به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "دشت بم- نرماشیر" در نشریات گروه "آبخیزداری، بیابان، محیط زیست، مرتع"

تکرار جستجوی کلیدواژه «دشت بم- نرماشیر» در نشریات گروه «کشاورزی»
جستجوی دشت بم- نرماشیر در مقالات مجلات علمی
  • صدیقه محمدی*، رضا حسن زاده
    مقدمه و هدف

    این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات کیفی و کمی منابع آب زیرزمینی دشت بم- نرماشیر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و زمین آمار انجام شد.

    مواد و روش‎ها: 

    در این راستا از روش زمین آماری کریجینگ و سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت بررسی توزیع مکانی خصوصیات کیفی (شامل میزان کلر، هدایت الکتریکی، غلظت املاح محلول، منیزیم، پتاسیم، اسیدیته، سولفات و بیکربنات) و شاخص کیفیت آب زیرزمینی (GQI) و نیز عمق آب زیرزمینی در دوره آماری ده ساله 1400-1390 استفاده شد.

    یافته‎ ها: 

    نتایج حاصل از تهیه نقشه های توزیع مکانی متغیرهای کیفیت آب در دوره آماری مورد بررسی حاکی از افزایش مقدار این پارامترها (به جز متغیر pH) از جنوب به شمال دشت است. به‎طوری که از نیمه دشت به‎سمت شمال این روند افزایشی شدت بیشتری به‎خود می‎گیرد. نتایج حاصل از تهیه نقشه تفاضل شاخص GQI در طول دوره 10 ساله مورد بررسی حاکی از آن است که در سطح کوچکی از دشت وضعیت کیفیت آب زیرزمینی بهبود یافته است و در سایر مناطق دشت بویژه در قسمت های شمالی آن میزان اختلاف این شاخص در ابتدا و انتهای دوره آماری بیش از 400 واحد افزایش یافته است. این موضوع نشان دهنده افت شدید کیفیت آب در این دوره در عمده بخش های دشت است. نتایج حاصل از نقشه هم تغییر عمق آب زیرزمینی حاکی از آن است که به‎ جز بخش بسیار کوچکی در قسمت های میانی دشت در سایر نقاط دشت شاهد افت بالای سطح آب زیرزمینی می باشیم که میزان این افت در غربی‎ترین نقطه دشت حتی به میزان حدود 52 متر رسیده است و در سایر نقاط دشت به‎طور متوسط به افت 9/8 متری می‎رسد.

    نتیجه‎ گیری: 

    نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که در بخش بسیار کوچکی از جنوب دشت کیفیت آب زیرزمینی جهت مصارف شرب خوب می‎باشد و به جز این بخش در سایر نقاط دشت کیفیت آب زیرزمینی جهت مصارف شرب نامناسب می‎باشد. اضافه برداشت و افت سطح ایستابی آبخوان موجب بالاآمدگی آب شور و تداخل سفره آب شور و شیرین در تمام نواحی دشت بویژه نواحی مرکزی آن شده که ادامه این روند می‎تواند در آینده‎ای نه چندان دور شوری آبخوان را به‎ حدی بالا ببرد که تمام فعالیت‎های کشاورزی و دامپروی منطقه را نیز نابود کند. همچنین در بخش مطالعه کمی آب زیرزمینی، نتایج حاکی از روند شدید و فزاینده میزان بهره‎برداری و در نتیجه کاهش سطح آب زیرزمینی است.

    کلید واژگان: افت سطح آب, دشت بم- نرماشیر, زمین آمار, شاخص کیفیت آب زیرزمینی (GQI), مصرف شرب
    Sedigheh Mohamadi*, Reza Hassanzadeh
    Introduction and Objective

    This research set out to determine the qualitative and quantitative characteristics of groundwater resources in Bam-Narmashir plain by using Geographic Information System and Geostatistics.

    Material and Methods

    In this regard, the geostatistical method of Kriging and Geographic Information System was used to investigate the spatial distribution of qualitative characteristics (e.g., chlorine content, electrical conductivity, dissolved solute concentration, magnesium, potassium, acidity, sulfate, and bicarbonate) and the groundwater quality index (GQI) as well as the depth of ground water in the ten-year statistical period of 2011-2021.

    Results

    The results of the preparation of spatial distribution maps of water quality variables in the statistical period revealed an increase of the value of these parameters (except for the pH variable) from the south to the north of the plain. So that from the middle of the plain to the north, this increasing trend becomes more intense. The results of preparing the difference map of GQI index during the 10-year period under investigation indicated that the quality of ground water improved in a small area of the plain and in other areas of the plain, especially in the northern parts, the difference of this index at the beginning and end this period increased by more than 400 units. This issue shows the severe drop in water quality during this period in most parts of the plain. The results of the groundwater depth change map disclosed that, except for a very small part in the middle parts of the plain, in other parts of the plain were observed a drop in the level of underground water reported to be 52 meter in the most western part of the plain and on average about 9.8 meter in other parts of the plain.

    Conclusion

    The results of this research showed that the quality of ground water was good for drinking purposes in a very small part of the south of the plain as an except, having an unsuitable for drinking purposes category in other parts of the plain. Overharvesting and lowering of the aquifer's water level has caused the rise of salt water and the interference of the salt and fresh water table in all areas of the plain especially its central areas, which the continuation of this process can increase the salinity of the aquifer to such an extent causing deterioration of all activities in agriculture and animal husbandry in the region. Furthermore, in the results of quantitative study of ground water indicated a strong and increasing trend in the amount of exploitation leading a decrease in the level of groundwater.

