تحول تاریخی جنگ: از الگوهای سنتی تا نوین

در حالی که جنگ های سنتی بیشتر ماهیت متقارن داشتند، امروزه بازیگران، روش ها و ابزار جنگ ها تا حد زیادی تغییر کرده است. شیوه های جدید جنگ در هزاره سوم میلادی، که توسط بازیگران غیردولتی و به گونه ای بسیار متفاوت پیش می آید، از چارچوب تجزیه و تحلیل های مرسوم نوواقع گرایی خارج اند. پس باید دانست که موازنه های سیاسی بین المللی با ثبات نیستند، هرچند که در این شرایط خاص این موازنه ها به هم نخورده است، اما به روشنی قابل مشاهده است که می توانند متحول شوند. مقاله حاضر ابتدا با رویکرد نظری نوواقع گرایی و سپس در چارچوب رویکردهای نظری دیگر، علل، اشکال و فرایند جنگ در دو الگوی جنگ ایدئولوژیک محور و جنگ عقلانیت محور را با روش توصیفی – تحلیلی، مورد بررسی قرار می دهد. پرسش اصلی این است که علل وقوع جنگ، تاکنون چه تحولاتی را پشت سر گذارده و ناظر به چه تغییراتی در دلایل، شیوه ها و فرایند ها بوده است؟ بخشی از پاسخ اولیه این است که هرچند وقوع جنگ ها همچنان از دلایل قدیمی خود پیروی می کنند، اما کیفیت و ماهیت جنگ های آینده در تشدید درگیری ها و امکان توسل به جنگ دستخوش دگرگونی می گردند.