جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « تفسیر » در نشریات گروه « روابط عمومی، ارتباطات، رسانه »

موزه خوانی عنوان کتابی از رضا دبیری نژاد است که به تازگی منتشر شده و در اختیار جامعه دانشگاهی و فرهنگی ایران قرارگرفته است. مولف از متخصصان موزه داری و از مدیران خوش نام موزه های کشور است که در این کتاب با بهره گیری از روش نشانه شناسی، سازوکار تفسیر اشیاء موزه ای و نظام معنایی در موزه ها را تحلیل می کند. چون این مبحث به تازگی مطرح شده و ادبیات علمی کافی حول آن شکل نگرفته است، در این مقاله ابتدا نسبت میان دانش نشانه شناسی و نهاد موزه، تبیین می شود و جغرافیای بحث نشانه شناسی و موزه، تحدید خواهد شد. سپس با نگاهی انتقادی مباحث کتاب موزه خوانی مرور می شود.

ابان بن تغلب، یکی از این ستاره های پرفروغ دانش و فرزانگی است. شخصیت ابان و منزلت او نزد امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، از متون مختلف روایی و تاریخی، مشهود است. ابان از آغازگران مکتب حدیثی شیعه در کوفه است؛ چرا که او شاید اولین کسی است که از شیعه، تعریف خاصی را ارائه کرد. ابان بن تغلب، راوی بزرگ کوفی است؛ اما به دلیل سفرهای فراوان به مدینه و کسب دانش از امامان معصوم علیهم السلام، می توان او را تربیت شده امام صادق(ع)، میراث دار حدیثی مدینه و نماینده اهل بیت علیهم السلام در کوفه به شمار آورد.

عبدالله بن عباس از مشهورترین مفسران قرن اول هجری است. غیر از روایات تفسیری فراوان سه اثر تفسیری مستقل به او نسبت داده شده است. نخست، تفسیری مختصر، اما کامل بر قرآن، که به تنویرالمقباس من تفسیر ابن عباس مشهور است. دو اثر دیگر یکی مسائل نافع بن ازرق، است که در آن ابن عباس معنای190 واژه را با شواهدی از شعر جاهلی، در پاسخ به پرسش های نافع بن ازرق پیشوای گروهی از خوارج بیان کرده است. دیگری مجموعه ای از واژگان قرآن است که با استناد به لهجه قبیله ای خاص یا زبانی بیگانه معنا شده اند و اللغات فی القرآن نام دارد. بحث اصلی در کتاب خاورشناسان و ابن عباس در پیوند با وثاقت متون تفسیری کهن است. در این حوزه سه دیدگاه اصلی در میان خاورشناسان وجود دارد. این دیدگاه ها خود متاثر از دیدگاه های مختلف خاورشناسان درباره وثاقت روایات و تاریخ گذاری آن هاست.

التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب چنان که از نامش پیداست در تناظر با التفسیر و المفسرون محمدحسین ذهبی نگاشته شده است. شاکله و ساختار کلی کتاب معرفت گرچه با اثر ذهبی همسانی های بسیار دارد، با این حال، رویکردی انتقادی بدان دارد و بر آن است که کاستی های آن را بازنماید و کژی های آن را راست کند و آن را در جامه ای نو درآورد.

این کتاب تحت نظر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نگاشته شده است. پیش از این کتاب، کتابی با عنوان روش شناسی تفسیر نگاشته شده بود که نگارنده در این کتاب سعی کرده است با تکمیل مباحث قبلی به بازگشایی باب های جدیدی با موضوع روش های تفسیری اقدام کند. به زعم نگارنده کتاب، قواعد تفسیری قرآن به ما این امکان را می دهد که بتوانبم به ارزیابی تفسیرهای دیگران بپردازیم و هم قواعدی را برای تفسیر قرآن و شناخت بهتر آیات الهی در اختیار پژوهشگران قرار دهیم.

کتاب آسیب شناسی جریان های تفسیری در دو جلد، اثری گروهی است که نه صرفا با رویکرد معرفی و گزارش جریان های موجود بلکه با نگاهی آسیب شناسانه به آن تدوین شده تا سهم خود را در این عرصه به قدر تلاش خود ایفا کند.

تفسیر روایی، گونه ای از تفسیر قرآن است که مبتنی بر احادیث (آثار) نقل شده از پیامبر(ص) و مطالب صحابه و بنا به قولی تابعین است و نیز روش تفسیری در میان امامیه که مبتنی بر احادیث تفسیری پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است. تفسیر روایی با نام هایی هم چون تفسیر نقلی، تفسیر ماثور و تفسیر اثری نیز شناخته می شود. به لحاظ تاریخی، تفسیر روایی از جمله کهن ترین گونه های تدوین یافته تفاسیر است. منظور از تفسیر روایی در این کتاب، این است که به وسیله روایت به معنی و مراد آیه برسیم، با قطع نظر از اینکه منابع دیگر برای تفسیر وجود دارد یا ندارد، و درواقع، تفسیر روایی به معنی عام آن مورد نظر است. تفسیر روایی به معنای خاص آن که در آن روایات نقش انحصاری را در تفسیر قرآن ایفا کند، به نحوی که هیچ منبع نقلی و عقلی واقعا توانایی تفسیر آن را نداشته باشدف در جای دیگری باید واکاوی شود و به تحقیق مستقل نیاز دارد.

استاد مرحوم دکتر ابوالقاسم گرجی از مفاخر و معالم دینی و علمی معاصر کشور به شمارمی رفت که جایگاهی رفیع در جامعه دانشگاهی و حوزوی داشت. درواقع، وی در عرصه دانش های حوزوی به واسطه پشتوانه قوی علمی (که در نجف اشرف و از محضر اساتیدی چون مرحوم آیت الله خویی، شیخ محمدحسین کاشف الغطاو شیخ محمدکاظم شیرازی کسب کرد)، مجتهدی مسلم و صاحب نظر به شمارمی آمد و در عرصه دانشگاهی نیز، استادی کم نظیر در حوزه الهیات، فقه و حقوق و ادبیات محسوب می شد. معرفی شخصیت وی و نیز، آثار باارزش و سراسر ژرف کاوی فقهی و اصولی و حقوقی این مجتهد دانشگاه، بی تردید خدمتی به جامعه علمی کشور است؛ همچنین این معرفی، باعث ترسیم راهی استوار برای پژوهندگان فقه و فقاهت ازیک سو، و پژوهشگران حقوق و قواعد از سوی دیگر، و اصول ناظر بر نظام های حقوقی، ازجمله نظام حقوقی اسلام و به تبع آن ساختار و شاکله نظام حقوقی ایران خواهد بود. یادکرد آثار قلمی و نکات مکتوب مرحوم دکتر گرجی، نظام دانشگاهی را با حفظ ملزومات علم و دانش، به سمت وسوی پرورش و نگاهداشت اساتیدی همانند استاد رهنمون می سازد.

کتاب تفسیر تنزیلی؛ مبانی، اصول، قواعد و فواید که در گروه علمی تفسیر و علوم قرآن شانزدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان اثر شایسته تقدیر شناخته شده است، اصول تحول فرهنگی قرآن را با تاکید بر ضرورت مطالعات در قرآن به صورت نزول تدریجی بیان می کند. این کتاب تاکنون سه جلد آن منتشر شده، مجموعه مباحث نظری را درباره تفسیر نزولی قرآن در بخش هایی مانند مبانی، اصول و قواعد مطرح می سازد.

متن حاضر ترجمه بخش نخست مقاله «الإنسان و القرآن وجها لوجه (التفاسیر القرآنیه المعاصره): قراءه فی المنهج» اثر دکتر احمیده النیفر، دین پژوه تونسی است که در پی می آید. نگارنده در این مقاله بر آن است با بازخوانی روش های مفسران و قرآن پژوهان معاصر ویژگی های آثار آنان را بررسی و تحلیل کند.

تفسیر بحرالعلوم ابو لیث نصر بن محمد سمرقندی بلخی معروف به تفسیر سمرقندی (375 ه ق) از جمله تفاسیر روایی اهل سنت در قرن چهارم هجری است. ابو لیث در حوزه فقه و حدیث هم تبحر داشته و دارای آثاری نیز در این رابطه می باشد. سمرقندی کلیه آیات قرآن را در بحر العلوم تفسیر کرده است و غلبه جنبه روایی این اثر سبب شده که این تفسیر را از جمله تفاسیر روایی اهل سنت به شمار آورند، روایات مورد استناد ابو لیث در تفسیر از پیامبر (ص)، صحابه و تابعان است؛ گرچه در مواردی هر چند اندک به مباحث کلامی و اجتهادی هم پرداخته است.
شیوه تفسیری ابو لیث، منهج لغوی او، جایگاه اهل بیت (ع) در این تفسیر، اسرائیلیات، علوم قرآن و مباحث کلامی و فقهی مواردی است که در این مقاله به آن پرداخته می شود که حاصل آن می تواند بیان گر ویژگی های تفاسیر قرن چهارم باشد.

کتاب مهندسی فهم و تفسیر قرآن بنا بر عنوان فرعی خود در پی تحقیقی جدید در روش شناسی تفسیر و بر اساس آنچه در مقدمه آن آمده است درصدد گزینش روشی صحیح برای فهم قرآن است و ازاین رو، مخاطب را مشتاق به گشایش افقی جدید در تفسیر و ارائه نکاتی بدیع و تازه در کتاب، وارد مباحث می کند. در این جستار بر آنیم پس از ارائه گزارشی از ساختار کتاب به بررسی و تحلیل کتاب و درنهایت سنجش میزان تحقق اهداف مولف بپردازیم.

یکی از گونه های مهم تفسیر قرآن، تفسیر عرفانی است. به این شیوه تفسیری، تفسیر تاویلی، تفسیر صوفیانه، تفسیر اشاری رمزی نیز اطلاق شده است. در میان دانشمندان علوم قرآنی از زرکشی و سیوطی گرفته تا زرقانی، علامه طباطبایی، ذهبی و مرحوم معرفت و برخی نویسندگان دیگر، هر کدام به این عناوین به نحوی اشاره داشته اند. این پژوهش به جریان شناسی تفاسیر عرفانی می پردازد.

کتاب نقد کتاب تفاسیر شیعی و تحولات تاریخی ایران، بخشی از برنامه تحقیقاتی خانم دکتر فروغ پارسا، نگارنده کتاب است. مولف سعی داشته در این پژوهش تاثیرپذیری مفسران شیعی از تحولات فرهنگی و سیاسی سده دهم و یازدهم را نشان دهد. به زعم نگارنده سده دهم و پیدایش صفویان برای تاریخ تشیع بسیار با اهمیت بوده است. نخستین بار در این دوره است که شیعه به عنوان دین رسمی در یک امپراتوری قدرتمند اعلام می شود.

این کتاب صورت پیاده شده از مجموعه دروسی است که با عنوان تاریخ تفسیر قرآن کریم از سوی احمد پاکتچی در مقطع کارشناسی رشته علوم قرآن و حدیث ارائه شده است.
پاکتچی در این درس گفتار سعی کرده است که با روش معنادار کردن تاریخ وقایع و تحولاتی که در رابطه با قرآن کریم روی داده است و با نگرشی جدید و جامع وارد تفسیر شده و به معرفی مکاتب تفسیری بپردازد.

کتاب حاضر بررسی مبانی فهم و تفسیر قرآن از دیدگاه نهج البلاغه است. به باور نویسنده مبانی فهم و تفسیر قرآن، اندیشه های بنیادین و تاثیرگذار در تفسیر هستند که از چرایی و خاستگاه نظری فرآیندهای تفسیری مانند اصول و روش ها سخن گفته و در تبیین و تعیین آن ها نقش محوری دارند.

قرآن کلامی است آسمانی، به مدد از دریای معارف اهل بیت (ع) راهی بدان آسمان می توان یافت. این عالمان و همپایان قرآن، به جهت آموزش مردم راهیابی آنان به فهم کلام الله ، اصول و راهکار های مهمی را آموزش داده اند، که چونان جعبه ابزاری، روش تفسیری اهل بیت (ع)را تشکیل می دهد.
کتاب حاضر، متولی ارائه این اصول تفسیر، با بهره گیری از دریای معارف معصومان (ع) است. این اثر، پژوهشی در اصول تفسیر قرآن برگرفته از روایات اهل بیت (ع) است. به زعم نگارنده کتاب وجه تسمیه این کتاب تشبیه وحی به آسمان و حضور مبارک ائمه اطهار (ع) به دریاست. نگارنده کتاب سعی می کند که از طریق دریای معرفت اهل بیت (ع) به فهم آسمان وحی نائل شود.