
  • ابوالفضل محمودی، امیرحسین علی بیگی، امیرحسین پیرمرادی
    در این مقاله ابتدا وضعیت مزیت نسبی تولید گندم در استان فارس به تفکیک کلیه شهرستان ها بررسی گردید و سپس شهرستان ها با توجه به میزان مزیت نسبی پهنه بندی شدند. به این منظور ابتدا شاخص های مزیت مقیاس(SAI)، مزیت کارایی(EAI) و مزیت جمعی(AAI) برای کلیه شهرستان ها برآورد و سپس با استفاده از تحلیل خوشه ای، پهنه بندی شهرستان ها انجام گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که شهرستان های استان فارس دارای مزیت های نسبی مختلفی درتولید گندم هستند. بنابراین، این شهرستان ها در پنج سطح با مزیت نسبی بسیار بالا، مزیت نسبی بالا، مزیت نسبی قابل قبول، مزیت نسبی پایین و مزیت نسبی بسیارپایین پهنه بندی شدند. شهرستان های لارستان و لامرد دارای بالاترین میزان مزیت نسبی تولید گندم در استان فارس بودند و شهرستان های کازرون و خرم بید نیز کمترین مزیت نسبی را داشتند. نتایج آزمون تجزیه واریانس نیز نشان داد که از میان چهار فاکتور اقلیمی، تنها متوسط حداقل دما در تفکیک سطح مزیت نسبی تولید گندم شهرستان ها تاثیرگذار بود. با توجه به سطح بندی مزیت نسبی تولید گندم در استان فارس، به برنامه ریزی و پشتیبانی از تولید گندم مورد نیاز است.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, گندم, مزیت, استان فارس}
  • سمانه عابدی
    امروزه با توجه به محدودیت منابع تولید موجود در کشور، استفاده از فناوری های نوین نقش مهمی در صرفه جویی مصرف نهاده ها، افزایش بهره وری و بهبود مزیت نسبی در تولید محصولات کشاورزی دارد. در این راستا، زیست فناوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع و فقدان مطالعه ای در زمینه اثر به کارگیری فناوری زیستی در مزیت نسبی تولید محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر با هدف تعیین شاخص های مزیت نسبی تولید ناشی از ورود بیوتکنولوژی به عرصه تولید محصولات گندم و ذرت در استان فارس انجام شده است. بر این اساس با توجه به اطلاعات در دسترس از انواع کودهای زیستی و ترکیبات مختلف آن با کود شیمیایی، در چندین سناریو، شاخص های مزیت نسبی شامل DRC، SCB و NSP برای دو محصول منتخب، در سال 1392 محاسبه گردید. نتایج بیانگر آن است که کاربرد کود زیستی به عنوان مکمل و یا جایگزینی با بخشی از کود شیمیایی(50درصد و 100 درصد)، منجر به بهبود شاخص های مزیت نسبی می شود، به طوری که شاخص DRC گندم از 13/1در سناریو(1) به 49/0 در سناریو (4) کاهش می یابد. همچنین در رابطه با ذرت نیز تلفیق کود زیستی با کود شیمیایی منجر به کاهش شاخص DRC از 28/0 در سناریو(1) به 15/0 در سناریو (4)، می شود. شاخص های SCB و NSP نیز بهبود مزیت نسبی تولید گندم و ذرت را در اثر جایگزینی کود زیستی با کود شیمیایی بیان می نماید. بنابراین با توجه به نتایج، استفاده از زیست فناوری در مدیریت تلفیقی تغذیه، عملا موجب بهبود تغییرات هزینه تولید می گردد. لذا انتظار می رود با ترویج این قبیل فناوری بتوان به اقتصادی تر شدن فرایند تولید در بخش کشاورزی کمک نمود.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, زیست فناوری, کود شیمیایی, گندم و ذرت}
    Samaneh Abedi
    Nowadays due to the limited existing resources of the country, the use of modern technologies has an important role in saving inputs consumption, increasing productivity and gaining a comparative advantage in agricultural production. In this regard, biotechnology has particular importance. Considering the importance of the issue and the lack of study about the effect of applying biological technologies in comparative advantage of agricultural production, so this research to determine indexes comparative advantage of production with biotechnology entry in the field of wheat and corn production in Fars Province is done. Accordingly, based on available information from variety biological fertilizers and its different combinations with chemical fertilizer the indexes of comparative advantage including DRC, SCB and NSP in 1392 are calculated in several scenarios. The results indicate that the use of bio fertilizer as a supplement or replacement with part of chemical fertilizer (50% & 100%) will improve the comparative advantage indicators, so that the DRC index of wheat reduced from1/13 in scenario (1) to 0/49 in scenario (4). Also about corn the combination of bio-fertilizer with chemical fertilizer leads to decrease DRC index from 0/28 in scenario (1) to 0/15 in scenario (4). Also SCB and NSP indexes have shown the comparative advantage improvement in wheat and corn production due to this replacement. Therefore, according to the results the use of biotechnology in consolidated management of nutrition will improve the changes in the production cost practically. So it is expected to be more economical to promote such technology in production process of agriculture.
    Keywords: Comparative Advantages, Biotechnology, Chemical fertilizer, Wheat, Corn}
  • حکمیه هاتف*، علی اکبر سروری، محمود دانشور کاخکی
    امروزه تولید محصولات مقرون به صرفه همواره از دغدغه های کشاورزان و مسئولان میباشد. بر این اساس، لازم به نظر میرسد تا بتوان در سیاستگذاری های کشت افزون بر هدفهای سیاستگذاران، نیازمندی ها و هدفهای کشاورزان در کنار یکدیگر در نظر گرفته شود. بر این اساس، در این مطالعه الگوی بهینه کشت محصولات منتخب زراعی استان خراسان رضوی بر اساس مزیت نسبی و با استفاده از روش برنامهریزی خطی فازی چند هدفه تعیین شد و در کنار هدف کشت محصولات دارای مزیت نسبی، هدفهایی نظیر بیشترین سود برای کشاورز نیز در نظر گرفته شده است. در این مطالعه داده های مورد نیاز در تعیین مزیت نسبی از داده های وزارت بازرگانی و سایت سازمان خواروبار جهانی ) (FAOتهیه گردید، همچنین، داده های مربوط به الگوی کشت از 420پرسشنامه که به صورت تصادفی از بین کشاورزان استان خراسان رضوی در جهاد کشاورزی در سال 1391تکمیل شده استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که محصولات زراعی عدس آبی، لوبیا قرمز آبی و ذرت دانهای آبی به دلیل نداشتن مزیت نسبی از الگوی کشت حذف و محصولات زراعی گندم دیم و آبی، جو آبی، پنبهآبی، جو دیم، نخود دیم، شلتوک ، نخود آبی، عدس دیم و آفتابگردان آبی به دلیل پایین بودن رتبه مزیت نسبی با کمترین سطح زیر کشت در الگو قرار گرفتند و محصولات زراعی چغندرقند، گوجهفرنگی آبی، هندوانه آبی، سیبزمینی آبی، کلزا آبی، خیار آبی، پیاز آبی و هندوانه دیم دارای افزایش در سطح زیر کشت نسبت به الگوی موجود شدهاند. بنابراین، بر اساس نتایج میتوان پیشنهاد کرد که در تخصیص بهینه منابع کمیاب بویژه آب در تولید محصولات زراعی، افزون بر در نظر گرفتن هدفهای سنتی در الگوهای کشت مرسوم،باید هدف مزیت نسبی را نیز که منجر به تولید محصولات بر اساس نیاز بازار و در نتیجه، افزایش درآمد کشاورزان خواهد شد را نیز در نظر گرفت.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, محصولات منتخب زراعی, الگوی بهینه کشت, برنامه ریزی خطی فازی چندهدفه}
    Hakimeh Hatef *, Ali Akbar Hatef, Mahmud Daneshvar
    Today's always Production of affordable is the concern of farmers and officials. Accordingly, it appears should be in addition to cultural and politic objectives, policy makers considered, farmer's needs and goals together. In this study, was determined crop optimal Pattern the main crops of cultivated in Khorasan Razavi Province Based on Comparative Advantage using the fuzzy multi-objective linear programming method. Next target is intended In addition Crops have comparative advantage, Objective such as maximum profit for the farmer.In this study, the data needed to determine the comparative advantage was prepared from Department of Commerce and FAO (Food and Agriculture Organization) website, also data needed to cropping pattern was prepared from 420 questionnaire that completed in Agriculture Organization of Khorasan Razavi in 2012.The results showed that crops irrigated lentils, kidney beans and corn Irrigated due to lack of comparative advantage were Remove from cropping patterns and crop rainfed and irrigated wheat, irrigated barley, Pnbhaby, dry barley, chickpea, rice, peas Irrigated, lentils rainfed and irrigated sunflower due to the low level of comparative advantage with minimal cultivation patterns And crops of sugar beet, tomato, water melon, Irrigated, Irrigated potatoes, Irrigated canola , Irrigated cucumber, Irrigated Onion and rainfed Watermelon has been the increase in the cultivated area compared to the existing model. Thus, the results suggest that in optimal allocation of scarce resources, especially water in crop production, in addition to considering traditional goals in cropping patterns, should considered goal of comparative advantage.