    Keywords: Bam-Narmashir plain, Drinking consumption, Geostatistics, Ground water quality index, Water level drop
  • افسانه حقیقی، محمد نهتانی، محمدرضا دهمرده قلعه نو، الهام رفیعی ساردوئی*

    پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی یکی از مهم ترین روش های مدیریت بهره برداری از آب برای مقابله با کم آبی است. در این پژوهش به منظور شناسایی مناطق مستعد پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی دشت بم-نرماشیر از مدل سلسله فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. معیارهای موردنظر ازجمله بارندگی، دما، جهت جغرافیایی، شیب، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، پوشش گیاهی، فاصله از چاه و چشمه، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از شهر و روستا، بافت خاک و قابلیت نفوذپذیری سازند برای تصمیم گیری انتخاب شدند و وزن هریک از آن ها با بهره گیری از مدل AHP محاسبه و اولویت بندی شدند. سپس لایه های موردنظر فازی گردیده و نقشه های شاخص ها در محیط ArcGIS تهیه شد، پس ازآن نقشه ی نهایی پتانسیل آب زیرزمینی آماده گردید. درنهایت برای اعتبارسنجی نقشه ی پتانسیل یابی آب های زیرزمینی در منطقه از منحنی ROC استفاده شد که نتیجه ارزیابی با استفاده از این منحنی، حاکی از دقت زیاد این روش در تهیه نقشه پتانسیل آب زیرزمینی در محدوده ی مطالعاتی است. همچنین نتایج نشان داد مناطق با زیرمعیارهای زمین شناسی بیشترین وزن (614/0) و اقلیمی کمترین وزن (117/0) را به خود اختصاص داده اند. مقدار نرخ ناسازگاری در این طرح 05/0 به دست آمد که مقداری کوچک تر از 1/0 است، و نشان دهنده رعایت سازگاری در نظرات و قضاوت های تصمیم گیرندگان تحقیق است. درنهایت نتایج نشان داد که حدود 77/7 درصد از مساحت کل دشت معادل 54/755 کیلومترمربع مناسب جهت اجرای سامانه های پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی است. همچنین 57/1، 71/31، 98/ 58 و 7 درصد از اراضی دشت به ترتیب دارای استعداد خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط و زیاد برای پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی می باشند.

    کلید واژگان: پتانسیل آب زیرزمینی, سلسله مراتبی-فازی, سنجش ازدور, دشت بم-نرماشیر, GIS
    Afsaneh Haghighi, Mohamad Nohtani, MohammadReza Dahmardeh Ghaleno, Elham Rafiei Sardooi *
    Introduction

    Detecting the potential of groundwater resources is one of the most important methods of water exploitation management to deal with water shortage, which is inevitable due to the growing need for water in the country. The first step in managing groundwater resources is to recognize the potential of groundwater. Fuzzy-Analytic Hierarchy Process (AHP) is also recognized as an important tool in decision-making about natural resources management, especially water resources. Bam-Narmashir plain, in Kerman province, is one of the most important plains of the country. This plain plays a very important role in the region in terms of supplying the water resources needed by agriculture, industry and drinking parts.

    Materials and methods

    In this study, AHP-fuzzy model and GIS were used to identify suitable areas for potential groundwater resources in Bam-Narmashir plain. Criteria such as rainfall, temperature, geographical direction, slope, land use, vegetation cover, distance from the road, distance from the river, distance from the fault, distance from the city and village, distance from wells and springs, soil texture and the permeability of the formation were selected for decision making and the weight of each of them was calculated and prioritized using AHP model. Then, the desired layers were fuzzy and indicator maps were prepared using Arc GIS software. Then, the groundwater potential map was prepared. Finally, the ROC curve was used to validate the groundwater potential map in the region.

    Results and Discussion

    The result of ROC curve indicated the high accuracy of Fuzzy-AHP method in preparing the groundwater potential map in the study area. The results were consistent with the results of researchers such as Rezaei Moghadam et al. (2017) and Faraji Sabokbar et al. (2011). Also, the results showed that the regions with geological sub-criteria have the highest weight of 0.614 and the climatic sub-criteria have the lowest weight of 0.117. The value of inconsistency ratio was 0.07, which is smaller than 0.1, and it indicates consistency in the opinions and judgments of research decision-makers. Finally, the results showed that about 7.77% of the total area of the plain, equivalent to 755.54 square kilometers, is suitable for the implementation of underground water resources potential detection systems. Also, 1.57, 31.71, 58.98 and 7% of plain lands have very weak, weak, medium, and high potential for finding the potential of underground water resources, respectively.The results showed a sparse distribution of suitable areas for groundwater potential in Bam-Narmashir plain, which is compatible with the results of Sekar and Randir (2007), who stated that the groundwater recharge potential at the scale of the watershed has non-uniform spatial distribution. The results showed that in the northern and western part of the plain, where the soil is mostly low capacity for groundwater potential and infiltration, which is in line with the results of Akbarpour et al. (2015), who stated in west and north-west of Birjand basin, the soil has a low capacity for groundwater penetration due to the low depth of the soil and high slope.

    Conclusions

    In recent years, the use of geographic information system (GIS) and its combination with multi-criteria and decision-making methods to obtain more accurate results have increased and played a key role in studies of the finding potential of groundwater resources. Even though it is very difficult and complicated to accurately identify suitable places for the potential of underground water resources, this study showed that the use of GIS makes it possible to identify these suitable places with minimal facilities, which is consistent with the findings of Khairkhah et al. (2013). Overall, according to the results of this study, about 7% of the region has high groundwater potential. Therefore, it is necessary to adopt scenarios to reduce the over-exploitation of groundwater and to apply the measures to improve the irrigation systems, the methods to reduce evaporation and improve the cultivation system.

    Keywords: Groundwater potential, Fuzzy-AHP, Remote Sensing, Bam-Narmashir Plain, GIS
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال