به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "water resource management" در نشریات گروه "آبخیزداری، بیابان، محیط زیست، مرتع"

تکرار جستجوی کلیدواژه «water resource management» در نشریات گروه «کشاورزی»
جستجوی water resource management در مقالات مجلات علمی
  • سید مسعود سلیمان پور*، سمیرا زندی فر، امید رحمتی، محبوبه معتمدنیا
    مقدمه

    امروزه خشکسالی با توجه به کاهش میزان نزولات جوی و افزایش نیاز به محصولات کشاورزی به یک تهدید طبیعی برای امنیت غذایی تبدیل شده است. خشکسالی می تواند بخش قابل توجهی از کل جمعیت را تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه ساکنان مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر در معرض تهدید قرار دارند. هنگامی که سامانه های آب زیرزمینی تحت تاثیر خشکسالی قرار می گیرند، ابتدا تغذیه آب زیرزمینی و بعدا تراز آب زیرزمینی و میزان تخلیه آن کاهش می یابد. ویژگی های خشکسالی از جمله مدت، شدت و فراوانی در سفره آب زیرزمینی نسبت به سایر انواع خشکسالی ها تغییر می کند.

    مواد و روش ها

    با توجه به اهمیت ارزیابی و پایش خشکسالی، وضعیت خشکسالی 12 محدوده مطالعاتی حوزه آبخیز درانجیر در سال آبی 1382-1381 تا 1398-1397 بررسی شد. این حوزه آبخیز در استان های یزد و کرمان با مساحت و ارتفاع متوسط به ترتیب 50736.44 و 1857.90 کیلومتر مربع و متر واقع شده است. مساحت ارتفاعات و دشت در این حوزه آبخیز به ترتیب 58.99 و 40.99 درصد است. آمار تراز آب چاه های مشاهده ای در سطح حوضه با مراجعه به سازمان های ذی ربط اعم از سازمان تحقیقات منابع آب ایران (تماب)، سازمان آب منطقه ای استان های یزد و کرمان تهیه شد. سپس، با استفاده از روش میان یابی وزن فاصله معکوس مقادیر متوسط ماهانه تراز آب زیرزمینی از نقشه های مورد نظر استخراج شد. بر اساس رابطه شاخص GRI، در محیط برنامه MATLAB، مقادیر خشکسالی آب زیرزمینی محاسبه شد.

    نتایج و بحث:

    بر اساس نتایج محاسبه شاخص GRI مشخص شد که شدیدترین خشکسالی ها در محدوده های کویر درانجیر، بردسیر و قریه العرب وقوع یافته است که به ترتیب کمبودی برابر با 81.38، 77.75 و 75.66 دارند. همچنین، طولانی ترین خشکسالی ها در محدوده قریه العرب وقوع یافته است که تداومی برابر با 121 ماه دارد. لذا، محدوده قریه العرب، با دارا بودن شدت و تداوم بالای خشکسالی، از شرایط بحرانی تر خشکسالی طی دوره آماری مذکور نسبت به دیگر محدوده های مطالعاتی برخوردار بوده است. مطابق نتایج فراوانی طبقات شاخص GRI، برای محدوده های مطالعاتی حوزه آبخیز درانجیر مشخص شد که بعد از خشکسالی نرمال در تمام محدوده ها، خشکسالی ملایم، از بالاترین فراوانی برخوردار بوده است.