    Keywords: Comparative Advantage, Selected Agricultural Products, Cultivated Optimal Pattern, Fuzzy Multi, Objective Linear Programming}
  • حمید امیرنژاد*، کمال عطایی سلوط، فهیمه حبیبی تیرتاشی
    مزیت نسبی یکی از ابزارهای کارآمد برای تصمیم گیری در تولید و تجارت محصولات می باشد که از دو بعد جایگزینی واردات و توسعه صادرات حائز اهمیت می باشد. استان مازندران یکی از قطب های عمده ی محصولات کشاورزی در ایران است که با برنامه ریزی صحیح می توان آنرا به یکی از مراکز تولید و صادرات انواع محصولات کشاورزی تبدیل کرد. در این مطالعه، با استفاده از شاخص های هزینه ی منابع داخلی (DRC)، هزینه منافع اجتماعی (SCB) و سودآوری خالص اجتماعی (NSP) و الگوی برنامه ریزی خطی، اثرات حذف یارانه های دولت و تاثیر آن بر مزیت نسبی محصولات زراعی مختلف استان مازندران در سال 1391 بررسیشده است. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص DRC، محصولاتی نظیر پنبه دیم، جو دیم، گندم دیم، کلزا آبی، جو آبی و گندم آبی فاقد مزیت و برنج، کلزا دیم و پنبه آبی دارای مزیت است. با توجه به شاخص SCB محصولاتی چون پنبه آبی، برنج، کلزا دیم دارای مزیت نسبی است. شاخص NSP نشان داد که محصولات پنبه دیم، جو دیم، گندم دیم، کلزا آبی، جو آبی و گندم آبی فاقد مزیت نسبی و کلزا دیم، برنج و پنبه آبی دارای مزیت نسبی می باشند. بر اساس نتایج، با هدفمند شدن یارانه ها و برابری قیمت های داخلی با قیمت های خارجی و همچنین با در نظر گرفتن قیمت واقعی برای نرخ ارز، مشاهده می شود که الگوی کشت در مورد محصولات آبی به سمت محصولاتی نظیر پنبه و برنج هدایت شوند. در مورد محصولات دیم نیز با هدفمندی یارانه ها، الگوی کشت به سمت محصول کلزا میل خواهد کرد.
    کلید واژگان: استان مازندران, الگوی بهینه کشت, برنامه ریزی ریاضی, هدفمندسازی یارانه ها, مزیت نسبی}
  • حمید امیرنژاد، سعیده شهابی، حامد نویدی
    صادرات کالاهای غیرنفتی و به طور خاص محصولات کشاورزی، اهمیت ویژه ای در فعالیت های اقتصادی ایران دارد و تاثیر آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور انکارناپذیر است. از این رو، گسترش صادرات بخش کشاورزی می تواند زمینه مناسبی را برای حضور ایران در بازارهای جهانی در امر صادرات کالاهای غیرنفتی فراهم سازد. در بین صادرات کشاورزی ایران، محصول کشمش نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر نیز به بررسی ابعاد تجاری-صادراتی کشمش ایران از جمله مزیت نسبی صادراتی، ساختار بازار صادرات جهانی، بازارهای هدف صادراتی، نقشه ریزی تجاری و محاسبه شاخص ادغام جهانی، طی سال های 2000 تا 2009 پرداخته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که طی دوره مورد بررسی، کشور ایران در صادرات کشمش دارای مزیت نسبی بالایی بوده هر چند از سال 2004 به بعد مزیت نسبی این محصول روندی نزولی داشته است. همچنین با در نظر گرفتن شاخص های اولویت بندی بازار هدف و شاخص ادغام جهانی، کشورهای الجزایر، پاناما، لسوتو و سنت کیتس و نویس، بهترین بازارهای هدف صادراتی محصول کشمش ایران بوده اند. علاوه بر این، ساختار بازار جهانی محصول کشمش از نوع انحصار چندجانبه بسته بوده و نقشه تجاری بازار این محصول نیز نشان می دهد که بازار صادرات ایران رو به افول است. در نهایت، پیشنهاد می شود که با بازنگری در سیاست های حمایتی در خصوص تولید، فراوری، بازاریابی و تجارت این محصول، زمینه گسترش صادرات و حفظ جایگاه رقابتی ایران در بازار جهانی فراهم شود.
    کلید واژگان: کشمش, مزیت نسبی, ساختار بازار, بازار هدف, نقشه ریزی تجاری, ادغام جهانی}
  • علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی، حامد منصوری، روح الله مرادی
    پایداری کشاورزی علاوه بر در نظر گرفتن منابع و نظام های کشاورزی، مسائل زیست محیطی، اقتصادی-اجتماعی و وضعیت جوامع روستایی را نیز در بر می گیرد. پایداری یک مفهوم کیفی است و نمی توان آن را به طور مستقیم اندازه گیری کرد، بنابراین باید شاخص هایی مناسب انتخاب شوند که بتوانند مقدار و دوام پایداری یک نظام کشاورزی را تعیین کنند. در این مطالعه، به منظور ارزیابی پایداری کشاورزی در استان های مختلف کشور، از روش مزیت نسبی استفاده شد. به این منظور 5 شاخص که هر شاخص، خود از چندین سنجه تشکیل شده بود، برای هر استان در نظر گرفته شدند. این شاخص ها عبارت اند از: منابع کشاورزی، پیشرفت کشاورزی، محیط زیست، وضعیت جوامع روستایی و آموزش. در مجموع، 60 سنجه برای ارزیابی پایداری کشاورزی مدنظر قرار گرفتند. استان های مختلف کشور در هر سنجه رتبه بندی شدند و در نهایت برای هر شاخص میزان پایداری محاسبه و پایداری کلی کشاورزی برای هر استان برآورد شد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه سنجه های مورد بررسی از منابع و سازمان های اطلاعاتی مختلف گرد آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که استان فارس از لحاظ شاخص های پیشرفت کشاورزی و محیط زیست، استان خراسان رضوی از لحاظ شاخص های منابع کشاورزی و آموزش و استان مازندران از نظر شاخص وضعیت جوامع روستایی رتبه اول را در بین استان های کشور دارند و از نظر تمام شاخص های مورد ارزیابی، استان قم کمترین رتبه را در سطح کشور دارد. استان های فارس و خراسان رضوی نیز دارای بیشترین پایداری کشاورزی و استان قم دارای کمترین پایداری کشاورزی بر اساس مجموع 5 شاخص در بین استان های کشور ند. بعد از استان قم هم استان های کهگیلویه و بویر احمد، بوشهر، ایلام و سمنان کمترین پایداری کشاورزی را دارند. به طور کلی، میزان پایداری کشاورزی برای استان های مختلف کشور تعیین و نقاط ضعف و قوت هر استان در پایداری کشاورزی مشخص گردید.
    کلید واژگان: توسعه پایدار, مزیت نسبی, جوامع روستایی, محیط زیست}
    A. Koocheki, M. Nassiri Mahallati, H. Mansoori, R. Moradi
    Sustainability of agriculture involves agriculture resources, environment, social-economic and rural social issues. Sustainability is a qualitative concept and don’t measured directly, so should be selected appropriate indexes which it could be evaluated the value of sustainability in agricultural systems. To evaluate the sustainability of agriculture in different counties of Iran, the relative advantage method was used. For this purpose, 5 indexes which included some indicators were studied for every county. These indexes were agriculture resources, agriculture development, environment, rural societies and education. In general, 60 indicators were considered to evaluate the sustainability of agriculture. Different counties were ranked for every indicator and value of sustainability was calculated for every index and finally the sustainability of agriculture was determinate for every province. The results showed that first rank under indexes of agriculture development and environment, agriculture resources and education indexes and rural society's index were related to Fars, Khorasan Razavi and Mazandaran provinces, respectively. Under all of studied indexes, Ghom province had lowest rank compared with others. Based on all of 5 indexes, the highest agriculture sustainability was obtained in Fars and Khorasan Razavi province and the lowest was gained in Ghom province. After Ghom, provinces of Kohgiliue va Boir Ahmad, Boshehr, Ilam and Semnan had lowest sustainability of agriculture. In general, agriculture sustainability and advantage or disadvantage was determinate for every province.
    Keywords: Environmental, Relative Advantage, Rural Societies, Sustainable Development}
  • فریده عسکرپور کبیر*، حمیدرضا حری، سید عبدالمجید جلایی اسفندآبادی
    کشور ایران با تولید 74 هزار و 577 تن عسل در سال 1392 در جایگاه هشتم جهان و به لحاظ تعداد کندو در رتبه چهارم جهان قرار دارد. ارزش تولید عسل در این سال بالغ بر 1146 میلیارد تومان شده است. در ایران پتانسیل بالایی برای تولید عسل صددرصد خالص صادراتی وجود دارد که از محل صادرات این عسل و محصولات همزمان آن، مانند گرده گل، ژل رویال و زهر زنبور عسل سالانه بیش از 2 میلیارد دلار ارز حاصل کشور می شود. بنابراین می توان از آن به عنوان یک کالا در سبد صادرات غیرنفتی استفاده کرد. در این مقاله شاخص مزیت نسبی صادرات عسل استان های کشور در سال های 1388-1391محاسبه شده است. برای این منظور، شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA)، شاخص ضریب مکانی (LQ) و شاخص هزینه منابع داخلی (DRC) محاسبه شده است. نتایج بررسی نشان می دهد که استان های اردبیل و آذربایجان غربی در بین استان های کشور از مزیت نسبی بالاتری در تولید عسل برخوردارند. طبق نتایج به دست آمده از شاخص هزینه منابع داخلی، ایران در تولید عسل از مزیت نسبی برخوردار است.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, عسل, شاخص هزینه منابع داخلی(DRC), شاخص ضریب مکان(LQ)}
    Farideh Askarpoor Kabir*, Hamid Reza Horry, Sayyed Abdolmajid Jalaee
    Iran is the eighth country in the world by producing 74 thousand and 577 tons of honey in 1392. It also ranks fourth in the number of hives in the world. In 1392 more than 74 thousand tons of honey is produced in the country valued at 1,149 million dollars. There is a high potential for production of export one hundred percent pure honey in Iran so more than 2 billion dollars acquired by exporting honey and it’s accessories such as pollen, royal jelly and bee venom. Therefore it can be used as in our non-oil export baskets. In this article, index of comparative advantage in the export of honey in the country for 1388-1391 are calculated. For this purpose, the index of revealed comparative advantage (RCA), Location Queficient (LQ) and domestic resource cost (DRC) are computed. Result of study show Ardabil and Azerbaijan west comparative higher advantages among country’s provinces in production of honey. According to the results, index of domestic resource price, Iran has comparative advantage in production of honey.
    Keywords: Comparative advantage, Honey, domestic resource cost (DRC), Location Queficient (LQ)}
  • مجید قربانی، حامد رفیعی، افشین امجدی
    بخش کشاورزی در ایران پتانسیل های مناسبی جهت کسب درآمدهای ارزی دارد، اما جهت ورود به عرصه تجارت بین المللی نیازمند شرایط لازم جهت پیوستن به سازمان تجارت جهانی(WTO) و رقابت پذیری محصولات زراعی است. بر همین اساس، این مطالعه به بررسی مزیت نسبی محصولات عمده زراعی استان فارس با استفاده از انواع شاخص های هزینه ای می پردازد. در این پژوهش به برآورد شاخص های هزینه منابع داخلی(DRC)، هزینه به منفعت اجتماعی(SCB) و سود خالص اجتماعی(NSP) از طریق بهره گیری از ماتریس تحلیل سیاستی(PAM) برای محصولات زراعی، که در سال زراعی 1387 -88 دارای بیشترین سطح زیر کشت در استان فارس بوده اند، پرداخته شد. در این مطالعه، علاوه بر نرخ ارز دلار، نتایج بر اساس نرخ های ارز یورو و تعادلی نیز تعیین شد و تحلیل حساسیت انجام گرفت. همچنین در مورد نهاده ماشین آلات نیز با توجه به اهمیت درصد وارداتی یا داخلی بودن آن، تحلیل حساسیت انجام گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که به ترتیب خیار آبی، گوجه فرنگی آبی و ذرت دانه ای آبی بالاترین مزیت نسبی را در بین محصولات مورد مطالعه دارند. همچنین گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم، لوبیا قرمز آبی، عدس دیم و پنبه آبی در هر سه نرخ ارز فاقد مزیت نسبی هستند. نتایج تحلیل حساسیت نهاده ماشین آلات نیز نشان داد که این تغییر اثر چشمگیری در رتبه بندی و همچنین وجود یا عدم وجود مزیت نسبی محصولات ندارد.
    کلید واژگان: مزیت نسبی, نرخ ارز, تحلیل حساسیت, استان فارس}
    M. Ghorbani, H. Rafiee, A. Amjadi
    The agricultural sector in Iran has good potential for foreign currency income. But to enter the arena of international trade, requires having the necessary qualifications to join the World Trade Organization (WTO). This study is surveying competitive advantage of main agricultural products of Fars province using a variety of indicators. In this study, Domestic Resources Cost (DRC), Social Cost-Benefit (SCB) and Net Social Profit (NSP) for the major crops that have the largest area under cultivation using Policy Analysis Matrix (PAM) were estimated. In this study, In addition to the dollar exchange rate, the results based on euro and equilibrium exchange rates are determined and sensitivity analysis was performed. The results show that respectively, irrigated cucumber, irrigated tomatoes and irrigated corn have the greatest comparative advantage in the production. The irrigated wheat, rainfed wheat, irrigated barley, rainfed barley, irrigated red beans, rainfed lentils and irrigated cotton have not competitive advantage in the three exchange rates. The results of the sensitivity analysis show that this changing has not any effect on ranking and comparative advantage of products dramatically.
    Keywords: Comparative Advantage, Exchange Rate, Sensitivity Analysis, Fars Province}
  • شاهرخ شجری
    توسعه یا محدودیت کشت محصولات کشاورزی در مناطق مختلف باید با توجه به امکانات تولید و محدودیت منابع آبی صورت گیرد و این مسئله لزوم طراحی یک مدل فراگیر الگوی کشت محصولات زراعی را آشکار می کند. هدف از انجام این مطالعه مقایسه میزان آب مصرفی، سطح زیرکشت و نیروی کار شاغل در دو الگوی کشت بهینه با اهداف متفاوت بیشینه نمودن منافع خصوصی و اجتماعی می باشد. برای این منظور تعداد 175 زارع با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای انتخاب و از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش نامه و اندازه گیری دبی آب چاه های این مزارع، آمار و اطلاعات لازم جمع آوری گردید. نتایج به دست آمده بیان گر این موضوع است که در شهرستان فسا محصولات گندم، ذرت دانه ای، گوجه فرنگی، پیاز، هندوانه، خربزه، خیار سبز و سبزیجات، دارای مزیت نسبی ولی محصولات جو و پنبه (وش)، فاقد مزیت نسبی در سال مورد مطالعه هستند. درالگوی کشت بهینه با هدف حداکثر نمودن منافع اجتماعی سطح زیرکشت به میزان 537 هکتار نسبت به الگوی کشت بهینه با هدف حداکثر نمودن منافع خصوصی یا بازاری (سود فردی کشاورزان) کاهش یافته است. میزان آب مصرفی در الگوی کشت بهینه با هدف حداکثر کردن منافع اجتماعی برابر با 4/337 میلیون مترمکعب می باشد که به میزان 8/8 میلیون مترمکعب از الگوی کشت بهینه با هدف حداکثر کردن بازده برنامه ای کمتر می باشد.
    کلید واژگان: الگوی کشت, منابع آبی زیر زمینی, مزیت نسبی, منافع اجتماعی, استان فارس}
    Shahrokh Shajari
    Development or limitation of agricultural crops planting in different regions should be with respect to the production possibilities and water resources limitation and this emerges need to design a comprehensive model of the cropping pattern. The results showed that crops such as wheat، corn، tomato، onion، watermelon، melon، cucumber and vegetables have comparative advantage however; barley and cotton not have comparative advantage. Nominal protection coefficient for all agricultural crops in Fasa city is calculated less than one and also، the nominal protection coefficient of the inputs indicating make subsidized all inputs are indirectly. Also، the effective protection coefficient for all products of this city is less than one. The results of determining the optimal cropping pattern to goal of maximize the social benefits showed that acreage has decreased which amount 537. 37 acres relative to the optimal cropping pattern to goal of maximize private benefits. Furthermore، the results showed that social benefits and gross margin of application of the models for different purposes (maximize the social benefits and maximize private benefits) maximize social benefits and private profits in Fasa city are equal to 782517004014 and 191495971166. 27 tomans respectively. In this regard، although Social benefits in maximization model of social benefits is more than social benefits in maximization model of gross margin but gross margin in maximization model of gross margin is more than gross margin in maximization model of social benefits. As a result of this study show that although، the Fasa city in producing agricultural crops such as wheat، corn، tomato، onion، watermelon، melon، cucumber and vegetables have comparative advantage but، in order to maximize the social benefits derived from the exploitation of available water resources (with respect to the real value of water in the model due to lack of water resources) in the agricultural crops group that have comparative advantage، production of crops that require less water is permissible.
    Keywords: Cropping pattern, Ground water resources, comparative advantage, Social benefits, Fars Province}
  • ابوالفضل محمودی، محسن شوکت فدایی، سارا علی رحیمی
    در این پژوهش مزیت نسبی و شاخص های حمایتی محصولات اساسی زراعی در سطح استان اصفهان برای سال زراعی 1389-1388 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی(Pam)محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارت از گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، عدس آبی و دیم، نخود آبی و دیم،ذرت دانه ای، آفتابگردان، پنبه، چغندر قند و هندوانه آبی می باشند. نتایج مطالعه ی حاضردر خصوص شاخص مزیت نسبی(DRC) محصولات زراعی نشان داد که استان اصفهان در تولید محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی، ذرت دانه ای آبی، نخود دیم، عدس آبی، آفتابگردان آبی، چغندر قند و هندوانه آبی دارای مزیت نسبی است و سایر محصولات فاقد مزیت نسبی هستند. بررسی شاخص حمایت اسمی محصول(NPC) که گویای نسبت درآمد در قیمت بازاری بر قیمت سایه ای می باشد، برای محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای، نخود دیم، آفتابگردان آبی کوچک تر از یک و برای بقیه بزرگ تر از یک می باشد. اگر NPC کوچکتر از یک باشد، نشان دهنده ی این موضوع است که قیمت بازاری محصول کمتر از قیمت سایه ای آن است. به عبارت دیگر سیاست های دولت باعث شده قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در نرخ سایه ای ارز باشد که نشان از اعمال مالیات ضمنی بر تولیدکنندگان این محصولات دارد. شاخص حمایت اسمی از نهاده که نشان دهنده ی نسبت هزینه ی نهاده های قابل تجارت در قیمت بازاری به هزینه ی نهاده های قابل تجارت در قیمت سایه ای می باشد. در مورد محصولات گندم آبی، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای، نخود آبی، پنبه و چغندر قند کمتر از یک محاسبه شده که حاکی از آن است که زارعین در خصوص نهاده های قابل تجارت مورد حمایت قرار گرفته اند. به طورکلی نرخ حمایت موثر که نشان دهنده ی ارزش افزوده در قیمت بازاری به ارزش افزوده به قیمت سایه ای می باشد، نیز برای گندم دیم، جو آبی، جو دیم، نخود دیم، آفتابگردان کوچک تر از یک محاسبه شده که نشان دهنده ی عدم حمایت موثر دولت از تولیدکنندگان این محصولات و اخذ مالیات می باشد.
    کلید واژگان: سیاستهای حمایتی, محصولات زراعی, مزیت نسبی, ماتریس تحلیل سیاستی, اصفهان}
    A. M., M. Sh, S. A.
    This paper aims to determine comparative advantage and competitiveness of crops in Isfahan province in agricultural year of 2009-2010 by using policy analysis matrix method. Selected products are wheat، barley، lentil، peas، beans، corn، sunflower، cotton، sugar beet، and watermelon. The results based on DRC showed that Isfahan province had comparative advantage in irrigated wheat، irrigated barley، beans، corn، peas، lentil، sunflower، sugar beet، and watermelon. Results of Nominal Price Coefficient (NPC) showed that coefficients for irrigated and rain -fed wheat، barley، beans، corn، peas، and sunflower were less than 1 and for other crops were more than 1. This indicates that most of crops have not received needed support from government. In addition، the results showed that while farmers received support for tradable inputs from government، the effective price support coefficients for most of crops were less than one.
    Keywords: Supportive policies, crops, comparative advantage, policy analysis, Isfahan}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال