نقش سواد رسانه ای در توسعه انسانی: مطالعه موردی کتاب (سیاست های اجرایی سازمان صدا و سیما و سند تحول وزارت آموزش و پرورش)

شاخص توسعه انسانی یک شاخص ترکیبی است که سه بعد اساسی زندگی، یعنی دسترسی به امکانات لازم برای کسب دانش، برخورداری از یک عمر طولانی و زندگی سالم و رسیدن به سطح استاندارد زندگی را اندازه گیری می کند. این شاخص، همه ساله از سوی برنامه توسعه سازمان ملل متحد منتشر شده، به مرور زمان مورد جرح و تعدیل قرار گرفته و اینک به عنوان یک شاخص مقبول بین المللی برای سنجش توسعه یافتگی جوامع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. رویکرد توسعه انسانی مصرف کالاها و خدمات را تنها یکی از عناصر زندگی بهتر می داند و برآوردن نیازهای روحی و گسترش ظرفیت های ذهنی را عنصر دیگر زندگی بهتر به شمار می آورد که از طریق پرورش قوای ذهنی به ویژه با آموزش حاصل می شود. امروزه، دیگر کسانی که تنها از سواد به معنای توانایی خواندن و نوشتن برخوردارند، باسواد به شمار نمی روند، بلکه کسانی باسوادند که از نظر شناخت و کاربرد فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی توانمند باشند و بتوانند از میان انبوه پیام ها در بازار پیام دست به انتخاب بزنند. بر همین اساس در این تحقیق بر آن شدیم تا برای تبیین نقش سواد رسانه ای در توسعه انسانی جمهوری اسلامی بر اساس روش پژوهش اسنادی تحلیلی، مروری بر سیاست های دو نهاد مهم وزارت آموزش وپرورش و سازمان صداوسیما در مقوله سواد رسانه ای داشته باشیم و در مرحله بعد به تحلیل نسبت این سیاست ها با توسعه انسانی بپردازیم. نتایج تحلیل نشان می دهد که حجم سیاست های این دو نهاد در حوزه سواد رسانه ای بسیار محدود است و در سیاست های موجود دو نهاد مذکور نگرش فرایندی به آموزش سواد رسانه ای مشاهده نمی شود. همچنین با بررسی سیاست های اجرایی سازمان صداوسیما متوجه می شویم که نگاه توسعه محور نسبت به مقوله سواد رسانه ای در این سیاست ها وجود ندارد.