    نتیجه گیری

    کمبود و نوسانات شدید نزولات جوی، رخداد پدیده خشکسالی به ویژه در مناطق دارای اقلیم خشک و نیمه خشک را اجتناب ناپذیر می کند. از این رو، داشتن درک روشنی از اثر و شدت پدیده خشکسالی بر بوم سازگان، می تواند کمک شایانی به مدیران در برنامه ریزی و تصمیم گیری بهتر مدیریت منابع حوضه و استفاده بهینه از شرایط برحسب پتانسیل موجود داشته باشد. پایش تغییرات وضعیت سفره های آب زیرزمینی به دلیل خشکسالی و بهره برداری بیش از حد سایر حوزه های آبخیز کشور و تهیه اطلس نهایی آن توصیه می شود. همچنین، لازم و ضروری است که با استفاده از مدل های متناسب در این زمینه وضعیت خشکسالی با نتایج و یافته های حاصله مقایسه شود. در نهایت، برای مقابله با این پدیده طبیعی توصیه می شود برنامه های کوتاه و بلندمدت در قالب راهکارهای توسعه سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای، استفاده از ارقام مقاوم به خشکی و با راندمان مصرف آب بالا، توسعه سامانه های تحت فشار در آبیاری به جای سامانه های سنتی در باغ ها و مزارع و اجرای پروژه های موثر در افزایش ذخیره منابع آب آبیاری زیرزمینی و سطحی نظیر بندهای سنگ سیمانی، خاکی، پخش سیلاب در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود.

    کلید واژگان: برداشت آب, تغییرات اقلیمی, توزیع مکانی, شاخص GRI, مدیریت منابع آب
    Seyed Masoud Soleimanpour *, S. Zandifar, O. Rahmati, M. Motamednia
    Introduction

    Currently, drought poses a significant threat to food security due to reduced rainfall and increased agricultural demand. Its impact is particularly severe in arid and semi-arid regions, where populations are more vulnerable. Drought affects groundwater systems by initially lowering water supply, followed by a decline in groundwater levels and discharge. Compared to other types of drought, characteristics such as duration, intensity, and frequency alter groundwater systems.

    Materials and methods

    Given the critical need for drought assessment and monitoring, this study investigated drought conditions in 12 areas within the Daranjir Watershed from 2002–2003 to 2017-2018. The watershed spans approximately 50,736.44 km² across Yazd and Kerman provinces, with elevations ranging up to 1,857.90 meters. Highlands cover 58.99% of the area, while plains cover 40.99%. Data on groundwater levels from observation wells were obtained from Iranian Water Resources Research Organization (Tamab) and regional water organizations in Yazd and Kerman provinces. Average monthly groundwater level values were then extracted from maps using inverse distance weighting interpolation in MATLAB. Groundwater drought conditions were subsequently calculated based on the Groundwater Resources Index (GRI) in MATLAB.

    Results and discussion

    The GRI index calculations revealed severe droughts in Daranjir, Bardsir, and Qaryeh al-Arab deserts, with deficits of 81.38, 77.75, and 75.66, respectively. Qaryeh al-Arab experienced the longest drought, spanning 121 months, indicating the area's high intensity and prolonged drought conditions compared to other study areas. Mild droughts were the most frequent after normal drought across all study areas based on GRI index class frequencies.

    Conclusions

    Due to insufficient and highly variable atmospheric precipitation, drought is inevitable, especially in arid and semi-arid climates. Understanding drought severity and its impact on ecosystems is crucial for effective watershed resource management and optimal resource utilization. Continuous monitoring of groundwater levels due to drought and preparation of a comprehensive atlas for other watersheds in the country are recommended. Additionally, comparing drought conditions using appropriate models is essential. Short and long-term strategies are advised to mitigate this natural phenomenon, such as expanding greenhouse crop cultivation, utilizing drought-resistant crop varieties with high water efficiency, adopting pressurized irrigation systems, and implementing infrastructure projects to enhance groundwater and surface water storage, such as cement dams, reservoirs, and floodwater spreading systems in the study area.

