بررسی چند شکلی ژن های Wx-A1 و Wx-B1 و اثر جهش های آنها بر ساختار آنزیم GBSS در برخی ارقام تجاری گندم های ایرانی

آنزیمGBSS که نتیجه بیان ژن واکسی (Wx) است، کنترل کننده نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین در نشاسته می باشد. عدم بیان آنزیم مذکور و یا غیرفعال بودن آن سبب کاهش مقدار آمیلوز نشاسته و افزایش سهم آمیلوپکتین می گردد. گندم نان (Triticum aestivum L) دارای سه نسخه ژن واکسی به نام هایWx-A1، Wx-B1 وWx-D1 است که تولید نشاسته تمام واکسی در آن مستلزم غیرفعال بودن هر سه این ژن ها می باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت چند شکلی مکان ژنیWx-A1 و Wx-B1 به عنوان مقدمه ای بر تولید گندمی با نشاسته تمام واکسی انجام شد. قطعات ژنی مربوط به Wx-A1 و Wx-B1 در 20 نمونه از ارقام گندم تتراپلوئید و هگزاپلوئید ایرانی در واکنش هایPCR با آغازگرهای اختصاصی تکثیر و چند شکلی نمونه های انتخاب شده با استفاده از تکنیک های PCR-RFLP و توالی یابی مستقیم بررسی شد. با استفاده از روش های فوق، جهشی در بین لوکوس Wx-B1 مشخص نشد اما با بررسی مکان ژنیWx-A1 نمونه ها چندین جهش در ارقام هامون و الوند مشخص گردید. بر اساس تعیین توالی نمونه های دارای جهش و بررسی بیوانفورماتیکی اثر جهش های شناخته شده بر ویژگی های ساختاری آنزیم GBSS، ارقام الوند و هامون به عنوان گزینه های اصلی حامل آلل نول در مکان ژنی Wx-A1 معرفی می گردند.