به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « فقه پزشکی » در نشریات گروه « پزشکی »

  • سید حسین حسینی کارنامی*، عباس علیپور، رویا ملک زاده

    با اپیدمی کروناویروس، بعضی از ظاهر گرایان با تمسک به برخی از احادیث، ازجمله حدیث «لاعدوی» و تلفیق آن با بعضی از آموزه های طب سنتی، سرایت نکردن همه ی بیماری ها را نتیجه گرفتند. این نوع نگرش موجب تقابل با طب مدرن، انکار سرایت بیماری واگیردار، رعایت نکردن مسایل بهداشتی و در نتیجه، شیوع بیماری، افزایش هزینه های سلامت و نگاه منفی به آموزه های اسلامی شد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع معتبر کتابخانه ای و مقالات مرتبط، به روش تحلیل محتوا و با هدف بررسی اجتهادی و استنباطی «موضوع سرایت بیماری از نگاه فقهی و حدیثی» انجام گرفت و با یافته های پزشکی جدید تطبیق داده شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که نگرش به حدیث لاعدوی، از نظر روش تحقیق در علم رجال و درایه و فقه الحدیث بحث برانگیز است و برخی از راویان آن ضعیف هستند و صدور آن از پیامبر اسلام (ص) ایراد دارد. از نظر دلالت نیز افزون بر تعارض با مسلمات تجربه های بشری در زمینه های پزشکی، مداخله ها و تحلیل های فراوانی برای آن وجود دارد و به فرض پذیرش نفی سرایت بیماری در این حدیث، باید گفت که فقط از بیماری واگیردار خاصی مانند «گری» در حیوانات که در حدیث درباره ی آن بحث شده، نفی سرایت شده است. با عنایت به اشکالات فراوان بر سند و دلالت حدیث بر سرایت نکردن بیماری و نیز صراحت برخی از احادیث به وجود امکان و وجود سرایت بیماری، مراقبت های بهداشتی، قرنطینه، فرار از بیماری و رعایت فاصله گذاری اجتماعی در هنگام شیوع بیماری، امری عقلانی و مشروع و واجب است.

    کلید واژگان: سرایت, بیماری مسری, کرونا, حدیث شناسی, فقه پزشکی}
    Seyed Hossein Hosseini Karnami*, Abbas Alipour, Roya Malekzadeh
    Background and objectives

    With the epidemic of coronavirus, based on the content of some hadiths, including the famous hadith "La'Adwi", and combining and comparing it with some teachings of traditional medicine, some appearanceists declared that all diseases are non-contagion. This attitude was in opposition to modern medicine and in denial of the spread of infectious diseases, which resulted in non-observance of health issues and consequently led to the spread of the disease, increase in the costs of the health sector, and the negative view of researchers towards Islamic teachings.

    Materials and Methods

    The current research was carried out using reliable library sources, related articles, and the content analysis method. This inferential study aimed to investigate “disease transmission from the viewpoint of medical jurisprudence and hadith" and then adapt the findings to new medical results.

    Results

    Findings of the present research revealed that the superficial attitude towards the hadiths and its teachings is harmful, and the attitude towards the hadiths in this matter, including the hadith of La'Adawi, is controversial from the point of view of many scholars. Moreover, some of its narrators are unreliable and the fact that the source of this hadith is the Prophet of Islam is questionable. In terms of implication, in addition to its conflict with the facts of human experience in the medical field, there are many analyzes for it. Assuming the acceptance of the negation of the spread of the disease in this hadith, it should be said that only the transmission of a specific infectious disease such as "Scabies" in animals that was the subject of question in the hadith was denied.

    Conclusion

    By taking into account the problems of authenticity, reliability, and the implication of the hadith concerning the non-transmission of the disease, as well as definivity of some hadiths regarding the possibility, existence, and spread of the disease, taking health care measures, quarantine, avoiding the disease, and observing social distancing during the disease outbreak is a rational, legitimate, and bligatory decision to make.

    Keywords: Contagion, Contagious disease, Corona, Hadithology, Medical jurisprudence}
  • لیلا رضاخانی*، مظفر خزایی، نرگس شکربیگی
    هدف

    امروزه جهت ترمیم و پزشکی بازساختی بسیاری از ارگان ها، از بافت های سلول زدایی شده ی حیوانات یا جسد استفاده می شود. از مسایل مهم در کاربرد این بافت ها، مشروعیت پیوند آنها به انسان می باشد. این موضوع از عناوین ثانویه و موضوعات مستحدثه است که می تواند بر بسیاری از فعالیت های نوظهور در مهندسی بافت موثر واقع گردد. پیرامون حکم شرعی استفاده از بافت های سلول زدایی شده برخی از حیوانات (خواه حلال گوشت و یا حرام گوشت) و بایدها و نبایدهای فقهی آن اثر مستقلی انجام نشده و اثر حاضر درصدد است تا از نظر نصوص دینی و منابع فقهی، اسلامی این مسیله را مورد مداقه قرار دهد.

    مواد و روش ها

    این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای و مرور مقالات و کتب معتبر علمی و اسلامی صورت پذیرفته است تا بتوان دیدگاه های فقهی و شرعی معتبر در خصوص بافت های سلول زدایی شده از منابع حیوانی و جسد انسانی در ترمیم بافت استخراج و جمع بندی نمود.

    یافته ها

    یافته ها حاصل از این اثر نشان می دهد که در جواز استفاده و بکارگیری بافت های سلول زدایی شده؛ منع شرعی وجود ندارد و از آنجایی که ادله و قواعدی مانند؛ اضطرار، لاحرج، اباحه و برایت وهمچنین ادله عقلی کافی بر استفاده از این نوع بافت ها جهت تسریع در بهبود بیماری های قلبی-عروقی، پوستی، ارتوپدی و... می تواند راهگشای محققان، پژوهشگران و فعالان حوزه درمان باشد.

    نتیجه گیری

      در درمان و مراحل وابسته به آن؛ چنانچه دارو و یا روش حلال وجود نداشته باشد و یا شیوه حلال اثربخشی لازم را نداشته باشد؛ به منظور جلوگیری از هرگونه ضرر غیر قابل جبران؛ می توان درمان به حرام را جایگزین حلال نمود. بافت های سلول زدایی شده چنان چه حتی از حیوانات حرام گوشت باشند زیر به دلیل اضطرار در قواعدی که در متن به آنان اشاره شد می تواند در درمان مورد استفاده قرار گیرد و از نظر شرعی استعمال آن بلامانع است.

    کلید واژگان: بافت های سلول زدایی شده, مهندسی بافت, فقه پزشکی, نصوص شرعی}
    Leila Rezakhani*, Mozafar Khazaei, Narges Shekarbeygi
    Purpose

    Nowadays, decellularized tissues of animals or corpses are used for the repair and regenerative medicine of many organs. One of the important issues in the use of these tissues is the legitimacy of their connection to humans. This topic is derived from secondary topics and topics that can affect many emerging activities in tissue engineering. No independent work has been done on the Sharia ruling of using decellularized tissues of some animals (whether it is halal meat or forbidden meat) and its jurisprudential dos and don'ts.

    Materials and Methods

    This research was carried out with a descriptive-analytical method and by using library tools and review of valid scientific and Islamic articles and books in order to obtain valid jurisprudential and Shariah views regarding decellularized tissues from animal sources and Human corpse was extracted and summarized in tissue repair.

    Findings

    The findings of this work show that in the license to use decellularized tissues; There is no Sharia prohibition and since evidence and rules such as; Urgency, embarrassment, shame and innocence, as well as sufficient rational evidence for the use of these types of tissues to speed up the recovery of cardiovascular, skin, orthopedic, etc. diseases, can open the way for researchers, researchers and activists in the field of treatment.

    Conclusion

    in the treatment and related stages; If there is no medicine or halal method, or if the halal method does not have the necessary effectiveness; In order to avoid any irreparable loss; Haram treatment can be replaced with halal treatment. Decellularized tissues, even if they are from forbidden meat animals, can be used in treatment due to the urgency of the rules mentioned in the text, and from the point of view of Shari'ah, its use is unimpeded

    Keywords: Decellularized Tissues, Tissue Engineering, Medical Jurisprudence, Religious Texts}
  • سید امیر دبیری، میثم هاشمی*

    استفاده از ظرفیت فقه و قواعد فقهی در فرایند درمانی پزشکی از دیرباز مورد توجه بوده و بستر فقه شیعه در حل و فصل بسیاری از معضلات و چالش های حقوقی پزشکی و درمانی راهگشا بوده است. در این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی تهیه و تنظیم شده است، به طور اختصاصی، به بررسی مصادیقی از کاربست قاعده فقهی اضطرار و درء در جریان فرایند درمانی پزشکی خواهیم پرداخت. نتایج پژوهش در این خصوص موید این است که ظرفیت قاعده فقهی اضطرار امروزه در بسیاری از مصادیق از جمله سقط جنین، تجویز داروها، درمان بیمار توسط پزشک نامحرم و درمان ناباروری مورد استفاده قرار گرفته و در رفع چالش های این حوزه کارآمدی داشته است، همینطور قاعده فقهی درء نیز در مسیولیت پزشکی در قطع دستگاه از بیمار مبتلا به مرگ مغزی، پرونده های مطروحه و مستند به نظریه پزشکی قانونی و رفع مسیولیت از پزشک در رجوع از اذن بیمار، دارای کارایی بوده و مورد استفاده قرار گرفته است. در نتیجه قواعد فقهی که از دیرباز در منابع غنی فقه شیعه ظهور و بروز داشته اند، امروزه نیز در بسیاری از مصادیق حوزه پزشکی و درمان مفید فایده بوده و قابلیت استناد دارند.

    کلید واژگان: قواعد فقهی, اضطرار, درء, کارایی قواعد فقه در فرایند درمان, فقه پزشکی}
    Seyed Amir Dabiri, Meysam Hashemi*

    Using the capacity of jurisprudence and jurisprudential rules in the medical treatment process has been of interest for a long time, and the basis of Shia jurisprudence has been a pioneer in solving many medical and therapeutic legal problems and challenges. In this research, prepared and organized in a descriptive and analytical method, we will specifically examine examples of applying the jurisprudential rule of emergency and emergency during the medical treatment process. The results of the research in this regard confirm that the capacity of the jurisprudential rule of emergency has been used in many cases such as abortion, prescription of drugs, treatment of a patient by a non-mahram doctor, and infertility treatment, and it has been effective in solving the challenges of this field; Similarly, Dor'e jurisprudence rule has been effective and has been used in the medical responsibility of disconnecting the device from a patient suffering from brain death, the cases presented and documented in the theory of forensic medicine and the removal of responsibility from the doctor in seeking the patient's permission. As a result, the jurisprudence rules that have appeared in the rich sources of Shiite jurisprudence since long ago are still useful in many cases in the field of medicine and treatment and can be cited.

    Keywords: jurisprudence rules, urgency, Dor'e, the efficiency of jurisprudence rules in the treatment process, medical jurisprudence}
  • محمدتقی طبرسا، محمدعلی حیدری*، علیرضا انتظاری
    هدف

    پژوهش حاضر تلاش می کند محتوا، قلمرو، ضوابط و تطبیقات پزشکی قاعده ضرورت را تبیین نموده تا از رهگذر بررسی مصادیق نوپیدای قاعده در مسایل پزشکی، مشکلات فقهی حقوقی برخی از مسایل روز را حل نماید.

    مواد و روش ها

    این پژوهش با روش مطالعات کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است که با مراجعه به متون قرآنی و روایی و علمی اطلاعات لازم به دست آمده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

    یافته ها

    قاعده ضرورت (الضرورات تبیح المحظورات) یکی از قواعد اصطیادی از نصوص است که از جمله مستندات قرآنی آن می توان به آیات 173 سوره ی مبارکه بقره و 145 از سوره انعام اشاره نمود. این قاعده ظرفیت تاثیرگذاری فراوان در حوزه های گوناگون فقه و حقوق داشته و در حل بسیاری از مشکلات و مسایل مستحدثه و نوظهور نقش اساسی دارد. لکن در فقه اسلامی کمتر مورد بررسی تفصیلی قرار گرفته است.

    نتیجه گیری

    امروزه وجود ضرورت های شخصی در حوزه های گوناگون زندگی خصوصا مسایل پزشکی اقتضا می کند قاعده «ضرورت» بیشتر مورد بررسی قرار گیرد تا حدود و ضوابط اجرای آن تبیین گردد و فقه پژوهان به خوبی بتوانند در هنگام بررسی مسایل، از این قاعده استفاده نمایند.

    کلید واژگان: ضرورت, اباحه, محظور, فقه پزشکی, پزشکی اسلامی}
    Mohammad Taghi Tabarsi, Mohammad Ali Heidari*, Alireza Entezari
    Purpose

    The present study tries to explain the content, scope, rules and medical applications of the rule of necessity in order to solve some of the current jurisprudential problems by examining emerging examples of the rule in medical issues.

    Materials and Methods

    This research has been done by the method of library studies and in a descriptive-analytical method, which has been obtained and analyzed by referring to Quranic, narrative and scientific texts.

    Findings

    The rule of necessity (the necessities of explaining the necessities) is one of the doctrinal rules of the texts, among which the Quranic documents include verses 173 of Surah Al-Baqarah and 145 of Surah Al-An’am. This rule has a great impact capacity in various fields of jurisprudence and law and plays a key role in solving many emerging problems and issues, but in Islamic jurisprudence has been less studied in detail.

    Conclusion

    Nowadays, the existence of personal necessities in various areas of life, especially medical issues, requires the rule of "necessity" to be further studied in order to explain the limits and criteria of its implementation and jurisprudential scholars can use this rule well when studying issues.

    Keywords: Necessity, Obscenity, Confinement, Medical Jurisprudence, Islamic Medicine}
  • حسینعلی سعدی، بهنام طالبی طادی
    سابقه و هدف

    امر «نظام سازی» از مسیر دانش فقه و هویت‌بخشی به روش «کشف نظام» در اندیشه‌ورزی فقهی دارای سوابق و تجاربی توسط برخی از اندیشمندان دینی مانند آیت‌الله سید محمدباقر صدر در کلان‌موضوعات حکومتی و اجتماعی همچون «اقتصاد» است که روش‌ها و الگوهای پردازش آن می‌تواند به دیگر نظام‌های مرتبط با ابعاد فردی و اجتماعی بشر مانند نظام «سلامت» تسری یابد. به‌عبارتی کارآمدترین روش‌ها در پرداختن به موضوع سلامت از دیدگاه اسلام، فهم نظام‌مند گزاره‌هایی است که در این رابطه در منابع دینی ما بیان شده است. هدف این پژوهش روش‌شناسی استنباط در فقه نظام سلامت؛ مبتنی بر نظریه کشف نظام از آیت‌الله سید محمدباقر صدر بود.

    روش کار

    در این نوشتار با توجه به آمیختگی ادراکات اعتباری و حقیقی در فقه النظام الصحه، روش‌شناسی «کشف» فقه نظریات و تامین «حجیت» در فقه نظامات، ابعاد نظری حاکم بر نظام «الصحه» از منظر فقه اسلامی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای واکاوی شد. مولفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

    یافته‌ها:

     بر اساس یافته پژوهش حاضر، امکان تجویز بیشتر روایات طبی جهت درمان و معالجه وجود غیرممکن است مگر مواردی که در صدد بیان برخی از فواید و محاسن محصولات طبیعی عالم است و یا آنچه امکان درمانی آن در آزمایش‌های تجربی اثبات شده باشد.

    نتیجه‌گیری:

     منابع ظنی‌الصدور در حوزه سلامت ماهیتی کاشف از واقع دارد و از ساحت اعتباریات مجعول و مشروع اخبار آحاد متفاوت خواهد بود. بر این اساس باید در نظام معنایی و دلالی مستنبط از مذاق شریعت و منابع معتبر دینی، با اعتبارسنجی فنی و اجتهادی در کارکردی غیرتجویزی (مانند پیشگیری از بیماری) استفاده شود.

    کلید واژگان: پزشکی, روایات طبی, فقه پزشکی, طب اسلامی, طب سنتی}
    HosseinAli Saadi, Behnam Talebitadi*
    Background and Objective

    Developing a system using the knowledge of Fiqh and giving identity to the methods of discovering systems in the Fiqhthinking are to have been pursued by some religious thinkers such as Ayatollah Seyyed Muhammad Baqir in government and social macro-topics such as economy. The methods and patterns of processing it can be extended to other related systems with individual and social dimensions such as the health system. In other words, the most complete methods of dealing with health from the perspective of Islam, is the systematic understanding of the propositions mentioned in the religious sources. The present study was an attempt to examine the methods of inferencing in the Fiqh related to health based on the system discovery theory presented by Ayatollah Seyyed Muhammad Baqir Sadr.

    Methods

    In this article, considering the combination of inferential and real perceptions in the Fiqh related to health, the method of discovering the Fiqh of theories and meeting the proof condition in the Fiqh related to systems, the theoretical dimensions governing the health system were investigated from the perspective of Islamic Fiqh using a descriptive analytical approach and library studies. The authors reported no conflict of interests.

    Results

    Based on the findings, it is impossible to use the Hadiths related to medicine for treatment purposes unless in the cases related to the benefits of natural products or what has been confirmed as beneficial by empirical findings.

    Conclusion

    The doubtful sources related to health have an inferential nature and aredifferent from the legitimate inferences related to other Haddith Ahad.On this basis, they should be used in an implicational system inferred from Sharia and valid religious sources by technical and interpretational validation for non-prescriptive purposes

    Keywords: Islamic medicine, Medical, Medical Fiqh, Hadithrelated to medicine, Traditional medicine}
  • نیکزاد عیسی زاده*، محسن پور محمد، رضا الله دادی، سید محسن حسینی دهنوی

    یکی از موضوعات پزشکی که به لحاظ جواز یا عدم جواز شرعی آن به علم فقه ارتباط دارد، تشریح جسد میت برای آموزش های پزشکی است.تعلیم و تعلم همه ی علوم؛ معارف و فنون، از جمله علوم پزشکی لازم و ضروری است.از یک سو تشریح جسد میت از مقدمات علم پزشکی محسوب می شود. از سوی دیگر از نظر اسلام، مرده مسلمان همانند زنده آن قابل احترام بوده،هتک حرمت و بی احترامی نسبت به فرد مسلمان، چه زنده و چه مرده آن، حرام است. سوال اساسی آن است چگونه می شود هم حرمت و احترام پیکر مسلمان را پاسداشت و هم با تشریح جسد میت مسلمان، به پیشرفت پزشکی،رشد و گسترش علوم مربوط به آن در جامعه ی اسلامی کمک کرد؟به عبارت دیگر، جمع بین احترام به پیکر مرده مسلمان و ایجاد و گسترش علم پزشکی پویا چگونه است؟ در این مقاله، نظرات برخی از علمای بزرگ در گذشته و برخی از مراجع تقلید معاصر را مورد بحث و بررسی قرار داده و استفتاء نویسندگان مقاله از مقام معظم رهبری در موضوع فوق نقل می گردد. در مجموع نظر علمای اسلام بر این است که با احترامی که پیکر مسلمان دارد باید برای تشریح از جنازه غیر مسلمان در علم پزشکی بهره جست.

    کلید واژگان: تشریح جسد, کالبدشکافی, فقه پزشکی, پزشکی اسلامی}
    Nikzad Eisazadeh*, Mohsen Pourmohammad, Reza Allahdadi, Seyyed Mohsen Hoseinidehnavi

    One of the medical issues related to jurisprudence regarding to Shar’a justifiability is dissecting cadaver for medical education. Teaching and learning all sciences and techniques, including medicine, is certainly necessary for human beings. Dissection of human cadaver is an introductory course in medical education in one side and obligation to respect for Muslim dead body like the live individual is imperative on the other side. Moreover, irreverence to Muslim-whether live or dead-is forbidden-haram- in Islamic thoughts. The essential question is how it is possible to maintain both respect for Muslim dead body and meanwhile help to improve and develop medical education and related fields in Islamic community by having permission to dissect the dead body of Muslims.In the present article it is attempted to discuss and analyze the opinions of some of great religious scholars in the past and those of the contemporary religious authorities. Furthermore, Fatwa of the Supreme Iranian Leader Ayatollah Khamenei is also quoted here. In conclusion,religious scholars of Islam have emphasized the respect for Muslim dead body and have declared that non-Muslim body should be dissected in medical education.

    Keywords: Description of the body, autopsy, Medical jurisprudence, Islamic Medicine}
  • سارا رستمی*، رامین پورسعید
    زمینه و هدف

    با عنایت به این که بیمار مستقل و دارای اراده است و اگر از دیدگاه شرعی ممنوعیت یا محدودیتی وجود نداشته باشد، حق دارد در امور درمانی و پزشکی خود به هر نحوی اتخاذ تصمیم کند، این پرسش مطرح می شود که آیا بیمار می تواند برای دورانی که فاقد هوشیاری، صلاحیت و اهلیت تصمیم گیری است، از قبل تصمیم بگیرد؟ در سال های اخیر با پیشرفت دانش اخلاق پزشکی با رویکردی نوین و اتخاذ تدابیری همچون وکالت در امور درمانی و توجه به اتونومی به این امر پرداخته شده است. در اسلام نیز به وصیت در زمان حیات تاکید گردیده است. هدف مورد نظر این است که قبل از زمانی که بیمار فاقد اهلیت تصمیم گیری گردد، اراده و خواسته او مشخص شده و در اختیار پزشکان قرار گیرد تا روند درمان بیمار معین شود.

    مواد و روش ها:

    این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام می شود.

    یافته ها:

    این پژوهش با رویکردی فقهی و حقوقی و پس از مطالعه اجمالی راهکارهای مطرح در اخلاق پزشکی، با توصیف و تحلیل ادله فقهی و آرای فقها اثبات می کند که هرچند وصیت نامه پزشکی معتبر و نافذ نیست، بیمار، برای زمانی که فاقد هوشیاری و توان اتخاذ تصمیم است، قادر به انتخاب وکیل می باشد.

    نتیجه گیری:

    فرد می تواند در قالب عقد صلح و با در نظرگرفتن موقعیت فقهی و اجتماعی، قراردادی در امور پزشکی و درمانی خود تنظیم نماید و اخذ تصمیم در زمان بیهوشی یا زمانی که فاقد اهلیت تصمیم گیری است را به شخص دیگری تفویض اختیار نماید.

    کلید واژگان: اخلاق پزشکی, فقه پزشکی, وکالت در امور درمانی, اتونومی, وصیت نامه پزشکی}
    Sara Rostami*, Ramin Poursaeed
    Background and Aim

    Given that the patient is independent and has the will and if there is no prohibition or restriction from the religious point of view, he has the right to make any decision in his medical affairs, the question is whether the patient that is unconscious for a period of time is competence to make a decision in advance? In recent decades, the knowledge of modern medical ethics with a patient-centered approach and attention to autonomous importance, by devising strategies such as lifelong will and advocacy in medical affairs. The purpose is to determine the patientchr('39')s will before the patient becomes incapable of making a decision and provide it to physicians to determine the patientchr('39')s treatment process.

    Materials and Methods

    In this article, a library study is performed using descriptive-analytical methods.

    Findings

    This research with a jurisprudential and legal approach and after a brief study of the solutions proposed in medical ethics, by describing and analyzing the jurisprudential arguments and opinions of jurists proves that although the medical will is not valid and effective, but the patient is able to get a lawyer in medical affairs to determine when he is unconscious and making decisions.

    Conclusion

    The findings suggest that a person may, in the form of a solh Contract and by considering the jurisprudential and social status of the contract, regulate his medical and therapeutic matters and delegate the decision to another person for the time of anesthesia or when he lacks the ability to make decisions.

    Keywords: Medical Ethics, Medical Jurisprudence, Advocacy in medical affairs, Autonomy, Medical Will}
  • محسن پورمحمد، رضا الله دادی*، سید محسن حسینی دهنوی، نیکزاد عیسی زاده

    «اهداء عضو» هم در پزشکی و هم در فقه اسلامی مهم است زیرا از طرفی ملازم با قطع اعضاء و تصرف در تمامیت جسمی فرد، و حرمت اضرار به نفس و حرمت قطع اعضای میت و بحث های پیرامونی دیه و قصاص است؛ و از طرف دیگر با هدف حفظ حیات و رهایی  انسان از درد و رنج قرین است. نوشتار حاضر پاسخی تحلیلی است به این سوال که، حکم «اهداء اعضای انسان مسلمان از دیدگاه فقهی چگونه است؟» اهدای عضو به معنای موافقت برای برداشتن اعضاء، بافت ها و نسوج از بدن است. زمانی که مرگ مغزی فرد اهداء کننده اعلام و تایید شود، اهداء عضو در صورت رضایت متوفی در زمان حیات  انجام می گیرد. از نظر فقهی اگر اهدای عضو منجر به مرگ دهنده عضو باشد جایز نیست. اما در مورد کسی که بعد از اهدای عضو زنده می ماند مانند اهدای یک کلیه، از آنجا که فرد پس از این اهداء ممکن است در زندگی با مشکل مواجه شود بعضی فقها فتوای جواز نداده اند اما برخی دیگر بر اساس آیه 9 سوره حشرفتوای به جواز داده اند. اگرچه فتوای علمای اعلام تا به امروز مورد بحث وبررسی قرار گرفت ولی باب اجتهاد در این زمینه همچنان مفتوح است.

    کلید واژگان: اهدای عضو, مرگ مغزی, پیوند اعضاء, فقه پزشکی}
  • محمود متوسل آرانی*

    در فرهنگ اسلامی، مراجعه بیمار به پزشک برای معالجه واجب است و امتناع پزشک از درمان نیز، علاوه بر حرمت، ضمان دارد. در مسیر درمان، از معاینه تا معالجه، پزشک تعامل نزدیکی با بیمار دارد و این امر اقتضا می کند اصول اخلاقی، فقهی و حقوقی به نحو درست مراعات شود. با بررسی متون اصیل دینی، به سه اصل تقوامداری، امانتداری، و حقیقت گویی می رسیم که مبنای اخلاقی بسیاری از تعاملات پزشک و بیمار است.تقوا، برترین فضیلت اخلاقی در قرآن کریم، و اولین توصیه امام علی علیه السلام به پزشکان است. تقوای حرفه ای نیز، بدون تقوای فردی حاصل نمی شود و پزشکی که نفس خود را کنترل نکند، حرفه اش برای او آفت می شود. تقوای حرفه ای اقتضا می کند که پزشک، خود را ملزم به شناخت و رعایت حلال و حرام الهی در نحوه درمان و ارتباط با بیماران بداند.جسم و راز بیمار امانتی است در نزد پزشک، و پزشک امین می داند هرگونه قصور در تشخیص یا درمان، خیانتی است به بیمار. بیان حقیقت برای بیمار یا همراهان او، از وظایف پزشک است، چنانکه رعایت راستی در صدور گواهی، از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا امروزه گواهی پزشک، ملاک رای دادگاه ها یا نهادهای مختلف مدنی و اجتماعی است.

    کلید واژگان: اخلاق پزشکی, تقوای حرفه ای, فقه پزشکی, حقوق بیمار}
    Mahmoud Motavassel Arani*

    In Islamic culture, the referral of a patient to a physician is obligatory for medical treatment, and the refusal of the physician of treatment has a warranty, in addition to Forbidden. On the way of treatment, from examination to treatment, the physician has close interaction with the patient, which requires that the principles of ethics, jurisprudence and law be properly observed. By examining genuine Islamic texts, we have three principles of Pietism, Bailment, and Telling the Truth that are the basis of many of the physicianpatient interactions. Piety, the highest ethical virtue in the Holy Qur'an, and the first recommendation of Imam Ali (A.S) to doctors. Professional piety is also not achieved without individual vigilance, and a medicine that does not control one's own soul will be hurt for him.Professional piety requires that the physician be required to recognize and adhere to the lawful and divine prohibitions on how to treat and communicate with patients. The body and secret of the patient are trusted to the doctor, and the physician knows that any failure in diagnosis or treatment is a betrayal of the patient. Expression of the truth to the patient or his fellows is a doctor's duty, as the right to issue a certificate is of great importance, because today the doctor's certificate is the criterion for the judgment of the courts or various civil and social institutions.

    Keywords: medical ethics, professional piety, medical jurisprudence, patient rights}
  • ایرج فاضل*، کاظم عباسیون، سیاوش صحت، مصطفی جابرانصاری، غلامعلی عکاشه، عبدالحمید حسابی، محمد مهدی حفیظی
    زمینه و هدف
    اتاق عمل مکانی محفوظ، ایزوله و تخصصی است که برای انجام اعمال جراحی مختلف، در شرایط متفاوت، بویژه در فوریت ها و برای بیماران، بیماری ها و سنین مختلف مجهز شده است. ارباب رجوع و ولی نعمتان آن بیمارانی هستند که شفای آلام خود را نزد خداوند تبارک و تعالی، به واسطه اعمال جراحی در این مکان مقدس بدست می آورند. خادمین این معبد شفابخش پزشکان، پرستاران، تکنیسین ها و کادر دیگری هستند که با آرمان ها و اهداف خداپسندانه و انسان دوستانه جمع می شوند و با تعاون و همیاری، حیاتی ترین وظایف حرفه ای و حیات بخش ترین خدمات انسانی را انجام می دهند. جراحان شمع این محفل انس، متخصصین بیهوشی سکاندار این سفینه نجات، پرستاران فرشته های نجات هنگامه های بحران و طوفان، تکنیسین ها، یاوران پشتیبان و سایر همراهان، یاران دلسوز و غمخواری هستند که بادبان ها را برافراشته و عرشه را تا عرش خداوند می آرایند. تمام وظایف در اتاق عمل خطیر، همه اعضاء مفید و مورد نیاز، عموم مسئولیت ها ضروری، جمیع خدمات با ارزش، کل فرایندها حساس، مجموع آداب محترم و مجموعه ضوابط و مقررات لازم الاجراء هستند. مقررات حرفه ای، ضوابط تخصصی و شرایط و استانداردهای مورد نیاز در این فضای مهم بیمارستانی، آن را از سایر اماکن و فضاهای تشخیصی- درمانی متفاوت و ممتاز نموده است. رعایت موازین اخلاقی، احترام به مبانی و ارزش ها، پایبندی به اصول حرفه ای و اخلاقی که در همه شرایط و برای عموم صاحبان حرف سلامتی مهم و لازم است، در شرایط اتاق عمل ضرورتی مضاعف و حساسیتی ویژه و اهمیتی والاتر دارد. در این مطالعه تلاش شده است تا با ترسیم ساختار مناسب، مبانی علمی و ارزشی، جنبه-های اخلاقی، اصول حرفه ای، تعاملات ضروری، مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای جراح ارشد، متخصصین بیهوشی، موضوعات اخلاقی - حرفه ای زیر تخصص های جراحی، الزامات ایمنی، قواعد لازم الاجرای آموزشی، جنبه های قانونی و حقوقی، پیشگیری، شناسائی و حل بحران ها و چالش ها، اخلاقیات تحقیقات جراحی و سایر موارد مرتبط، مستندی مفید و اجرائی و قابل احترام برای عموم جراحان بزرگوار و خدوم و سایر پرسنل شریف تیم همکار و همیار در اتاق عمل فراهم و تقدیم گردد.
    مواد و روش ها
    این مطالعه به روش کیفی، توصیفی - پیمایشی و کتابخانه ای توسط کمیته اخلاق جامعه جراحان طراحی و هدایت شد. در بخش مطالعه کیفی دیدگاه های 18 نفر از جراحان و یک نفر از پرستاران که سابقه بیش از 30 سال عمل جراحی و یا خدمت و تدریس در دوره های آموزش دستیاری داشتند، در عناوین مرتبط با موضوع مطالعه، به روش بحث متمرکز گروهی شناسائی شد. در مرحله مطالعه کتابخانه ای، مقالات مرتبط با کد واژه های مرتبط، از منابع معتبر داخلی (کتب، مجلات فارسی و لاتین) و خارجی، در محدوده 20 ساله منتهی به سال 1396 شمسی (2017 میلادی) شناسائی و استخراج شد. عناوین مورد اتفاق گروه تحقیق، به روش دلفی در مراحل بعد طبقه بندی و نتایج استخراج، طبقه بندی، تنظیم، تحلیل و نتیجه گیری شد.
    یافته ها
    گروه مطالعه جمعا 65 عنوان، موضوع مهم، کد اخلاقی، یا موضوعات مرتبط حرفه ای با شرایط اتاق عمل شناسائی نمود. در مطالعه کتابخانه ای در کد واژه های منتخب، از منابع معتبر داخلی و خارجی نیز جمعا 172 عنوان مرتبط دیگر استخراج شد. با حذف عناوین تکراری و تلفیق عناوین مشابه، در نهایت 237 عنوان به روش دلفی بررسی شد. موضوعات فوق قبلا در 14 گروه کلی (محور کلان) طبقه بندی شده و اولویت بندی در هر گروه کلی بطور مستقل صورت پذیرفت. عناوین کلی اخلاقی و حرفه ای اتاق عمل در این مطالعه به شرح زیر شناسائی و مورد تحلیل قرار گرفت: ساختار مناسب، الزامات و مقررات داخلی - اصول و موازین و ارزش های عمومی اخلاقی، مصادیق در شرایط اتاق عمل - مبانی ضروری اخلاقی و حرفه ای رشته های جراحی و بیهوشی عمومی در اتاق عمل - اصول اخلاقی ناظر بر ارتباطات و تعاملات در اتاق عمل - اصول اخلاقی مشترک و ویژه حرف جراحی و بیهوشی عمومی در شرایط اتاق عمل - اصول اخلاقی پرستاری در اتاق عمل - اصول اخلاقی مرتبط با تکنیسین ها و کارشناسان شاغل در اتاق عمل - جنبه های خاص حقوقی و قانونی لازم الاجراء در اتاق عمل - اصول ایمنی و حفاظت در اتاق عمل - مشکلات، معضلات، بحران های اخلاقی در اتاق عمل، علل و عوامل، پیشگیری و راه حل آنها - مسائل اخلاقی آموزش دستیاری در اتاق عمل- مبانی اخلاقی و حرفه ای ویژه تخصص های مختلف جراحی و بیهوشی (جراحی زنان و زایمان، جراحی کودکان، جراحی استخوان و مفاصل، جراحی اعصاب، جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی، جراحی گوش و حلق و بینی و سر و گردن، جراحی ترمیمی و پلاستیک، جراحی قلب و عروق و قفسه صدری، شعب تخصصی و فلوشیپ های رشته بیهوشی عمومی)، اخلاق در تحقیقات جراحی. موضوعات مهم، کدهای اخلاقی و حرفه ای، چالش ها و راه حل ها در هر مورد به تفصیل مشخص و تحلیل شده است.
    نتیجه گیری
    شناسائی، تبیین، ترویج، نهادینه سازی و التزام به اصول و ارزش ها و مبانی اخلاقی و حرفه ای و مصادیق خاص آنها در اتاق های اعمال جراحی، ضرورتی مبرم و دائمی و در ردیف ارزش های متعالی حرفه مقدس طب است. تجلی ارزش های نورانی از اتاق عمل جراحی مرهون درایت، تدبیر، تلاش، کسب دانش اخلاق پزشکی و پایبندی و عمل به اصول حرفه ای گری و مراقبت همه جانبه و متعامل اعضای تیم و به ویژه پرستاران، پزشکان و تکنیسین های پیشکسوت و مجرب خواهد بود. پیشگیری از نقض ارزش-های متعالی، بروز مسائل ناگوار و نامطلوب، بحران های تهدیدکننده، اختلاف نظرهای بازدارنده و هر آن چه که دور از شئون و کرامات حرفه مقدس طب محسوب می شود، وظیفه خطیر و مستمر و فراگیر برای عموم اعضای تیم همکار و همیار در اتاق عمل می-باشد. سنگ صبور، پیر دیر، الگوی مقتدا، پرچمدار اخلاق، مظهر معنویت و سمبل رفتار شایسته و کردار نیکو در جمیع مناسبات حرفه-ای به ویژه فضای آراسته به ارزش های متعالی الهی و خدمات شایسته انسانی اتاق عمل، همانا جراح است.
    کلید واژگان: اخلاق, اتاق عمل, اخلاق پزشکی, اخلاق حرفه ای, حرفه ای گری, بحران اخلاقی, پرستار اتاق عمل, جراح, متخصص بیهوشی, دستیار, دوره دستیاری, تکنیسین اتاق عمل, ایمنی اتاق عمل, پزشکی قانونی, فقه پزشکی, حقوق پزشکی}
    Fazel E. *, Abbassioun K., Sehhat S., Jaberansari M.Akashe Gh., Hesabi A., Hafizi M. M., Rahmat H., Shamimi K. Mohagheghi M. A., Mir A
    Introduction &
    Objective
    Operating room (OR), is an isolated, secured, specialized and Holy environment in which, surgical patients are accepted, operated, and managed with highest dignity, respect and compassion. Ethical and professional issues pertaining to anesthesia, surgery, and optimal care of patients at OR, are unique, critical and controversial. Defining, approving and application of surgical codes of ethics, professional principles and moral values is mandatory in situations specific to OR. Unethical and unprofessional behavior, in any form or by any means, is forbidden by all members of OR team. This article reviews these priciples with respect to all pertinent processes in OR during the preoperative, intraoperative, postoperative periods.
    Materials and Methods
    The study designed and conducted by an expert group of ethics committee of Iranian Surgical Association and were further enhanced by internal and external experts. Lists of relevant ethical issues were developed by literature review of recent 3 decades, and ordered in main categories by focus group discussion. Fundamental ethical and professional principles, accepted and preferential moral values, and unethical behaviors, were established and arranged in order of priority.
    Results
    We identified 14 main categories of fundamental ethical and professional principles, 237 preferential issues, and several important sub-topics. Main categories are as below:1. OR ethics organizational structure
    2. Fundamental ethical principles and moral values
    3. Fundamental ethical practice of anesthesiology in OR
    4. Fundamental surgical ethics in OR
    5. Interprofessional collaboration and communication in OR
    6. Surgeons and Anesthesiologists common ethical and professional responsibilities in OR
    7. Ethical and professional responsibilities of OR nursing
    8. Technician duties and and professional ethical responsibilities in OR
    9. Standards of practice, Legal and Professional aspects of OR duties
    10. OR safety and guideline of safe surgery: ethical and professional obligations
    11. OR conflicts: roots, prevention, mamagement strategies and instant value-based resolution
    12. Ethical principles special to residency education at OR
    13. Principles of ethical and professional cpnduct in different surgical disciplines
    14. Ethical aspects of surgical research at OR Each main category followed by a list of relevant, specialized codes, ethical principles, moral values, professional regulations, or other topics, and was concluded at discussion section of the article.
    Conclusions
    Recognition and regard the principles of surgical ethics and professionalism have become a central area of attention by Iranian Surgical Association. This study is a guide to widely accepted recommendations, applicable in anesthesiology, general surgery, nursing, technicians, and various other surgical and anesthesiology disciplines, as well as other OR team members.
    Keywords: Operating Room, Medical Ethics, Professionalism, Ethical Challenges, Nursing Staff, Surgeon, Anesthesiologist, Residency, Technologist}
  • سمیه نوری، امیر حمزه سالارزایی
    شیر طبیعی انسان کامل ترین غذا برای تغذیه نوزادش می باشد، چراکه دارای مزایای جسمی و روانی برای شیرخوار و شیردهنده و مزایای اقتصادی برای خانواده و به تبع آن، جامعه می باشد. تولید شیر در زنان به طور طبیعی پس از بارداری و تولد فرزند صورت می گیرد، اما امروزه با استفاده از القای شیردهی، امکان تولید شیر بدون بارداری صورت گرفته است. تحقیق بر آن است که این موضوع جدید پزشکی، از دیدگاه فقهی بررسی شود. این تحقیق بر آنست که به روش توصیفی تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که حکم اولیه شیردهی القایی در فقه امامیه چیست و چه آثاری بر آن بار می شود؟ به نظر نویسندگان هرچند القای شیردهی عملی جایز است، اما باعث ایجاد محرمیت نمی شود.
    کلید واژگان: اباحه, حکم شرعی, شیردهی القایی, فقه امامیه, فقه پزشکی}
    Somayeh Nouri, Amirhamze Salarzaee
    The human’s natural milk is the best and complete foods for babies. Why that it’s contain physicals and mental benefits for baby and economics benefits for family and society. Milk produce in women naturally do after baby born but Nowadays، Induced lactation induced lactation makes milk in the breast’s women without pregnancy and delivery. This study tries to examine the relationship between this new sciences with Islamic jurisprudence. So the writers try to answer to this question with descriptive-analytic method. The questions are: what is the first Islamic legal sentence in the Shiite jurisprudence for induced lactation? And what is their complications? We have this suggestion that combination milky possible but today‚ it doesn‛t believe. Conclusion show that Induced Laction by Muslim’s women possible.
    Keywords: Permissible, Legal Sentence, Induced Laction, Imami Jurisprudence, Medical Jurisprudence}
  • سیدمحمود طباطبایی*، سیدمحسن علم الهدی
    باتوجه به این که در کشور ما، رعایت قوانین اسلامی در عرصه های مختلف زندگی - از جمله انجام اعمال پزشکی - ضروری است و عملکردها نباید مخالف با مبانی فقه و اخلاق اسلامی باشند، به نظر می رسد که پزشکان، علاوه بر داشتن صلاحیت های علمی و قانونی، می باید با احکام فقهی و ضوابط اخلاقی مرتبط با حرفه ی خود، بر اساس این مبانی آشنایی پیدا کنند که اولا: دانش فقه، مجموعه ی فراگیری از احکام را ارائه می کند که از قرآن، احادیث پیامبر و معصومان، اجماع فقها و عقل استنباط شده و پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی در شرایط و موقعیت های گوناگون هستند و ثانیا: اصول اخلاقی در قرآن، روایات و اظهارات اندیشمندان و علمای دین، به تفصیل بیان شده و می توان ضوابط اخلاق پزشکی را درحد تخصصی از آن ها استخراج کرد.
    در این مقاله، به مرور متون معتبر فقهی، اخلاقی و پزشکی به منظور استخراج مطالب مرتبط با فقه و اخلاق پرداخته شده، اظهارات و تحلیل های فقی هان و اندیشمندان گذشته و معاصر درباره ی قلمرو فقه پزشکی و اخلاق پزشکی و وجوه اشتراک و اختلاف آن ها، شناسایی و بررسی شده اند.
    بر اساس نتایج به دست آمده، فقه پزشکی برای هر رویداد و پدیده ای در حیطه ی پزشکی که معمولا جنبه ی بیرونی دارد، به تعیین حکم می پردازد و مکلفان وظیفه دارند آن ها را به عنوان حکم خداوند، اجرا نمایند. اما اخلاق پزشکی، شامل ضوابط و مقررات بسیار وسیع و متنوع مرتبط با هرگونه عملکرد و رویداد بیرونی و درونی در حوزه ی پزشکی است که عموما باعث ارتقای کیفی گردیده، ممکن است همسان یا متفاوت با احکام فقهی باشند و علیرغم مطرح شدن آن ها به صورت دستورالعمل، تاکید به پیروی از آن ها همانند الزام به اجرای احکام فقهی نیست.
    کلید واژگان: فقه پزشکی, اخلاق پزشکی, فقه اسلامی, اخلاق حرفه ای}
    Seyed Mahmoud Tabatabaei *, Seyed Mohammad Hassan Alam Al Hoda
    Medicine is a branch of health science with the purpose of maintaining health and health promotion, diagnosis, treatment and prevention of diseases, and rehabilitation of patients. In addition to possessing academic qualifications and legal training, physicians and service providers should be familiar with moral and jurisprudential considerations in their profession, as is rationally and logically expected.Respect for moral values and legal principles is important since on the one hand it gives the service provider a feeling of fulfillment, and on the other hand it causes the patient to feel satisfied with the service offered.Islamic laws must be observed in all aspects of life in our country and medical practices are not an exception. Therefore it is necessary for all practices to be approved by jurists and to comply with the principles of Islamic jurisprudence and ethics. Consequently, practitioners need a thorough understanding of Islamic laws and ethics in order to be considered qualified.In this regard it should be remembered that Islamic jurisprudence, or Sharia refers to a set of laws and rules of life defined by the Quran and its interpretation and explanation by the great Prophet of Islam (SAW) and Imams (AS). In Islamic culture, law and medicine are closely related to each other. Many physicians are staunch followers of the Islamic jurisprudence and try to observe them in their diagnostic and therapeutic approaches, and in cases where they have dilemmas and are not certain what course of action to take, religious standpoint is what guides them to make the right decision.In recent decades, physicians have tried to apply Islamic laws in the context of medical or jurisprudential problems. This article investigates the realm of medical jurisprudence and medical ethics.
    Keywords: Islamic jurisprudence, medical jurisprudence, medical ethics, professional ethics}
  • سید رضااحسانپور
    در این مقاله نقدهای وارده بر مقاله «بکرنمایی از منظر فقه پزشکی» که در شماره نخستین این نشریه به چاپ رسیده به طور تفصیل مورد اشاره قرار گرفته است. در نقد دیدگاه کسانی که قایل به جواز بکرنمایی هستند، به عدم تسلط انسان بر نفس خویش، عدم امکان استناد به قاعده اضطرار و همچنین قاعده لاحرج استناد گردیده و ضرورت کتمان گناهان ناموسی به عنوان یکی دیگر از ادله جواز این عمل، به لحاظ معارض بودن با سایر ادله، مورد قبول قرار نگرفته است. در نقد ادله قایلین به حرمت بکرنمایی نیز به طور خاص، به تفاوت میان دو مفهوم اعانه بر اثم و تعاون بر گناه اشاره شده که نتیجه آن، عدم قبول نظر نویسنده محترم می باشد. از دیگر نقدهای وارده بر مقاله مذکور جامع نبودن، فقدان مطالعات تطبیقی و عدم بهره مندی کافی از نظرات فقهای معاصر می باشد.
    کلید واژگان: دیدگاه انتقادی, بکرنمایی, فقه پزشکی, جواز, عدم جواز}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال