جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « پوشش تاجی » در نشریات گروه « آبخیزداری، بیابان، محیط زیست، مرتع »
تکرار جستجوی کلیدواژه «پوشش تاجی» در نشریات گروه «کشاورزی»-
مدیریت اکوسیستم های طبیعی در مناطق تحت حفاظت گردشگری اثرات زیست محیطی بسیاری ایجاد می کند که یک موضوع چالش انگیز جهانی در زمینه حفاظت است. هدف از این پژوهش مدل سازی کاهش درصد پوشش تاجی گیاهی جهت ارزیابی اثر گردشگری با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و تعیین میزان اثرگذاری متغیرهای اکولوژیکی و شدت گردشگری بر آن است. پژوهش حاضر در پارک ملی و پناه گاه حیات وحش قمیشلو با مساحت 10 هکتار زون تفرج متمرکز و 100 هکتار زون تفرج گسترده انجام شده است. در این مطالعه از 100 قطعه نمونه آماربرداری و اندازه گیری متغیرهای اکولوژیکی و گردشگری و تغییرات درصد پوشش تاجی گیاهی در طی یک سال (بهار 1396 تا بهار 1397) استفاده شد. روش مدل سازی شبکه عصبی مصنوعی جهت پیش بینی کاهش درصد پوشش تاجی گیاهی با استفاده از 11 متغیر محیطی انجام شده است. با توجه به نتایج، مدل با ساختار 1-8-11 (11 متغیر ورودی، 8 نورون در لایه مخفی و یک متغیر خروجی) با توجه به بیشترین مقدار ضریب تبیین در سه دسته داده آموزش، اعتبارسنجی و آزمون معادل 95/0، 87/0 و 93/0، بهترین عملکرد بهینه سازی ساختار را نشان می دهد. بر این اساس طبقه شدت گردشگری، شیب زمین، شوری خاک، عمق خاک و درصد ماده آلی خاک با ضریب اثرگذاری 59/8، 02/2، 88/1، 81/1 و 65/1 به ترتیب بیشترین تاثیر را در میزان کاهش درصد پوشش تاجی گیاهی در منطقه از خود نشان می دهند. مدل ارایه شده در این پژوهش یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری در ارزیابی اثرات گردشگری در مناطق تحت حفاظت شناخته شده و امکان پیش-بینی میزان کاهش درصد پوشش تاجی گیاهی در زون های تفرجی پارک های ملی را فراهم می کند.کلید واژگان: پارک ملی, پوشش تاجی, گردشگری, شبکه عصبی مصنوعی, زون تفرجی}The protected areas are managed by ecological targets including ecological and biological protection of nature and at the same time the goal of tourism use. The management of natural ecosystems in protected areas and where tourism creates many environmental impacts is a global challenging issue in the field of protection. The aim of this study is to model the vegetation canopy cover reduction in Qhamishloo national park and wildlife refuge in order to evaluate the impact of tourism using artificial neural network to determine the influence of the ecological variables and severity of tourism on protected areas. This study has been performed in Qhamishloo national park and wildlife refuge with an area of 10 hectares intensive tourism zone and 100 hectares extensive tourism zone. In this study to evaluate the impact of tourism on vegetation canopy cover reduction, 100 inventory sample plots were used to measure ecological and tourism variables and vegetation canopy cover density changes along one year (spring 2017-2018). Artificial neural network modeling method has been used to predict the reduction of vegetation canopy cover density using 11 environmental variables. According to the results, the model with the structure of 1-8-11 (11 input variables, 8 neurons in hidden layer and 1 output variable) with regard to the maximum coefficient of determination in the three categories of training, validation and test data set which equal 0.95, 0.87, and 0.93 respectively, declare the best function of structural optimization. On this basis, the intensity of tourism, land slope, soil salinity, soil depth and percentage of organic matter of soil with the coefficient of determination of 8.59, 2.02, 1.88, 1.81 and 1.65 respectively show the highest effect on the vegetation canopy cover reduction in the region. The proposed model in this study provides a decision support system in tourism impacts assessment in the protected areas and enables prediction of the vegetation canopy cover reduction in recreational zones of national parks.Keywords: National Park, Canopy cover, Tourism, Artificial Neural Network, Recreational zone}
-
در این پژوهش، ضمن پایش روند تغییرات درصد پوشش تاجی گونه های شاخص مراتع استپی منطقه قوشه در استان سمنان طی یک دوره ده ساله؛ ارتباط بین دو عامل مهم اقلیمی (بارش و دما) و تغییرات درصد پوشش تاجی نیز بررسی شد. بدین منظور، درصد پوشش تاجی شش گونه گیاهی شاخص (به تفکیک گونه) و گیاهان یک ساله بصورت ترکیبی مصادف با رشد کامل گونه ها، بر روی دو ترانسکت 250 متری و در 30 پلات دو متر مربعی(به فواصل 15 متر از هم) بصورت سالانه و به مدت 10 سال اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بالاترین مقدار درصد پوشش تاجی، در سال آبی 86-1385 (با بارش بیش از میانگین دوره) و کمترین مقدار آن در سال آبی 92-1391 (با بارش کمتر از میانگین دوره) و به ترتیب معادل 15 و 5/5 درصد بود. مدل سازی درصد پوشش تاجی براساس روش رگرسیونی خطی و با استفاده از متغیرهای بارش و دما انجام گرفت. نتایج نشان داد که بارش های یک ماهه فروردین، قادر است 65 درصد تغییرات درصد پوشش تاجی گونه A. sieberi</em>را در سطح اطمینان 95 درصد توجیه نماید (با 26/0=RRMSE و 49/0 =MAE). بهترین مدل ارائه شده برای برآورد درصد پوشش تاجی گونه های S. barbata</em> و Z. eurypterum</em>، مربوط به مدل مبتنی بر بارش چهار ماهه اسفند تا خرداد و مدل مبتنی بر بارش یک ماهه اسفند بود که به ترتیب 77 (در سطح اطمینان 99 درصد) و 67 (در سطح اطمینان 95 درصد) درصد تغییرات تاج پوشش این گونه ها را توجیه می نمایند. با توجه به نقش قابل توجه گونه های A. sieberi</em>، S. barbata</em> و Z. eurypterum</em> در ترکیب پوشش گیاهی مراتع مورد پژوهش، می توان بیان نمود که بخش عمده تغییرات پوشش تاجی، براساس تغییرات بارش دوره رویش، قابل پیش بینی می باشد.
کلید واژگان: پوشش تاجی, نوسانات اقلیمی, بارش, رگرسیون خطی, قوشه}This research monitored changes in canopy cover percentage of typical species during a 10-year period in the Ghosheh rangelands to find out the relationship between two important climate variables (precipitation and temperature) and canopy cover changes. Therefore, the canopy cover percentages of six typical species (separately) and annual species (overall) were measured during 10 years at the end of growing season in thirty 2-m2 plots, distributed along two 250–m transect lines. The results demonstrated that the maximum canopy cover percentage for water year 2006-2007 (wet-year) and the minimum value for water year 2012-2013 (drought) were 15% and 5.5%, respectively. The canopy cover percentage modeling was performed based on linear regression method using precipitation and temperature variables. The precipitation of April explained 65% of changes in canopy cover percentage of A. sieberi at 95% confidence level (RRMSE = 0.26 & MAE=0.49). The best simple linear regression model for estimating canopy cover percentage of S. barbata and Z. eurypterum was introduced by total precipitation of March-June and precipitation of March, representing 77% (at 99% confidence level) and 67% (at 95% confidence level) of changes in canopy cover, respectively. Considering the dominant role of A. sieberi, S. barbata and Z. eurypterum in vegetation composition of study areas, it can be concluded that most changes in canopy cover of the studied rangeland are predictable by variability of precipitation during growing seasons.
Keywords: Canopy cover, Climatic variability, Precipitation, Linear regression, Ghosheh} -
هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع می باشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونه های همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یک ساله، پهن برگان علفی چندساله، بوته ای ها، گندمیان چندساله، رطوبت، کربن آلی و پوشش خاک، طی سال های 1387 تا 1391 جمع آوری شد. بدین منظور از 3 نوار ترانسکت به طول 500 متر در جهت تغییرات تیپ گیاهی استفاده گردید. بر روی هر ترانسکت 10 پلات و در کل 30 پلات با ابعاد 2 در 1 متر (بر اساس روش سطح حداقل) مشخص گردید. میزان بارندگی و دما بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی سمیرم محاسبه و منحنی های آمبروترمیک سال های رویشی موردنظر ترسیم گردید. تغییرات پارامترهای اندازه گیری شده به کمک روش تجزیه واریانس (F-test) بررسی و میانگین هر پارامتر از سالی به سال دیگر (طی 4 سال) با روش دانکن مقایسه گردید. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت در متغیرهایی مانند رطوبت خاک، پوشش تاجی یک ساله ها، بوته ای ها، پهن برگان علفی، گندمیان چندساله، پوشش خاک و گونه Bromus tomentellus در سطح 99 درصد و پوشش تاجی کل، گونه Poa bulbosa و میزان کربن آلی خاک در سطح 95 درصد معنی دار می باشد. افزایش بارش در سال های پایانی اجرای طرح، بخصوص در فصل بهار و هم زمان با رشد گیاه، تاثیر مشهودی در افزایش پهن برگان علفی و گندمیان گذاشته است. به طوری که پوشش تاجی پهن برگان علفی از 93/2 به 13/7 و پوشش تاجی گندمیان از 1/7 به 05/14 درصد رسیده است. تغییرات و پویایی سالانه پوشش گیاهی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خاک منطقه بررسی و درنهایت عامل اقلیم به عنوان تاثیرگذارترین عامل مشخص گردید.کلید واژگان: اقلیم, پویایی پوشش گیاهی, پوشش تاجی, سمیرم, وضعیت خاک}The purpose of this study was to investigate vegetation dynamics and range conditions considering the climatic conditions and soil properties in Doolat Gharin in the South of Isfahan province of an area equal to 25 square kilometer. For this purpose, after determining vegetation types and associated species, the type of rangeland utilization, grazing season, the type of livestock and other relevant information, and vegetation data including canopy cover of annuals, perennial forbs, shrubs, total canopy cover, soil moisture and carbon were determined during four years. Data was collected along three transects in each vegetation types. For each transect 10 plots were established. The size of plots was 1 x 2 m, considering the life form of dominant species. Embrothermic diagram was drawn according to the monthly temperature and precipitation data of Semirom station. Data was analyzed of variance and means comparison were made using Duncan method. According to the results, significant differences were observed between years for canopy cover of annuals, shrubs, forbs, grass, soil cover and soil moisture and Bromus tomentellus (PKeywords: Climate, vegetation dynamics, canopy cover, Semirom, Soil condition}
-
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکل زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش خوراکی، خانواده های گیاهی، و تنوع گونه ای) و شناخت مهم ترین آن ها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقه قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه برداری شد. برای مقایسه مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقه قرق و چرا از آزمون تی - استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مولفه ها در اثر اعمال مدیریت های چرایی از تجزیه مولفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گیری شد. بر اساس مطالعه پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانواده Asteraceae و 10 گونه به خانواده Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونه علفی، 13 گونه گراس، و 5 گونه بوته ای و درختچه ای وجود دارد. نتایج آزمون تی - استیودنت نشا ن دهنده افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوش خوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسه تراکم و تاج پوشش نسبی گونه های گیاهی در منطقه قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتا خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونه ای است. نتایج تجزیه مولفه های اصلی نیز نشان داد که از بین مولفه های مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانواده های گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوته ها در جهت منفی بوده است. در مولفه دوم خانواده های گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.
کلید واژگان: پوشش تاجی, تجزیه مولفه های اصلی, ترکیب, چرا, خوش خوراکی, قرق}Considering the importance of vegetation changes and awareness of its destruction or improvement trends in programming and its proper managing of utilization، this study was conducted in order to survey the effects of grazing on the qualitative and quantitative components of vegetation (including life form، growth form، palatability class، plant families and species diversity) and recognition their most important changes in both grazing and enclosed sites in Kalpush plain، Golestan provience. For this purpose، samples were taken via 78 plot 1 square meter in a randomly- systematic method. Mean comparison of the components and recognition of the most changeable components in consequent implementing grazing management were done with t-student test and principle component analysis (PCA) respectively using Spss software. According to the vegetation study، 13 species belong to Asteraceae family and 10 species to Poaceae family and there are 69 Herbaceous species، 13 Grass species and 5 shrubs species of plants in this region. The results of t-Student test indicate an increase in relative density of Therophytes and class I plants، and decrease in Cryptophytes and class III in the enclosed. Also the results point out that grazing has caused increasing in the relative canopy of Shrubs and Champhyte and decreasing in Therophytes، Forbs in the region. Comparison of relative density and canopy cover of plant species in two sites showed a relatively good effect of rangeland enclosing in increasing of the density، restoration and recovery of species composition and diversity. Principal component analysis also showed that the most changeable components in consequent of rangeland enclosing were Forbs، Hemicryphtophyte، Therophyte، Appiacea and Brassicacea families in positive and Shrubs in negative of first axis. Also the Papaveracea and Asteracea families have the most incremental changes in the second component.Keywords: Canopy cover, Exclusion, Palatability, Composition, Grazing, Principal component analysis} -
این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تاج پوشش گونه های چوبی Pistacia atlantica، Amygdalus scoparia و A. eburnea بر تراکم بانک بذر خاک انجام شد. در این مطالعه، از هر کدام از گونه ها تعداد 10 پایه انتخاب شد. در زیر تاج پوشش و بیرون تاج پوشش هر کدام از گونه ها یک پلات یک متر مربعی مستقر گردید. نمونه برداری خاک از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی متر در هر پلات صورت گرفت. بانک بذر خاک با کشت در گلخانه به روش جوانه زنی تعیین گردید. از GLM برای بررسی تاثیر نوع گونه چوبی، تاج پوشش آن ها و عمق نمونه برداری بر تراکم بذور استفاده شد. نتایج نشان داد که در زیر تاج پوشش گونه P. atlantica، تراکم بانک بذر بیشتری نسبت به سایر گونه ها وجود داشت. تراکم بانک بذر فقط در گونه P. atlantica، دارای اختلاف معنی دار زیر تاج پوشش و بیرون تاج پوشش مشاهده شد. همچنین تراکم بانک بذر خاک در زیر هر سه گونه در عمق 0 5 سانتی متر نسبت به عمق 5 10 سانتی متر اختلاف معنی داری داشت. به طور کلی می توان گفت تاج پوشش درختی نقش مهمی در حفظ بانک بذر خاک ایفا می کند و حفظ تک درختان در مناطق خشک به عنوان عامل موثر در حفظ گونه ها از طریق بانک بذر ضروری است.
کلید واژگان: بادام خاکستری, بادام کوهی, بنه, پوشش تاجی, تراکم, تک درختان}This study was carried out to investigate the effect of crown canopy of Pistacia atlantica, Amygdalus scoparia and A. eburnea species on seed bank density (size). Ten individuals of each species were selected and one plot under and another plot outside of the crown canopy of each species were established. In each plot, soil sampling was done from 0-5 and 5-10 cm depths. The soil seeds were identified in green house study through Germination Method. General linear model was used to clarify the effect of crown of woody plant and soil sampling depth on seed bank density (size). The results showed that the density (size) of seed bank under crown canopy of P. atlantica was significantly higher than other two species. The density of seed bank in 0-5 cm depths was significantly higher than 5-10 cm in all three woody species. It can be concluded from the results that crown canopy of trees in dry rangelands can play an important role in soil seed bank reservation. Therefore, the conservation of individual trees in these areas has to be concerned by managers.Keywords: Amygdalus eburnea, A. scoparia, Crown canopy, Pistacia atlantica, Seed bank density, Soil seed bank} -
مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام، در برنامه ریزی های مدیریتی منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور آگاهی از روند تغییرات پوشش گیاهی در طول زمان، این بررسی بمدت 9 سال (84-1376) در قرق مراوه تپه، یکی از مراتع قشلاقی استان گلستان انجام شد. هر ساله درصد پوشش تاجی گونه های گیاهی در داخل و خارج قرق در پلات های ثابت اندازه گیری شد. برای بررسی اثر بارندگی در تغییرات پوشش، همبستگی بین پوشش تاجی گونه ها و فرم های رویشی در داخل قرق با بارندگی ماه ها و دوره های مختلف رویشی بررسی گردید. نتایج نشان داد که در سال 1384 کل پوشش تاجی هم در داخل و هم مجاور قرق، به طور معنی داری بیشتر از 1376 بود که عمدتا به افزایش پوشش یکساله ها مرتبط بود. بعکس پوشش دائمی ها، هم در داخل و هم در مجاور قرق کاهش یافت. در قرق مراوه تپه کاهش در پوشش دائمی ها عمدتا در اثر کاهش پوشش گندمیان بود. در سال آخر بررسی نسبت به سال اول، جمع پوشش کلاس II بشدت کاهش یافته ولی پوشش کلاس III افزایش پیدا نمود. هرچند تغییرات پوشش تاجی تحت تاثیر بارندگی قرار داشت، ولی ضرایب همبستگی فقط در کل پوشش تاجی و پوشش دائمی ها معنی دار شد. بنابراین در صورتی که از قرق به عنوان یک روش اصلاحی برای پوشش در منطقه استفاده شود، در کوتاه مدت کارساز نخواهد بود. از این رو برای احیای سریع این گونه مراتع، دخالت مستقیم انسان لازم و ضروریست.
کلید واژگان: قرق, پوشش تاجی, مراوه تپه, استان گلستان}Studies on vegetation changes in rangelands, under grazing and exclosure conditions are important in planning range management programs. This research was aimed to investigate the changes in vegetation inside and outside three exclosures of Maraveh tapeh during 1997-2005. The canopy cover was measured each year, in several permanent plots, inside and outside the exclosure. To study the effects of precipitation on the changes of cover, the correlation between canopy cover of species and vegetative forms inside the exclosure and the precipitation of months and different vegetative stages were calculated. Results showed that total canopy cover in 2005 was significantly higher than that of 1997, both inside and outside the exclosure, mainly due to the increased cover of annuals. On the contrary, the cover of perennials decreased inside and outside the exclosure. Reduction in the cover of perennials was mainly related to grasses. In the last year of study, compared to the first year, total cover of class II species reduced drastically contrary to the cover of class III species. Although changes in canopy cover were influenced by precipitation, correlation coefficients were just significant for total canopy cover and vegetation cover of perennials. However, exclosure cannot be used as a method of range improvement in these rangelands. For rehabilitation of these areas, direct human intervention is necessary.Keywords: Exclosure, canopy cover, Maraveh tapeh, Golestan province} -
این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تاج پوشش درخت کنار (Ziziphus spina-christi) در ویژگی های بانک بذر (تراکم و تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی) در دو منطقه با خاک متفاوت (شور و قلیا، قلیایی) انجام شد. در این مطالعه تعداد 20 پلات در زیر درخت کنار و 20 پلات در فضای باز اطراف هر منطقه مستقر گردید. نمونه برداری خاک از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی متری در هر پلات صورت گرفت. مقایسه تراکم بانک بذر و تشابه آن با پوشش گیاهی روزمینی هر یک از اعماق خاک زیر تاج پوشش درخت کنار با فضای باز اطراف آن در هر منطقه با استفاده از آزمون تی استیودنت با نمونه های وابسته انجام شد. برای مقایسه خصوصیات بانک بذر بین دو منطقه (شور و قلیا، قلیایی) از آزمون تی استیودنت با نمونه های مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر دو منطقه تراکم بانک بذر عمق 5-0 سانتی متری به طور معنی داری بیشتر از عمق 10-5 سانتی متری بود. همچنین، تراکم بانک بذر خاک هر دو عمق منطقه شور و قلیا بیشتر از منطقه قلیایی بود. تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی فقط در عمق 5-0 سانتی متری زیر تاج پوشش بین دو منطقه اختلاف معنی داری داشت. همچنین، تراکم بذور زیر تاج پوشش در دو منطقه بیشتر از فضای باز اطراف آن بود. تاج پوشش گیاهان چوبی در هر دو منطقه نقش بارزی در حفظ بانک بذر خاک ایفا کرد. حفظ تک درختان در مناطق خشک، به عنوان عاملی موثر در حفظ بانک بذر، ضروری است.
کلید واژگان: بانک بذر خاک, پوشش تاجی, تراکم بانک بذر, ضریب تشابه, مناطق خشک, Ziziphus spina, christi}This study was carried out to investigate the effect of crown canopy of Ziziphus spina-christi on seed bank characteristics (density and similarity with above ground flora) in two sites with saline-alkaline and alkaline soils. In each soil، forty plots were established، half in and half outside of Z. spina-christi cover. In each plot، soil sampling was done from 0-5 and 5-10 cm depths. Paired and un-paired t-test were used to compare soil seed bank characteristics between the depths، between two different soils and between in- and outside the tree canopy. The results showed that the density of seed bank in 0-5 cm depths was significantly higher than 5-10 cm depths in both soils. The density of seed in both depths was significantly higher in saline-alkaline than alkaline soils. The similarity coefficient between soil seed bank and above-ground was significantly different between under tree canopy of two soils in 0-5 cm. Soil seed density was highest under crown cover in both soils. The crown canopy of trees in dry rangelands can play an important role in reservation of soil seed bank. Therefore، the conservation of individual trees in these areas should be concerned of the managers.Keywords: Ziziphus spina, christi, Soil seed bank, Seed band density, Similarity coefficient, Arid land, Crown canopy} -
عامل اساسی در تغییرات اکوسیستم های مرتعی و حوزه های آبخیز است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آتش سوزی بر خصوصیات کمی و کیفی رویشگاه و حفاظ پوششی خاک در برابر قطرات باران در مراتع مورد مطالعه است. منطقه انجام بررسی، ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در 35 کیلومتری شمال شرقی خرم آباد با عرض جغرافیایی °33 و ′29 شمالی و °48 و ′42 طول شرقی با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا است. این بررسی با روش پیمایش و استفاده از ترانسکت های 200 متری و پلات های یک متری که با توجه به تیپ و مرفولوژی گیاهی ابعاد آن انتخاب شد، صورت پذیرفت. مقایسه نتایج دو عرصه شاهد و تیمار نشان می دهد که بین تاج پوشش آن ها اختلاف معنی دار وجود دارد (01/0>P). همچنین، با گذشت دو سال بین مقدار مواد آلی و لاشبرگ و مقدار سنگ و سنگ ریزه اختلاف معنی داری وجود ندارد (01/0>P)، اما بین مقدار سطح خاک حفاظت شده در شاهد و تیمار اختلاف معنی دار است (01/0>P). این آمار نشان می دهد که بین تولید گیاهان کلاس I و IIIدرعرصه های شاهد و آتش سوزی با مقادیر به ترتیب 32/30 و 54/5 در عرصه شاهد و 84/24 و 72/2 گرم بر مترمربع در عرصه آتش سوزی اختلاف وجود دارد (01/0>P). منطقه شاهد با میانگین 32/69 درصد تاج پوشش نسبت به منطقه آتش سوزی با میانگین 6/51 درصد، در سطح یک درصد، در رتبه برتر قرار دارد. از نظر فرم رویشی، فورب ها از 8/46 درصد تاج پوشش در عرصه شاهد به 6/35 درصد در منطقه آتش سوزی کاهش داشته اند، در حالی که گراس ها از 2/53 درصد در عرصه شاهد به 4/64 درصد در منطقه آتش سوزی افزایش داشته اند. در نتیجه، آتش سوزی بر افزایش گراس ها و کاهش فورب ها موثر است.
کلید واژگان: پوشش تاجی, پوشش خاک, ترکیب گیاهی, تغییر اکوسیستم, حفاظت خاک}The fire is one of the factors that have effect on the natural cycle of ecosystem. This project was established to deal with the effect of the fire on quality features of habitat in the research site of rangelands plants of Zagheh Gorge.It was occur at Khoramabad northeast 35 Km with 33° 29" N, and 48° 42" E, being at 1960 meters above the sea level. This study was formed by travel method, We Used Transects 200 m and plots 1 m that chose vegetation type and plants morphology Both Control area and treatment in Comparison Conclusion show that there are difference significant between canopy cover in the control area, and the fire (p<0.01). Also, after two years, there are not difference significant between organic matter, litter, pebble and rock (p<0.01). But there are significant difference between Soil Conservation level inside and outside of the fire area (p<0.01).This Statistics show that there are difference between the plant production of Class I and III in the control area and the fire with 30.32 and 5.54 in control area and 24.84 and 2.72 gr/m2 in the fire area (p<0.01). The Control area with 69.32 Percent of Canopy Cover is better than the fire area with 51.6(p<0.01) so, high percent of Canopy cover in the Control treatment caused heap of crucibles and numerous branches in this area. Forbs plants, decreased from 46.8 % in the control Canopy Cover area to 35.6 % in the fire area; whereas, grasses increased from 53.2 percent in the control area to 64.4 percent in the fire area. So, the fire is effective on increase of grasses and decrease of forbs.Keywords: Canopy cover, Fire, Plant composition, Soil conservation, Soil cover} -
تاثیر قرق کوتاه مدت و بارندگی بر پوشش مرتعی منطقه احمد آباد زنجانتاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی منطقه احمدآباد استان زنجان از سال 1380 تا 1385 با استقرار 3 واحد نمونه که هر کدام شامل دو نوار (ترانسکت) موازی به طول 30 متر، با 20قطعه (کوادرات) ثابت 1 متر مربعی در هر واحد نمونه (60 قطعه در 3 واحد نمونه) در داخل و همان تعداد در خارج قرق، مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری مقدار تولید در داخل و خارج قرق در 20 قطعه تصادفی 1*1 متر مربعی به روش قطع و توزین و با جداسازی گونه ها انجام و پس از خشک شدن در هوای آزاد، مقدار تولید در واحد سطح محاسبه شد. برای مقایسه تغییر عامل های مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک از آزمون t استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل، بوته ای ها، گراسهای دائمی و علفی های پهن برگ دائمی در سال آخر اجرای طرح نسبت به سال اول در قرق دارای اختلاف معنی دار است (01/0> p). میانگین تراکم بوته ای ها در داخل و خارج قرق و علفی های دائمی در داخل قرق در سال 81 نسبت به سال 85 از اختلاف معنی دار برخوردار بوده (بترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0) و مقایسه پوشش تاجی گونه های زیاد شونده نشان داد که پوشش تاجی گونه های Crucianella glaucaو Artemisia sieberi در سال 85 نسبت به سال 81 از اختلاف معنی داری در داخل قرق برخوردار است(به ترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0). مقدار افزایش گونه های کم شونده در داخل قرق نسبت به خارج قرق بیشتر بوده و مقایسه میانگین درصد ازت و ماده آلی خاک در دو عمق متفاوت تفاوت معنی داری بین سال اول و آخر اجرای طرح نشان نداد.کلید واژگان: تراکم, پوشش تاجی, ترکیب گیاهی, قرق, زیاد شونده و مهاجم, ازت و ماده آلی و گونه کم شونده}The Effect of Precipitation and Short - term Exclosure on the Rangeland Vegetation Cover of Ahmad-Abad, ZanjanThe effect of exclosure on the changes of vegetation cover of rangelands of Ahmad-Abad region located in Zanjan province has been studied during 2002 to 2006. Three transects comprises of 60 fixed quadrate were establish within exclosure area and outside as well. The changes of vegetation cover were studied to made comparison between the changes of manipulated factors and soil elements using t test. The results showed that total vegetation cover and vegetation cover of shrubs, perennial grasses and forbs of last year had significant difference compared to those of first year within exclosure (p<0.01). But the response of vegetative forms to exclosure, grazing and precipitation were the same. The average density of shrubs within and outside of the exclosure and that of perennial grasses within exclosure of the year 2002 in comparison with those of the year 2002 were significantly different (at a level 0.05 and 0.01, respectively). The comparison of vegetation cover of increaser species such as Crucianella glauca and Artemisia sieberi showed there are significant differences between years 2002 and 2006 within exclosure (significant levels of 0.05 and 0.01, respectively). The decreaser species within the exclosure has been increased compared with outside of the exclosure. Comparison of means of percentage of nitrogen and organic mater at two different depths, inside and outside of the exclosure, showed no significant differences between the start and end years of the study period.Keywords: Vegetative cover, Nitrogen, organic mater, Decreaser, increaser, invader species, Density, Exclosure, Vegetation composition}
-
ارزیابی مراتع و شناسایی تغییرات موجود در پوشش گیاهی، تولید و عوامل موثر بر آنها از موارد مهم برای برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری است. بر این اساس ابتدا با استفاده از منابع در دسترس، رویشگاه های عمده استان مازندران تعیین و بعد در مناطق معرف هر رویشگاه یک سایت برای آماربرداری در سال 1380 تاسیس گردید. در 10 سایت ایجاد شده، عوامل مربوط به پوشش گیاهی (پوشش تاجی و تولید) در زمان آمادگی مرتع در طول 6 ترانسکت 200 متری در60 پلات یک مترمربعی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار متوسط درصد پوشش گیاهی در سایتهای ده گانه، حداکثر در سال 1383 به میزان 22/50 (درصد) و بیشترین میزان تولید نیز 87/417 (کیلوگرم در هکتار) در سال 1383 بوده است. حداقل درصد پوشش در سال 1381 با میانگین 38/47 درصد و میانگین تولید 46/391 و 63/391 در سالهای (1381) و (1382) بوده است. بر این اساس مشخص گردید که درصد پوشش و تولید با بارندگی در ارتباط بوده است. به طوری که در بیشتر سایتهایی که میانگین بارش بخصوص بارش در اواخر زمستان و بهار در سال 1383 بیشتر از سایر سالها بوده به واسطه آن میانگین درصد پوشش و تولید در همین سال بیشتر از سایر سالهای مورد مطالعه بوده است. همچنین نحوه مدیریت چرای دام در سایتها بر میزان تولید و پوشش تاثیر داشته است. سایتهای موجود در مناطق مرتفع دارای وضعیت مطلوب تری می باشند. که آن هم به علت شرایط اقلیمی مدیترانه ای سرد و بارندگی بیشتر و مدیریت مناسب چرای دام در مرتع، در این سایتها می باشد. در این سایتها گیاهان کلاس I و II وضعیت بهتری در مقایسه با مراتع پایین دست دارند. در سایتهای واقع در مناطق پایین تر با اقلیم نیمه خشک سرد بخصوص در درمنه زارها، وضعیت پوشش گیاهی در مرتبه پایین تر از مناطق مرتفع تر قرار دارد که آن هم به علت شرایط اقلیمی نیمه خشک و استفاده از مرتع در دو فصل بهار و پاییز می باشد. در این سایتها گیاهان کلاس III غلبه یافته اند. بارندگی بر تمام شکلهای رویشی تاثیر داشته و برای گندمیان پایا هم در درصد پوشش و هم در تولید نقش داشته است. از آنجا که گیاهان بالشتکی برای محاسبه تولید در نظر گرفته نشدند، از این رو افزایش درصد پوشش در تولید نقش نداشته است. گیاهان یکساله نیز به واسطه افزایش بارندگی های بهاره در برخی از سایتها در افزایش تولید نقش داشته اند.
کلید واژگان: ارزیابی مرتع, تولید مرتع, پوشش تاجی, وضعیت مرتع, مازندران}Rangeland assessment and recognizing changes in vegetation, yield and their affecting factors are of important issues for planning and optimum utilization management. Firstly in 2000, main habitats of Mazandaran province were determined and then a site was selected in each reference area for collecting statistical data. Vegetative factors (vegetation cover and yield) were measured in 10 sites along six transects of 200 meter length in sixty plots of one square meter. According to the results, maximum average percentage of vegetation cover (50.22) and maximum yield (417.87) were recorded for 2003. Minimum average percentage of vegetation cover (47.38) was obtained in 2001 and average yields of 391.46 and 391.63 were obtained in 2001 and 2002, respectively. Consequently, a relationship was found between vegetation cover percentage and yield with precipitation. Most of the sites in which average rainfall especially in late winter and spring of 2003 was more than that of the other years, higher average of canopy cover percentage and yield were recorded in the mentioned year. Also, livestock grazing management was effective on amount of yield and vegetation cover. The sites located in highlands showed a better condition due to the cool Mediterranean climate and higher precipitation and proper grazing management in rangelands. The condition of class I and class II species of these sites was better than that of downstream rangelands. In the sites located in lower regions with a cold semi-arid climate especially in sagebrush lands, range condition was lower than that of the highlands due to semi-arid climatic conditions and the use of rangeland in Spring and Autumn. Class III species were dominant in these sites. Precipitation affected all vegetative forms and for perennial grasses vegetation cover percentage and yield were affected. Since cushion plants were not considered in yield calculation, the increment of vegetation cover percentage had no effect on yield. Annual plants also affected the yield due to increased spring rainfall in some sites.Keywords: Rangeland assessment, vegetation cover, yield, range condition, Mazandaran} -
تعیین مناطق حفاظت شده یکی از روش های مدیریتی مراتع جهت بهبود، توسعه پایدار و غنای ترکیب گیاهیست. این تحقیق به منظور بررسی اثرهای حفاظت بر روی برخی از فاکتورهای گیاهی در بخشی از منطقه حفاظت شده ورجین واقع در استان تهران که از سال 1361 مورد حفاظت و قرق قرار گرفته به همراه مراتع تحت چرای مجاور آن مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا دو تیپ گیاهی در منطقه حفاظت شده و دو تیپ مشابه آن در خارج از منطقه حفاظت شده که در مجاورت یکدیگر قرار داشتند انتخاب و در مناطق معرف هر تیپ 4 ترانسکت 300 متری مستقر شد و در طول هر ترانسکت10 پلات یک مترمربعی با فاصله 30 متر از یکدیگر و به صورت تصادفی- سیستماتیک مورد نمونه برداری قرار گرفت. در هر پلات لیست گونه ها یادداشت و فاکتورهای پوشش گیاهی، تراکم، ترکیب و تولید (به روش قطع و توزین) مورد اندازه گیری قرار گرفت و نمونه های برداشت شده در دو حالت تر و خشک توزین گردیدند. پس از حصول اطمینان از توزیع نرمال داده ها، عوامل مورد اندازه گیری توسط آزمون T مستقل مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که اختلاف میانگین تمامی عوامل مورد اندازه گیری در تیپ (Me Pe – As br) بجز ترکیب گونه های کلاس III غیرقابل چرای دام و تراکم گونه های کلاسII و III معنی دار می باشد. همچنین در تیپ (Fe ov–As br) بجز تراکم گونه های کلاس I وIII قابل چرا و غیرقابل چرای دام بقیه فاکتورها معنی دار بود. (p<%5)کلید واژگان: گلوکان, منطقه حفاظت شده, عوامل گیاهی, منطقه معرف, پوشش تاجی, تراکم, تولید}Distinguishing of protected areas is one of the range management methods for improvement, sustainable development and richness of plant composition. This research was carried out to study the effects of conservation on some vegetative factors in some parts of Varjin located in Tehran province and protected since 1982. For this purpose, two vegetation types were selected in protected area as well as unprotected area. Four transects of 300 m length were then established in key areas of each vegetation type and 10 plots of 1m2 were sampled along each transect with 30-m intervals. In each plot, list of species was recorded and vegetative factors including density, composition and yield (cut and weighting method) were measured. All samples were weighted in wet and dry condition. Normality of data was tested and then measured parameters were compared by t test. Results showed that mean difference for all measured parameters in vegetation type of (Me Pe – As br) except vegetation composition of class III species and density of class II and III species were significant. Also in vegetation type of (Fe ov – As br), all parameters were significant except density of class I and class III species.Keywords: Gelokan, protected area, vegetative factors, key area, canopy cover, density, yield}
-
مطالعه تاثیر قرق در تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در عرصه های مرتعی، در پروژه های احیاء و اصلاح مراتع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این بررسی در منطقه نیمه استپی بیله وار خوی، از سال 1376 تا 1384 انجام شد. هرساله پوشش گیاهی در داخل پلاتهای ثابت در طول ترانسکت، اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که در قرق بیله وار خوی، در طی 9 سال بررسی، کل پوشش تاجی در داخل قرق افزایش یافت و بیشترین افزایش در گندمیان دائمی (بیش از 5/3 برابر) و پهن برگان علفی دائمی (بیش از 5/2 برابر) مشاهده شد. در بیرون قرق پوشش کل تقریبا ثابت ماند و تغییرات در پوشش فرمهای رویشی به مراتب کمتر بود. در داخل قرق گونه های مرغوب ظاهر شده و حدود 19 درصد ترکیب پوشش را به خود اختصاص دادند. به طوری که سهم گونه های زیاد شونده در ترکیب به بیش از دو برابر افزایش و گونه های نامرغوب به نصف کاهش یافت. در حالی که در بیرون قرق گونه های مرغوب نایاب و سهم پوشش گونه های کلاس زیاد شونده 28% افزایش یافت. متوسط پوشش یکساله ها در دوره بررسی در داخل قرق بیشتر از بیرون و متوسط پوشش فورب ها، در داخل و بیرون قرق بیشتر از یکساله های گندمی است. البته در قرق بیله وار با 9 سال بررسی، همبستگی بین تغییرات بارندگی و پوشش تاجی در بیشتر گونه ها معنی دار بود.
کلید واژگان: قرق, پوشش تاجی, تغییرات گونه ها, بیله وار خوی, آذربایجان غربی}Study of exclosure effects on vegetation changes under grazing and no grazing conditions in rangelands is of particular importance in range improvement programs. The reseach was performed in Semi- Steppe area of Bilehvar, Khoy from 1998 to 2006. The vegetation cover was measured every year inside fixed plots along the transacts. The results indicated the increase of total canopy cover inside the exclosure occurred during 9 years of the study, where the highest increase rates were observed with perennial cereals (>3.5 times), and with perennial broad-leaf forbs (>2.5 times). Outside the exclosure, the total canopy cover approximately remained unchanged and vegetative forms showed less changes. Inside the exclosure, favorable species appeared with a vegetation composition of about 19%. The proportion of increasers in the vegetation composition increased to more than double, however non-favorable species decreased to half. Outside the exclosure, desirable species were rare and the proportion of increasres increased to 28%. Average vegetation cover of annual plants inside the exclosure was higher than that of the outside, while average vegetation cover of the forbs compared to annual cereals were more predominant inside and outside the exclosure. During the study (9 years) in Bilehvar, a significant correlation was found between precipitation changes and canopy cover of the most species.Keywords: Exclosure, Canopy cover, Species changes, Bilehvar Khoy, West Azerbaijan Province} -
پوشش های گیاهی در طی سالیان دراز تحت تاثیر عوامل اقلیمی، خاکی، موجودات زنده تکامل پیدا نموده اند. در گذشته بدون دخالت انسان تعادل بین دام و مرتع موجب حفظ منابع گیا هی شده ولی به تدریج با افزایش جمعیت، نیاز او نیز رو به افزایش نهاده و کم و بیش اثرهای مثبت و منفی برجای گذارده و در جا هایی که دخالت ها نامعقول بوده، باعث به هم خوردن تعادل بین دام و گیاه شده و تخریب جامعه های گیاهی و خاک را سبب شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تغییرات پوشش گیا هی در طول فصل چرا با بهره گیر ی از داده های چندزمانه WiFS در منطقه سمیرم می باشد. پیش پردازش های مختلف شامل تصحیح هندسی با بهره گیری از نقشه های توپوگرافی 1:250000 با RMSe کمتر از 35/0 برای تصاویر این سنجنده انجام شد. برای انجام تصحیح جوی و توپوگرافی تصاویر سنجنده از روش عارضه تاریک و مدل لامبرت استفاده شد. عملیات برداشت زمینی در خرداد و شهریور ماه 1384 در سطحی معادل 800000 هکتار آغاز شد. تیپ های مختلف گیاهی به روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده و در سطحی که اختلاف مهمی در ترکیب فلوریستیک-فیزیونومیک نداشت، به عنوان تیپ گیا هی مستقل و یکنواخت در نظر گرفته شد. در کل منطقه 20 نقطه تصادفی انتخاب و اندازه گیر ی درصد پوشش به روش تخمین انجام گردید. در این تحقیق از داده مربوط به سنجنده WiFS تاریخ های 14 ژوئن و 10سپتامبر 2005 استفاده شد. شاخص ها به عنوان متغیر مستقل و داده های زمینی به عنوان متغیر وابسته معرفی شدند. معادله های مختلف با بهره گیر ی از سه شاخص گیاهی به کار رفته، بر روی تصاویر سنجنده اعمال و بعد تصاویر به 5 کلاس پوشش بر حسب درصد طبقه بندی شدند. همچنین برای تعیین تغییرات طبقه های مختلف درصد پوشش مرتع از روش مقایسه پس از طبقه بندی استفاده شد. در نهایت نقشه های تولیدی و نقاط نمونه برداری برای بررسی صحت نتایج، کنترل شد. نتایج نشان داد که نقشه های پوشش تولید شده با داده های سنجنده WiFS از صحت بالایی برخوردار می باشد. در این بررسی بیش از 30 درصد از سطح منطقه در طی فصل چرا تحت تاثیر تغییرات قرار گرفته است. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که نقشه های تولید شده با بهره گیری از داده های سنجنده WiFS در مطالعات مربوط به تغییرات پوشش تاجی مناسب می باشند و این داده ها به خوبی می توانند تغییرات پوشش گیاهی را در طی فصل چرا مشخص کنند.
کلید واژگان: WiFS, IRS, پوشش تاجی, پایش, سمیرم, شاخصهای گیا هی}Accurate and up-to-date global land cover data sets are necessary for various global change research studies including climatic change, biodiversity conservation, ecosystem assessment, and environmental modeling. The aim of the present research was to study change detection of vegetation during the grazing season using multi temporal data of WiFS in Semirom region. Various preprocessing, including geometric correction were applied using topographic maps of 1:250000 with an RMSe 0.35 pixel for sensor IRS-WiFS. The atmospheric and topographic corrections were carried out using dark-object subtraction method and the Lambert method. Field data collection was started on June 2005 on 800,000 ha. Multi-temporal data of IRS-WiFS sets were used for this study. Image processing including FCC, PCA, vegetation indices and supervised classification were employed to produce the vegetation canopy cover map. Various vegetation types were sampled using stratified random sampling method. twenty random sampling points were selected and canopy cover percentage was estimated. Digital data and the indices maps were used as independent data and the field data as dependent variables. The produced models were processed and then resulted images were categorized in 5 classes. Also post classification method was used to determine change detections. Finally the produced maps were controlled for their accuracies. The results confirmed the high correlations of used WiFS indices with field data. In the current study, more than 30 percent of the study area has been affected during the grazing season. Also the NDVI, SAVI and DVI indices which employ RED and NIR bands had relatively highly correlations with rangeland data. Result showed vegetation maps produced with IRS-WiFS data set had very high accuracy.
-
طرح های پخش سیلاب با اهداف مختلفی اجرا می شوند که یکی از آنها افزایش پوشش گیاهیست. پخش سیلاب باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش علوفه تولیدی می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرهای پخش سیلاب در تغییرات کمی پوشش گیاهی می باشد. این بررسی در آبخوان میهم قروه انجام شد. با توجه به اینکه در هر بار بارندگی منجر به ایجاد سیلاب، 6 عرصه آبگیری شده و در 2 عرصه مجاور آبگیری صورت نمی گیرد، بنابراین 6 عرصه به عنوان منطقه پخش سیلاب و 2 عرصه به عنوان منطقه شاهد در نظر گرفته شد. نمونه برداری ها در داخل 8 قطعه یادشده انجام شد. بدین منظور 5 ترانسکت 100 متری در هر قطعه و بر روی هر ترانسکت 10 پلات 1 مترمربعی با توجه به پراکنش پوشش گیاهی مستقر گردید. درصد تاج پوشش گیاهی و تراکم در داخل پلاتها ثبت شد. همچنین با استفاده از روش قطع و توزین رشد سال جاری گیاهان به عنوان تولید گیاهی اندازه گیری شد. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه آماری با استفاده از آزمون t جفت نشده انجام شد. نتایج نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار بین پوشش دو عرصه در سطح 10 درصد و تولید در سطح 5 درصد می باشد. ولی بین تراکم عرصه پخش و عرصه عدم پخش تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود ندارد. نتایج بدست آمده نشانگر افزایش درصد پوشش تاجی از 91/41 به 18/62 درصد در مجموع قطعات پخش سیلاب در سال مورد مطالعه است. به طوری که میزان تولید نیز از 17/467 کیلوگرم در هکتار در عرصه عدم پخش به 17/632 کیلوگرم در هکتار در عرصه پخش سیلاب افزایش یافت. تراکم نیز از 18/1 پایه در متر مربع در عرصه عدم پخش سیلاب به 59/1 پایه در متر مربع در عرصه پخش سیلاب افزایش یافته است. بعضی از گونه های گیاهی که از نظر خوشخوراکی کلاس سه می باشند در عرصه عدم پخش سیلاب نسبت به عرصه پخش افزایش یافته اند.
کلید واژگان: پخش سیلاب, پوشش تاجی, تولید سرپا, تراکم, میهم قروه}Flood water spreading projections have been done with many objectives. One of theseobjectives is increasing vegetation cover. Flood water spreading leads to the increasing of soil moisture and as a result increasing forage production. In this study the effects of flood spreading are evaluated. This assessment is done in aquifer of Mayhem district of Ghorveh state. In each rainfall that results into flood, 6 areas are flooded and 2 areas are not flooded. Therefore, 6 areas considered as the flood water spreading and 2 areas considered as the control site. The samplings of vegetation properties were performed in these eight areas. For this purpose, in each district, 5 transects each with a length of 100 m with 10 m interval from each other were situated and along each transect, 10 quadrates with an area of 1m2 were established. In each area, the characteristics of canopy cover percentage, forage production and species density were recorded. Analysis of data was performed using of un-paired T-test. Obtained results from Ttest indicated that there is significant difference between canopy cover percentage (p≤ 0/1) andforage production (p≤ 0/05) while no significant difference was observed for species density in flooded and non-flooded areas. The results showed that the canopy cover increased from 41/91 percent in the control site to 62/18 percent in the flood spreading area. The forage production increased from 467/17 kg/ha in the control site to 632/17 kg/ha in the flood spreading area. Also the species density increased from 1/18 in the control site to 1/59 in the flood spreading area.Some of the plant species that are in the III classes from palatability aspect, decreased in the flood spreading area rather than control site. -
براساس مدارک و گزارشهای موجود، وضعیت مراتع کشور در بیشتر نقاط ضعیف یا خیلی ضعیف بوده و درصد گونه های نامطلوب در مقایسه با گونه های مرغوب مرتعی بسیار زیاد می باشد. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط قرق و چرای دام در شناخت پاره ای از مشکلات حاد موجود در مراتع کشور اهمیت بسزایی دارد. تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی در منطقه ارکوئین استان زنجان با ارتفاع 1450 متر از سطح دریا، از سال 1380 تا 1385 مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین تغییرات پوشش گیاهی در داخل و بیرون قرق داخل پلاتهای ثابت بررسی شد و جهت اندازه گیری میزان تولید سالانه از پلاتهای تصادفی استفاده شد. مقایسه تغییرات عاملهای مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک با استفاده از آزمون Tانجام شد. به طوری که نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل در قرق افزایش یافته و تفاوت میانگین ها از نظر آماری معنی دار است (01/0 P<). واکنش فرمهای رویشی نسبت به عامل قرق و چرا یکسان نبوده و در سال 1385 گونه های Astragalus achtalensis (05/0 P<) وStipa barbata (01/0 P<) از افزایش پوشش تاجی معنی داری نسبت به سال 1381 برخوردار بودند. از این رو در داخل قرق، سهم گونه های مرغوب در ترکیب حدود 7 درصد افزایش یافته و از سهم بقیه گونه ها کاسته شد. به طوری که در بیرون قرق نیز سهم این گونه ها یک درصد زیاد شد. در حالی که تولید علوفه نسبت به پوشش تاجی، بیشتر تابع نوسانهای بارندگی بود. در طول دوره بررسی میزان ماده آلی و ازت در عمق 0-15 سانتی متری خاک داخل و بیرون قرق و در عمق 15-30 سانتی متری خاک بیرون قرق، افزایش معنی دار داشت.
کلید واژگان: مرتع, قرق, پوشش تاجی, ترکیب گیاهی, تولید علوفه}As the documents and reports reveal, the condition of rangelands of Iran is poor or very poor in most areas; therefore, the percentage of invader species is dominant. The study of vegetation changes under strict exclosure and grazing is critical to understand the extreme problems of rangelands of Iran. The effect of exclosure and grazing was studied on the direction of vegetation changes of rangelands at Arquin site of Zanjan province at 1450 meter above sea level from 2001 to 2006. Three fixed pairs of transects with a total number of 60 plots were established inside of exclosure area and outside too. The annual forage production was measured by randomized plots. Comparison of the data in first and last years of the study were done by T student sample test. The results showed that the total canopy cover of Arquin exclosure is increased inside in comparison with outside, and it is statistically significant (P<0.01). The response of growing forms to exclosure and grazing was different, and the canopy cover of Astragalus achtalensis (P<0.05) and Stipa barbata (P<0.01) increased significantly in 2006 in comparison with 2002. The vegetation composition changed also in the study area. The relative increase of increasers in last year, was by 160 percent to that of the first year inside the exclosure; whereas the changes were not apparent. The rate of plant production was specially depended on precipitation fluctuation and the amount of organic mater and nitrogen content at 0 to 15 cm of soil depth inside and outside of the exclosure and that of 15-30 cm outsid has been increased significantly. -
مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در رویشگاه های مرتعی، با توجه به نقش آن در برنامه ریزی های احیای مراتع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای امکان تفکیک اثر مدیریت از اثرهای فاکتورهای اقلیمی، تاثیر قرق در اصلاح مراتع گیان در استان همدان طی چهار سال مورد بررسی قرار گرفت. یادداشت برداری در پلاتهای ثابت از سال 1375 تا سال 1379 به مدت 4 سال در داخل و خارج قرق انجام شد. بررسی تغییرات پوشش تاجی در محدوده قرق و بیرون آن در سالهای بررسی نشان داد که در سال 1378 نسبت به سال 1375 در داخل قرق، جمع پوشش تاجی گونه های دائمی حدود 80 درصد افزایش یافته است و همچنین در طول این مدت در بیرون قرق نیز جمع پوشش تاجی گونه های چند ساله زیاد شد که از نظر آماری معنی دار بودند. بدین ترتیب مقایسه پوشش تاجی گونه های چندساله داخل و بیرون قرق در سال آخر بررسی نیز نشان داد که پوشش تاجی این گونه ها در بیرون قرق زیادتر از داخل قرق بودند و این بدلیل افزایش زیاد گونه های بوته ای خاردار و کاهش گندمیان در بیرون قرق بود. بنابراین در طول بررسی گونه های کلاسI و II در داخل قرق افزایش و گونه های کلاس III کاهش یافتند، در حالی که در بیرون قرق عکس آن اتفاق افتاد و همچنین تولید در داخل قرق افزایش و در بیرون آن کاهش یافت.
کلید واژگان: قرق, پوشش تاجی, تولید, اصلاح و احیاء مرتع, همدان}Study of vegetation changes of grazed and ungrazed rangelands is most important in range management programs. Vegetation changes were studied for four years (1996-99) inside and outside of the exclosure in Gian rangelands of Hamadan province. Measurements were made in permanent plots that have been established in study areas since 1996. Forage production was measured in randomized plots each year. Data were compared whit T test analysis. Results showed that there were significant differences in total cover of perennials during study period inside exclosure and the cover increased about 80 percent. The cover of all plant forms, such as shrubs, grasses and forbs increased significantly inside the exclosure in this period. The cover of perennials increased about 16 percent outside of exclosure during this period too, but there were significant differences in shrubs and grasses and no difference in forbs. Decreasers and increasers increased and invaders decreased inside, but outside of exclosure there was an opposite trend. Frequency of good quality plants increased inside and decreased outside. Range condition increased from poor to fair inside and decreased to very poor outside of exclosure. A positive and negative trend was observed inside and outside the exclosure area. In second year of study, rainfall was greater and In final year annual precipitation was more than first year but seasonal rainfall that is effective in growth, was less than the first year. Relationship between species canopy cover and annual and seasonal rainfall evaluated, however the correlation coefficient between rainfall and some species was significant. Overall, in comparison inside and outside, exclosure improved vegetation condition, forage production and range condition, under this climatic condition. Because of good precipitation condition of these years, it is necessary to continue the study to cover a series of drier years. -
تهیه داده های به هنگام از طریق نمونه گیری، گام نخست در مدیریت پایدار مراتع است. به دلیل گستردگی سطح مراتع و گوناگونی جوامع گیاهی موجود در آنها و عدم امکان شمارش یا انتخاب تمامی پایه های گیاهی، استفاده از نمونه گیری، اجتناب ناپذیر است. در مطالعات و تحقیقات انجام شده در ایران به مسائل مربوط به نمونه گیری و استراتژی های مناسب و قابل استفاده در ارزیابی پوشش گیاهی مراتع پرداخته نشده است. در این پژوهش موردی، کارآیی چهار استراتژی تصادفی، سیستماتیک، سیستماتیک- تصادفی و توده معرف از نقطه نظر دقت، صحت و زمان صرف شده در مراتع نیمه استپی زاگرس جنوبی در استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. پس از مکان یابی نحوه استقرار واحدهای نمونه گیری در قالبهای چهارگانه تصادفی، سیستماتیک، سیستماتیک- تصادفی و انتخاب توده معرف، داده های پوشش تاجی گونه ها و زمان جابجایی و استقرار بین واحدهای نمونه گیری ثبت گردیده، دقت، صحت و زمان صرف شده و در نهایت، کارآیی هر استراتژی نمونه گیری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که استراتژی های مختلف نمونه گیری از نظر برآورد میانگین پوشش تاجی با هم اختلاف معنی داری دارند. همچنین زمان صرف شده در استراتژی های مختلف دارای اختلاف معنی دار است. وزن دهی و رتبه بندی استراتژی های چهارگانه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که استراتژی سیستماتیک- تصادفی از نقطه نظر دقت، صحت و صرف زمان جهت اخذ داده ها ازکارآیی بالاتری نسبت به سایر استراتژی ها برخوردار بوده و استراتژی توده معرف نیز می تواند به عنوان رویکرد جایگزین در ارزیابی پوشش تاجی مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: استراتژی نمونه گیری, پوشش تاجی, دقت, صحت, مرتع نیمه استپی, زاگرس}Data sampling is the first step for sustainable rangeland management. This research was conducted to investigate the efficiency of four sampling strategies: random sampling (RND), systematic sampling (SYS), systematic-random sampling (SRS) and representative stand selection (RSS) in semi-steppe ranges of southern Zagros, near Shiraz. Each sampling unit was established based on four sampling strategy and plant cover and moving time was recorded. The precision, accuracy and time of different strategies were calculated. The result showed that sampling strategies were significantly different in terms of precision, accuracy (p<0.05), and time consumption (cost) (p<0.01). Weighting and ranking the sampling strategies by AHP method showed that SRS strategy had the highest rank and also RSS strategy was the alternative method for sampling the vegetation cover of rangelands. It should be noted that if the sampler has no enough experience to select the representative stands of vegetation, it is preferable to use SRS sampling strategy. -
مطالعه اختلاف خصوصیات پوشش گیاهی و خاک مراتع تحت شرایط قرق و چرا در بهبود وضعیت مدیریتی رویشگاه های مرتعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بهمین منظور در این مطالعه، بررسی تاثیر قرق 26 ساله در تغییرات پوشش گیاهی و نفوذپذیری خاک مرتع تحت شرایط چرا و حفاظت از چرا، در قرق تحقیقاتی حنا، در منطقه سمیرم اصفهان مورد توجه قرار گرفت. نمونه برداری در دو منطقه قرق و چرا به روش تصادفی با استقرار 5 ترانسکت 100 متری و 50 پلات 1×2 متر مربعی در راستای آن مستقر و پارامترهای پوشش گیاهی شامل فلور گیاهی، پوشش تاجی، تراکم، ترکیب و تنوع گونه ای و میزان نفوذ پذیری خاک در فصل چرا (اواسط خرداد تا اواخر شهریور) در سال های 1384 و 1385 اندازه گیری شد. نتایج مطالعه نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار در درصد پوشش تاجی و تراکم شرایط قرق با چرا است (p<0.01). ترکیب گونه ای قرق بطور عمده شامل گیاهان کلاس I و II در مقایسه با غلبه گونه های کلاس III و مهاجم در شرایط چرا می باشد. اختلاف در میزان تنوع گونه ای در شرایط قرق و چرا معنی دار نبود (P<0.45). همچنین نتایج تحقیق نشان دهنده افزایش معنی دار درصد پوشش و تراکم ترکیب گونه های گندمیان در شرایط قرق نسبت به گونه های پهن برگ علفی است (P<0.05). در حالیکه نسبت گونه های پهن برگ در شرایط چرا نسبت به قرق افزایش داشت، ولی این افزایش معنی دار نبود (P<0.5). همچنین این مطالعه نشان دهنده کاهش در میزان نفوذ آب در شرایط چرای دام نسبت به شرایط قرق می باشد (P<0.05). در داخل قرق بقایای گیاهی زیادتر از بیرون قرق و خاک لخت کمتر از آن بود (P<0.05). وضعیت مرتع در داخل قرق خوب و در بیرون آن فقیر بود. مقایسه پارامترهای پوشش گیاهی و نفوذپذیری خاک در داخل و خارج قرق حاکی از وضعیت خوب پوشش گیاهی در داخل قرق و موثر بودن قرق در احیا مراتع منطقه است.
کلید واژگان: پوشش تاجی, تراکم, قرق, منطقه چرا, نفوذپذیری خاک, تنوع گونه ای} -
گونه Halocnemum strobilaceum (Pall.) M.Bieb جز گیاهان شوروی ایران و استان گلستان می باشد و در مناطقی که سطح آب زیرزمینی آن بالا و خاک شور بوده رویش دارد. گیاهی است از خانواده اسفناجیان یا Chenopodiaceae. این گونه در سطحی بیش از یکصد و شصت و هفت هزار هکتار از مناطق شور و شور و قلیایی شمال استان گلستان رویش دارد. گونه Halocnemum strobilaceum در ترکمن صحرای گرگان به نام چراتن مشهور است. به منظور بررسی نحوه حضور گونه مورد مطالعه، 5 سایت به نام های گمیشان، سنگرتپه، صوفیکم، اینچه شوره زار و اینچه برون انتخاب و با استفاده از فرمول L= 2D + d اندازه پلات ها تعیین گردید. پس از تعیین اندازه، پلات، سه ترانسکت 500 متری با فاصله یک کیلومتر از هم در سایت های مختلف مستقر شدند. در هر ترانسکت تعداد 10 پلات و در هر سایت 30 پلات اندازه گیری شد. همچنین، جهت اندازه گیری وزن اندام هوایی و زیرزمینی در هر سایت تعداد 5 بوته که معرف میانگین بوته های هر سایت بوده، از زمین خارج و وزن آنها توزین گردید. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد اندازه پلات در گمیشان 0.92، سنگرتپه 2، صوفیکم 2، اینچه شوره زار 2.12 مترمربع و اینچه برون 4.17 مترمربع می باشد. همچنین، نتایج نشان می دهد بجز درصد ترکیب گیاهی از لحاظ پوشش تاجی، تراکم، وزن اندام هوایی و ریشه، تجدید حیات گیاهی بین سایت های مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد. این گونه در سایت گمیشان با 26.06 درصد بیشترین و در سایت اینچه برون با 6.47 درصد کمترین پوشش تاجی را دارد. همچنین، بیشترین تراکم این گونه در سایت گمیشان با 5.93 بوته در هر مترمربع و کمترین آن در سایت اینچه برون با 0.525 بوته در هر مترمربع می باشد. فراوانی این گونه در سایت های مختلف 86.6 تا 96.6 درصد است. از نظر ترکیب گیاهی 50.93 Halocnemum strobilaceum تا 65.53 درصد ترکیب گیاهی مراتع فوق را تشکیل می دهد. نتایج وزن اندام های هوایی و زیرزمینی این گونه نشان می دهد سایت اینچه برون دارای بیشترین وزن اندام های هوایی و زیرزمینی می باشد.
کلید واژگان: پوشش تاجی, تراکم, فراوانی, وزن اندام هوایی و ریشه, Halocnemum strobilaceum}One of the halophyte plant species in the rangelands of Golestan Province is Halocnemum strobilaceum which grows in areas of saline and alkaline soils with shallow water table. It belongs to Chenopodiaceae family. It is named Cheraton by local people and covers 167,000 hectare of the province area. Five study sites which are named Gomishan, Sangar-tapeh, Soficom, Incheh-shoreh-zar, and Incheh-boroon were selected to conduct the study. A formula of L = 2D + d was used to calculate a proper size of measuring plots. Letter D represents the diameter of plant and letter d represents the distance between individual plants. For each site, three transects and thirty plots were used to measure canopy cover, density, frequency, and the proportion of this species in plant composition. Also the weight of above-ground production and roots were measured. The size of plots in Gomishan, Sangar-tapeh, Soficom, Incheh-shoreh-zar, and Incheh-boroon were 1, 2, 2, 2, 4 square meters, respectively. The results showed that, in terms of canopy cover, density, regeneration, above-ground production, and root production of this range plant, there are significant differences among different sites. This plant showed the most (%26) and the list (%6.46) canopy cover in Gomishan and Incheh-boroon study sites, respectively. It also showed the most (59300/ha) and the list (5250/ha) density in Gomishan and Incheh-boroon study sites, respectively. The frequency of plant was %86.6 to %96.6 in different sites. The plant formed %50.93 to %65.53 of the plant composition in different study sites. The most above-ground and root production were found in Incheh-boroon area.Keywords: Halocnemum strobilaceum, canopy cover, density, frequency, above, ground production, roots production} -
عدم رعایت تعادل دام و مرتع و بهره برداری بیش از حد در بسیاری از مراتع ایران، موجب تخریب این منابع شده و صدمات جبران ناپذیری به پوشش گیاهی و خاک وارد نموده است. قرق به عنوان یکی از روش های اصلاح مرتع در بهبود وضعیت این مراتع موثر می باشد. در این بررسی تاثیر قرق 24 ساله در تغییرات پوشش گیاهی مراتع منطقه کوهرنگ مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها در دو سال 1382 و 1383 انجام شده و از مولفه های گیاهی در داخل و بیرون قرق اندازه گیری بعمل آمد. نتایج نشان دادند که کل پوشش تاجی گونه ها در داخل قرق به طور معنی دار زیادتر از بیرون قرق بود P<0.01)). پوشش گندمیان و پهن برگان علفی در داخل قرق بیشتر P<0.01)) ولی پوشش بوته ای ها با بیرون قرق تفاوت معنی دار نداشت (P>0.05). بیش از نیمی از پوشش تاجی داخل قرق را گونه های کلاس I و II و حدود 95 درصد پوشش بیرون قرق را گونه های کلاس III تشکیل می دادند. تقریبا بیشتر گونه های علفی کلاسI و II در بیرون قرق کم و یا نایاب بوده و پوشش آنها به طور معنی دار کمتر از داخل قرق بود. گونه های Klucia odoratassima، Scorzonera calyculata و Delphinium cyphoplectrum به ترتیب بیشرین مقدار پوشش را نسبت به بقیه پهن برگان علفی در داخل قرق دارا بودند. در مجموع حدود 38 درصد تولید داخل قرق و حدود 2/1 درصد تولید بیرون قرق به گونه های کلاس های I و II تعلق داشت. زادآوری در تعداد کمی از گونه ها مشاهده شد و بیشترین مقدار زادآروی درگونه Astragalus adscendens و در بیرون قرق ثبت شد. در داخل قرق بقایای گیاهی زیادتر از بیرون قرق و خاک لخت کمتر از آن بود P<0.01)). وضعیت مرتع در داخل قرق خوب و در بیرون آن خیلی فقیر بود. به طور کلی قرق موجب افزایش گونه های علوفه ای گردیده و مزایای یک مرتع خوب را در شرایط تخریب روز افزون مراتع منطقه، بیشتر به نمایش گذاشت.
کلید واژگان: پوشش تاجی, تراکم, قرق, تولید, بقایای گیاهی, کوهرنگ}The pressure of livestock grazing and overall utilization of rangelands have caused vegetation and soil degradation in many natural rangelands of Iran. Grazing prevention is one of the rangelands rehabilitation methods, which is effective in renovation of rangelands. The effect of 24 years of grazing protection were studied on vegetation dynamics of Kuhrang region, in two years growing seasons (2003 and 2004). Parameters from rangelands characteristics were collected and analyzed. Results showed that after 24 years livestock exclusion in Kuhrang, total inside canopy cover was higher than outside (P<0.01). Grasses and forbs were higher inside than outside (P<0.01), but shrubs were not significantly different (P>0.05). Over half of inside canopy cover belonged to decreasers and increasers, which were little or negligible outside of exclosure and 95 percent of outside plant composition belonged to invaders. Most desirable species had greater inside cover than outside(P<0.01). Klucia odoratassima, Scorzonera calyculataand Delphinium cyphoplectrumhad greatest inside canopy cover, than other forbs. More than half of inside and 95 percent of outside cover referred to decreasers and increasers. Approximately 38 and 1.2 % of inside and outside forage production belonged to decreasers and increasers respectively. Regeneration was higher outside of exclosure in Astragalus adscendens, in first year. Litter was higher inside and bare soil outside the exclosure (P<0.01). Inside and outside range condition was good and very poor, respectively.Keywords: Semi, arid rangelands, canopy cover, prodution, density, exclosure, Kuhrang}
نکته
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.