    Keywords: Climate Change, GRI Index, Spatial Distribution, Water Extraction, Water Resource Management
  • عطاالله کاویان*، لیلا غلامی، مهین کله هوئی

    افزایش ناگهانی رشد جمعیت و به دنبال آن محدودیت و کمبود در عرضه منابع آب شیرین در سطح جهان باعث فراهم شدن شرایط جدیدی برای کشورهای واقع در کمربند خشک و نیمه خشک شده است. پروژه های متعددی ازجمله آبیاری و زهکشی، کنترل سیلاب و ساخت سد به منظور حفظ، بهبود و بهره برداری بهینه از این منابع باارزش اجراشده است. دراین بین سدها ابزاری بسیار مهمی برای مدیریت آب رودخانه برای توسعه اجتماعی-اقتصادی و هم چنین بهبود وضعیت اکولوژیکی تخریب شده سیستم رودخانه و خدمات آن ها به شمار می رود. سدها بسته به مکان و زمان درزمینه جریان زیست محیطی دارای نقش منفی و مثبتی است که در این میان هزینه های زیست محیطی آن ها قابل توجه می باشد. مطابق نتایج مستندات و گزارش های انجام شده احداث سد دربرگیرنده تغییرات زیست محیطی از جنبه های مختلف هجوم و افزایش گونه های مهاجم تا افزایش دسترسی به زیستگاه های تخم ریزی برای ماهیان مهاجر بوده است. امروزه چالش پیش روی مدیران و دانشمندان درک و مدیریت بهتر عواقب ناشی از حذف سدها می باشد. به همین تقدیر هدف از نوشتار حاضر ارایه رویکردهای حذف سد بر تغییرات اکولوژیکی می باشد. نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات باارزشی از تغییر رفتار سدها روی ویژگی های محیط زیست را به کنش گران بخش های مربوطه ارایه دهد.

    کلید واژگان: بوم سازگان, تنوع زیستی, زیستگاه, زیست محیطی, مدیریت منابع آب
    Ataollah Kavian *, Leila Gholami, Mahin Kalehhouei

    The sudden increase in population growth, followed by the restriction and scarcity of the world's supply of freshwater resources, has created new conditions for countries in the arid and semi-arid belts. To conserve, enhance and make the best use of these valuable resources, several projects have been implemented, including irrigation and drainage, flood control and dam construction. Meanwhile, dams are a very important tool to manage the river water for socio-economic development and also to improve the deteriorated ecological status of the river system and its services. Depending on place and time, dams play both negative and positive roles in environmental flows, with significant environmental costs. According to the results of the documents and reports, the construction of the dam has brought about environmental changes from various aspects of invasion and increase in invasive species to improving access to spawning habitats for migratory fish. The challenge for managers and scientists today is to better understand and manage the consequences of dam decommissioning. For this reason, the purpose of this study is to present the approaches of removing the dam on ecological changes. The results of this research can provide stakeholders in the responsible departments with valuable information about the changes in the behavior of dams on the environmental properties.

    Keywords: Biodiversity, Ecosystems, environment, habitat, water resource management
  • نسار نصیری*، کیوان اصغری، علی اصغر بسالت پور

    در این پژوهش، تغییرات مکانی و زمانی مولفه های منابع آبی، شامل منابع آب آبی و آب سبز در چهار نوع کاربری اراضی مهم در حوزه آبریز زاینده رود، و با بهره گیری از مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (Soil and Water Assessment Tool) و کامل ترین مجموعه داده توسعه داده شده برای این حوضه، در بازه زمانی 20 ساله (شامل چهار بازه 5 ساله) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به توانایی بالای مدل SWAT در امر شبیه سازی پارامترهای اقلیمی و رواناب سطحی، کمترین مقدار میانگین پنج ساله آب آبی، جریان آب سبز و ذخیره آب سبز در سطح حوضه، به ترتیب در دوره چهارم، 2014-2010 (حدود 15 میلیمتر)، دوره دوم، 2004-2000 (26 میلیمتر) و دوره اول، 1999-1995 (30 میلیمتر) مشاهده شد. از دگرسوی میانگین مقادیر مولفه ی آب آبی و مولفه جریان آب سبز و ذخیره آب سبز در بخش های غربی حوضه بیشتر از بخش های شرقی حوضه برآورد گردید. از دیگر یافته های این پژوهش، تاثیرپذیری مقادیر مولفه های منابع آب آبی، ذخیره آب سبز و مقادیر مولفه ی جریان آب سبز از مقادیر بارش و تغییرات آن ها در انواع کاربری اراضی می باشند. بدین ترتیب که بیشینه آب آبی در اراضی جنگل و کشاورزی آبی، بیشترین تغییرات جریان آب سبز در اراضی کشاورزی آبی و دیم و کمینه ذخیره آب سبز در اراضی مرتعی مشاهده گردید. شناخت منابع آب موجود، پتانسیل های آبی و نقاط بحرانی در یک منطقه، امکان مدیریت جامع منابع آب و برنامه ریزی های بلندمدت را میسر می گردد.

    کلید واژگان: مدیریت منابع آب, آب آبی, آب سبز, مدل SWAT
    Nesar Nasiri *, Keivan Asghari, Ali Asghar Besalatpour

    This study examines spatial and temporal changes in water resources; including blue and green water resources components, taking into account their changes in four main land use in the Zayandeh-rud basin. The spatial and temporal changes were studied using the semi-distributed hydrological model SWAT (Soil and Water Assessment Tool) by applying the most complete data set developed for the watershed over 20 years and for four different 5-year intervals. Due to the high ability and efficiency of the SWAT model to simulate climatic parameters and surface runoff, the minimum 5-year average of blue water, green water flow, and green water storage at the basin level occurred; in the fourth period 2010-2014 (approx. 15 mm), the second period 2000-2004 (26 mm) and the first period 1995-1999 (30 mm), respectively. On the other hand, the mean values of the blue water component, the green water flow and the green water storage components were estimated to be higher in the western parts of the basin than in the eastern parts. Other findings from this study are the changes of blue water and green water regarding precipitation and land use. For example, the maximum amount of blue water was observed in forests and irrigated agricultural lands, the highest amount of change in green water flow in irrigated agricultural and dry farming lands, and the minimum amount of green water flow in grasslands. Acknowledgment of available water resources, water potentials of an area and critical areas enables comprehensive management of water resources and long-term planning.

    Keywords: Water Resource Management, blue water, Green Water, SWAT modeling
  • میرحسن میریعقوب زاده *، سیدامین خسروی، شکوفه ابراهیمی، مصطفی ذبیحی
    بحران کم آبی در مناطق وسیعی از جهان به سرعت در حال گسترش است. کشور ما نیز به دلیل واقع شدن در کمربند خشک کره زمین، بارندگی های کمتر از میانگین جهانی، پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی ها، رشد جمعیت و افزایش سرانه تقاضای آب و نیز مصرف سوء منابع آب از این قاعده مستثنی نیست. طبق مطالعات صورت گرفته بیش از 90% آب استحصال شده کشور صرف بخش کشاورزی می شود که با بازنگری در سیاست گذاری ها و رویکردهای مدیریتی منابع آب به خصوص در بخش کشاورزی می توان از هدررفت بخش قابل توجهی از منابع آبی جلوگیری کرد. به آبی که در مراحل مختلف فرآیند تولید محصول یا فرآورده کشاورزی استفاده می شود آب مجازی اطلاق می گردد که با تجارت (واردات و صادرات) محصول کشاورزی چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی، جریانی از تجارت آب مجازی به وجود می آید. به این صورت که کشور وارد کننده علاوه بر محصول غذایی، آب مجازی را نیز وارد می کند. کشورهایی نظیر ایران که در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده اند و با بحران آب مواجه هستند، می توانند با واردات محصولات آب بر، در مصرف منابع آبی خود صرفه جویی کرده و یا منابع آبی خود را در سایر زمینه ها مصرف کنند.
    کلید واژگان: بحران آب, کشاورزی, مدیریت منابع آب, آب مجازی, تجارت آب مجازی
    M. Miryaghoubzadeh*, S.A. Khosravi, SH. Ebrahim, M. Zabihi
    The water crisis is rapidly expanding in vast areas of the world. Our country due to be located in dry belt of the earth, the rainfall is less than the global average, the disproportionate distribution of temporal and spatial of rainfall, population growth and per capita demand for water, as well as the consumption of inappropriate water resources is no exception for this reason. According to studies, more than 90% of the country's water is used by the agriculture. A review of water resources management and management approaches, especially in the agriculture, could prevent significant losses of water resources. Water used in different stages of production or an agricultural product called the virtual water that flows through the trade (import and export) of the agricultural product, both nationally and internationally, as a stream of virtual water trade. As the importing country imports virtual water in addition to the food product. Countries like Iran, which are located in arid and semi-arid areas with a dehydration problem, can save water on their water by importing water, or use their own water resources in other areas.
    Keywords: Water crisis, Agriculture, Water resource management, Virtual water, Virtual water trad
  • احد توسلی*، اکرم حسین نیا، علی شهبازی
    قرار گرفتن کشور ایران روی کمربند مناطق خشک کره زمین در نتیجه کاهش بارندگی و ضریب تغییرات زمانی و مکانی بالای آن اهمیت برنامه ریزی و مدیریت منابع آبی کشور را دو چندان نموده است. بر این اساس مدل سازی یکی از راه های بررسی احتمال بالقوه وقوع سیلاب به واسطه تغییر کاربری می باشد. هدف از این تحقیق جانمایی مخازن استحصال آب باران برای تامین بخشی از نیاز آبی فضای سبز در سطح منطقه یک شهر تهران با کمک مدل SWMM می باشد؛ تا بتوان ضمن استفاده بهینه از منابع آبی، خسارت حاصل از تجمع رواناب در مناطق پایین دست و افزایش آلودگی در این مناطق را کاهش داد. به منظور شبیه سازی بارش-رواناب از مدل SWMM استفاده شد. پس از اجرای مدل برای تایید اعتبار و کارایی مدل از 2 واقعه برای واسنجی مدل و 1 واقعه برای ارزیابی مدل استفاده شد، به منظور ارزیابی کارایی مدل از ضریب ناش ساتکلیف استفاده شد، با توجه به این که مقدار ناش به دست آمده برای 3 واقعه بیش از 5/0 بود از این رو دقت مدل مورد تایید قرار گرفت. در ادامه برای جانمایی مخازن استحصال آب باران اقدام به تعیین فاکتورهای موثر گردید؛ بر این اساس نزدیکی محل تجمع آب باران به محل مصرف، حجم قابل توجه رواناب، سایت مناسب احداث مخزن و مالکیت شهرداری به عنوان فاکتورهای اصلی و فاصله با شبکه توزیع آب خام، وجود مخزن و سابقه آبگرفتگی، محدودیت تامین آب و نیاز توسعه ای آینده به عنوان فاکتورهای فرعی معرفی گردیدند. در این بخش از قابلیت های ابزار GIS با کمک تصاویر ماهواره ای استفاده گردید. نتایج بیانگر وجود 23 نقطه مناسب برای ذخیره سازی رواناب جهت استفاده در آبیاری تکمیلی فضای سبز منطقه یک شهر تهران می باشد به نحوی که در هر واقعه بارندگی به ترتیب با دوره بازگشت دو و پنج ساله حدود 3891 و 4880 متر مکعب رواناب حاصل از بارندگی از 23 نقطه پیشنهادی عبور می نماید. نتایج نشان دهنده پتانسیل بالای منطقه برای توسعه سیستم های استحصال آب باران می باشد تا با استفاده بهینه از منابع آب نامتعارف، برداشت از منابع آب زیرزمینی کاهش یافته و بخشی از مشکلات موجود برای حفظ، نگهداری و توسعه فضای سبز منطقه بر طرف گردد.
    کلید واژگان: ذخیره سازی آب باران, رواناب شهری, مدیریت منابع آب, مدل SWMM
    Ahad Tavasoli *, Akram Hoseinnia, Ali Shahbazi
    Iran’s location on Earth’s dry belt, and the consequent low precipitation, temporal and spatial changes in precipitation, have placed immense importance to the planning and management of water resources in the country. Thus, modeling can be viewed as one of the methods to investigate flood potential due to land use change. The aim of this study is to determine sites for water harvesting reservoirs for urban landscape applications in Tehran’s first district using the SWMM model; in order to efficiently use water resources, in addition to mitigating damage caused by runoff accumulation downstream and increased pollution. The SWMM model was used to simulate precipitation-runoff. After running the model, 2 events were used to calibrate the model and one event was employed to evaluate the model to confirm its validity and efficiency. The Nash-Sutcliffe coefficient was used to measure efficiency, producing values greater than 0.5 for all three events which confirmed the accuracy of our model. In the next step, factors influencing the possible site of reservoirs were determined using satellite images and GIS software capabilities, which indicated “proximity of the site of accumulation to site of consumption”, “significant volume of runoff”, “site’s suitability for construction”, and “ownership by the city’s municipality” as primary factors. “Distance from raw water supply network”, “existence of a reservoir”, “history of flooding”, “water supply limitations”, and “future development needs” were determined as secondary factors. The results revealed 23 suitable point for runoff storage reservoirs in Tehran’s first district for landscape applications in such a manner that in precipitation events with return periods of two and five years, 3892 and 4880 m3 of runoff pass through the 23 proposed sites. The results point to the district’s potential for development of water harvesting systems which can reduce pressure on subterranean water resources and address some of the challenges faced in the maintenance and extension of urban landscapes through use of unconventional sources of water.
    Keywords: Rainwater storage, Urban runoff, Water resource management, SWMM model
  • فاطمه زندی دره غریبی، زهره خورسندی کوهانستانی*، ملیحه مزین، نسیم آرمان
    شبیه سازی جریان از مباحث اصلی هیدرولوژی است و برای مطالعه آن به طور معمول از مدل های بارش-رواناب استفاده می شود. مدل های هیدرولوژی نمایش ساده شده ای از سامانه هیدرولوژی واقعی هستند که به مطالعه کارکرد حوضه در واکنش به ورودی های گوناگون و فهم بهتر از فرایند های هیدرولوژی کمک می کنند. با توجه به تنوع مدل های بارش-رواناب در دسترس، انتخاب یک مدل مناسب برای حوضه به منظور بهره وری و مدیریت منابع آب ضروری می باشد. بنابراین انتخاب مدل نیاز به تشخیص قابلیت و محدودیت مدل های هیدرولوژی حوضه دارد. در این مقاله کارایی دو مدل بارش–رواناب GR4J و GR2M در شبیه سازی جریان حوضه دره تخت در استان لرستان در بازه زمانی 1392-1379 مورد ارزیابی قرارگرفته است. برای ارزیابی کارایی این دو مدل از ضریب نش ساتکلیف استفاده شد که مقدار آن به ترتیب 0.427 و 0.665 به دست آمد. نتایج نشان داد دو مدل جریان را با دقت متوسط تا خوب شبیه سازی می کنند، ولی با توجه به معیار نش، کارایی مدل GR2M در شبیه سازی جریان از مدل GR4J بیشتر است.
    کلید واژگان: استان لرستان, شبیه سازی رواناب, مدل بارش رواناب, مدیریت منابع آب, مدل GR
    Fatemeh Zandi Dareh Gharibi, Zohreh Khorsandi Kouhanestani *, Maliheh Mozayan, Nasim Arman
    Run off simulation is one of the most important topics in hydrology And its study is based on rainfall- run off models. Several rain fall and run off models have been developed and the most appropriate model should be selected for each catchment. By applying the appropriate model the water consumption will be optimized. The model should be selected for each catchment based on the model abilities and limits. In this study, the performance of two rain fall and runoff models, GR2M and GR4J were compared in Darehtakht Basin in Lorestan Province during 1379 to 1392. The Nash coefficient was used as a decision criteria for comparing two model performances. Nash coefficient for GR4J and GR2M were 42.7 and 65.5, respectively. Results showed that both models can predict the performance of the catchment accurately, but, based on Nash coefficient the GR2M is more accurate than the GR4M.
    Keywords: GR model, Lorestan Providence, Rainfall runoff model, Runoff simulation, Water resource management
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال