جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "water spreading system" در نشریات گروه "آبخیزداری، بیابان، محیط زیست، مرتع"
تکرار جستجوی کلیدواژه «water spreading system» در نشریات گروه «کشاورزی»-
سابقه و هدف
سطح وسیعی از مراتع کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده اند که درصد قابل توجهی از آنها تخریب شده و شرایط مناسبی ندارند. در این مناطق به دلیل نبود رطوبت، احیای پوشش گیاهی به آسانی صورت نمی گیرد. عملیات های ذخیره نزولات از جمله اقدمات مدیریتی لازم برای اصلاح و توسعه مراتع این مناطق هستند. عملیات ذخیره نزولات با افزایش رطوبت در دسترس گیاه، شرایط برای احیای مراتع را مهیا می کنند. اما همه روش های ذخیره نزولات کارایی یکسانی ندارند و ممکن است در مناطق مختلف تاثیر یکسانی در احیای مرتع نداشته باشند. لذا لازم است که اینگونه عملیات در مناطق مختلف مورد مقایسه قرار گیرند تا امکان انتخاب بهترین روش وجود اشته باشد. در همین راستا، این مطالعه به بررسی کارایی دو روش ذخیره نزولات در بازسازی پوشش گیاهی مراتع خشک استان هرمزگان می پردازد.
مواد و روش هادر این مطالعه سه تیمار در نظر گرفته شده است: منطقه شاهد، منطقه تحت عملیات هلالی آبگیر و منطقه تحت عملیات پخش سیلاب. برای اندازه گیری پوشش گیاهی از روش سیستماتیک-تصادفی استفاده شد. در هر منطقه سه ترانسکت صد متری مستقر شد. در امتداد هر ترانسکت، پوشش گیاهی در ده پلات دو در دو اندازه گیری شد. جمعا در 90 پلات، درصد پوشش تاجی و تعداد پایه گونه ها یادداشت شد. فرم زیستی گونه های گیاهی بر اساس روش رده بندی رانکایر تعیین گردید. همچنین در هر پلات درصد سنگ و سنگریزه، لاشبرگ و خاک لخت اندازه گیری شد. برای بررسی فلور منطقه در طول پیمایش منطقه مورد مطالعه از کلیه ی گیاهان موجود در منطقه مورد مطالعه، نمونه برداری و پس از پرس و خشک کردن نمونه ها با استفاده از منابع معتبر شناسایی گردیدند. برای ارزیابی ترکیب گیاهی در هر سه منطقه، از تیپ های عملکردی گیاهان استفاده شد. آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه و LSD به منظور مقایسه میانگین خصوصیات پوشش گیاهی در عرصه های هلالی آبگیر و پخش سیلاب و مناطق شاهد استفاده شد. نرخ تغییرات شاخص های جامعه گیاهی مناطق ذخیره نزولات نسبت به منطقه شاهد نیز تعیین شد. آنالیز تطبیقی نااریب برای بررسی ارتباط گونه های گیاهی با مناطق ذخیره نزولات و شاهد استفاده شد.
نتایجنتایج نشان داد که بین مناطق ذخیره نزولات و شاهد از نظر خاک لخت، لاشبرگ، پوشش گیاهی اختلاف معنی داری وجود دارد (05/0 P<). عملیات پخش سیلاب و عملیات هلالی آبگیر سبب افزایش معنی دار تاج پوشش گیاهی و لاشبرگ در منطقه شده بودند (05/0 <p). بررسی تیپ های عملکردی گیاهان نیز نشان داد که گونه های گیاهی با کلاس خوشخوراکی دو و همی کریپتوفیت ها تحت عملیات های ذخیره نزولات به ترتیب شانس توسعه بیشتری داشتند. از نظر فرم رویشی، عملیات ذخیره نزولات بطور معنی داری بیشترین تاثیر مثبت را بر فورب ها و گراس ها داشته است (05/0 <p). نتایج همچنین نشان دادند که خانواده های گندمیان، اسفناجیان و بقولات از خانواده های موفق در منطقه ذخیره نزولات خصوصا پخش سیلاب هستند. نرخ تغییرات خصوصیات جامعه گیاهی منطقه پخش سیلاب به جز خاک لخت نسبت به منطقه هلالی افزایشی است. بیشترین نرخ تغییرات مثبت متعلق به لاشبرگ با میانگین 62/0 ±07/9 بود. نتایج آنالیز رج بندی DCA نشان داد که گونه های Cenchrus pennisetiformis، Tephrosia persica، Atriplex leucoclada، Cornulaca monacantha و Cynodon dactylon از مهمترین گونه هایی بود که با منطقه پخش سیلاب و منطقه هلالی آبگیر در ارتباط بود.
نتیجه گیریهر دو عملیات ذخیره نزولات هلالی آبگیر و پخش سیلاب سبب ارتقا کمی و کیفی پوشش گیاهی در منطقه شده بودند، اما تاثیرات عملیات پخش سیلاب نسبت به هلالی آبگیر در احیای پوشش گیاهی بیشتر بوده است. با توجه به شاخص های اکولوژیکی در نظر گرفته شده در این مطالعه، عملیات پخش سیلاب جهت احیای پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه خشک توصیه می شود. در پایان پیشنهاد می شود در مطالعه ای دیگر، شاخص های اقتصادی و اجتماعی مانند هزینه اجرای روش های مختلف ذخیره نزولات نیز مورد مطالعه قرار گیرند تا با ترکیب همه شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بتوان بهترین عملیات ذخیره نزولات برای احیای مراتع را پیشنهاد کرد.
کلید واژگان: اصلاح مراتع, پخش سیلاب, هلالی آبگیر, تنوع گونه ایJournal of Rangeland, Volume:16 Issue: 4, 2023, PP 779 -795Background and objectivesA large area of Iran rangelands is located in arid and semi-arid areas which a significant percentage of them have been degraded and are not in good condition. In these areas, vegetation restoration is not easy due to the water scarcity. Water harvesting operations are among the necessary management measures to restore and develop the rangelands of these areas. Water harvesting operations improve the rangeland restoration conditions by increasing the available moisture for plants. But not all water harvesting operations are equally effective and may not have the same effect on rangeland restoration in different areas. Therefore, it is necessary to compare such operations in different areas to be able to choose the best water harvesting operations. Therefore, this study investigates the efficiency of two water harvesting methods in the rehabilitation of arid vegetation in Hormozgan province.
MethodologyIn this study, three treatments have been considered: control area, area under microcatchment operation and area under water spreading system. Systematic-random sampling method was used to measure vegetation. Three 100 m transects were laid out in each area. Vegetation attributes were measured in ten 2×2 m plots located along each transect. In total 90 plots, the percentage of canopy cover and the number of the plant species were recorded. The biological form of plant species was determined based on the Rankier classification method. In addition, the percentage of rocks and pebbles, litter and bare soil were determined in each plot. To study the flora of the study area, all plant species in the region were sampled and identified using reliable references. To evaluate species composition in all three sites, plant functional types were used. One-way analysis of variance followed by LSD were used to compare control area, area under microcatchment operation and area under water spreading system in terms of vegetation attributes. The rate of vegetation attributes change was also determined. Detrended correspondence analysis was used to investigate the relationship between plant species and water harvesting operations and control areas.
ResultsThe results showed that there was a significant differences between water harvesting operations and control areas in terms of bare soil, litter and vegetation (P <0.05) The water spreading system and microcatchment operation had a significant effect on vegetation canopy and litter cover in the region (P <0.05). Examination of plant functional types also showed that palatability classes II and hemicryptophytes had more chance to develop under water harvesting operations respectively. In terms of life form, water harvesting operations had the most positive effect on forbs and grasses, respectively (P <0.05). The results also showed that the families Poaceae, Chenopodiaceae and Fabaceae were successful families in the sites under water harvesting operations, especially the sites under water spreading system. The rate of vegetation attributes change was increasing in the area under water spreading system compared to the area under microcatchment operation, except for the bare soil. The highest and lowest positive changes belonged to litter and Simpson index with a mean of 9.07±0.62 and 0.48±0.25, respectively. The results of DCA showed that Cenchrus pennisetiformis،، Tephrosia persica، Atriplex leucoclada ، Cornulaca monacantha , Cynodon dactylon were the most important species related to water spreading system and microcatchment operation.
ConclusionBoth water spreading system and microcatchment operations improved the quality and quantity of vegetation in the region, but the effects of water spreading system were greater than microcatchment operation in restoring vegetation. According to the ecological indicators considered in this study, water spreading system is recommended to restore vegetation in arid and semi-arid regions. In the end, it is suggested that economic and social indicators such as the cost of implementing various water harvesting operations should be also considered in future studies, to combine all ecological, economic and social indicators to suggest the best water harvesting operations for rangeland restoration.
Keywords: restoration, water spreading system, microcatchmet, species diversity -
کمبود بارندگی و تغییر پذیری زیاد زمانی و مکانی آن، یکی از مشکلات احیای پوشش گیاهی در کشور است. با این وجود روش های گوناگون ذخیره ریزش های جوی می توانند با افزایش رطوبت خاک، نقش موثری داشته باشند. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در نتیجه اجرای دو روش پخش سیلاب و هلالی آبگیر در مراتع خشک استان هرمزگان می پردازد. تعداد 45 نمونه خاک از سه منطقه شاهد، هلالی آبگیر و پخش سیلاب برداشت شد و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ویژگی های خاک با آزمون تجزیه واریانس یک طرفه انجام شد. برای بررسی عملکرد دو روش ذخیره بارش در مقایسه با شاهد بر ویژگی های خاک و عملکرد کل هر یک از شاخص نرخ تغییر استفاده شد. با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون، روابط هم افزایی و مبادله بین ویژگی های خاک بررسی شد. یافته ها نشان داد که به جز هدایت الکتریکی، اسیدیته و ارزش خنثی سازی کل، منطقه ذخیره نزولات روی دیگر ویژگی های خاک تاثیر معنی داری داشت (p<0.05). عملکرد ویژگی های هدایت الکتریکی، اسیدیته، ارزش خنثی سازی کل، کلسیم، منیزیم، نیتروژن و شن منفی بود و دیگر ویژگی ها دارای عملکرد مثبت بودند. عملکرد کل ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه هلالی به ترتیب 31% و 11% و در منطقه پخش سیلاب به ترتیب 52% و 25% بود. شن با اغلب ویژگی های شیمیایی خاک رابطه مبادله و معنی داری داشت (p<0.05). بیشترین ارتباط مبادله بین شن و سیلت مشاهده شد (p <0.01، R2=-0.99) . بیشترین هم افزایی نیز بین سیلت و فسفر(+0.87=p<0.01 ، R2) و سپس فسفر و کربن آلی (+0.72=p<0.01 ، R2) خاک وجود داشت. به طورکلی، مقدار تاثیر مثبت عملیات پخش سیلاب بر ویژگی های خاک مراتع این منطقه خشک بیشتر از عملیات هلالی آبگیر بود.
کلید واژگان: بوم سازگان, پخش سیلاب, مرتع, هلالی آبگیر, هم افزاییLack of rainfall and its high temporal and spatial variation are the main problems of vegetation restoration in Iran. Rainfall harvesting methods can play an effective role in improving soil moisture. Rainfall harvesting operations have a great impact on the structure and function of ecosystems. Therefore, the present study investigates the changes of soil properties as a result of implementing two rainfall harvesting methods (water spreading system and micro-catchment) in arid rangelands of Hormozgan province. First, 45 soil samples were taken from control, micro-catchment and water spreading system sites and their physical and chemical properties were measured in the soil laboratory. One-way analysis of variance was used to compare the different sites in terms of soil properties. The rate of change index was used in order to assess the performance of soil properties and the overall performance of each of the rainfall harvesting methods compared to the control. Synergy and trade-off relations between soil properties were investigated using Pearson correlation coefficient. The results showed that except EC, pH, TNV, water spreading system had a significant effect on soil properties. EC, pH, TNV, calcium, magnesium, nitrogen and sand had negative performance in the water spreading system, and the rest of the soil properties had positive performance. The overall performance of soil properties was 31 and 11% in the micro-catchment, and 52 and 25% in the water spreading system. Sand had a significant trade-off relationship with most soil chemical properties. The highest trade-off was observed between sand and silt (p <0.01, R2 = -0.99). The highest synergy was observed between silt and phosphorus (p <0.01, R2 =+0.87), and next phosphorus and OC (p <0.01, R2= +0.72). In general, the positive impact of water spreading system on the soil properties of arid rangelands was greater than the micro-catchment in this region.
Keywords: ecosystem, Water spreading system, rangeland, Micro-catchment, synergy
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.