حفاظت و باز زنده سازی منظر رود دره دربند بر اساس الگوهای رفتاری

ساختارهای طبیعی موجود در کالبد شهر، در بهبود کیفیت شهرها، ارتقای ارزش های زیبایی شناختی، اکولوژیک و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردارند و بستری برای فعالیت های تفریحی و گردشگری ساکنان شهرها به شمار می روند. با توجه به تخریب محیط رود دره ها در تهران تحت تاثیر رفتارهای گردشگران و ساخت و سازهای بی رویه در محدوده، هدف این پژوهش بر حفاظت از محیط رود دره و باز زنده سازی آسیب های وارده بر منظر رود دره قرار گرفت. روش شناسی پژوهش، جامعه شناسی زندگی روزمره یا روش شناسی مردم نگار است که رفتارها را در ارتباط با محیط مورد بررسی قرار می دهد. ثبت رفتارها با روش مشاهده ساده و با روش عکسبرداری صورت گرفت و نمایش فضایی رفتارها بر روی نقشه منطقه مستند شد که نقشه الگوهای رفتاری نام گرفت. نقشه الگوهای رفتاری در سه مقطع صبح، ظهر و شب ترسیم شد و به موازات آن، تحلیل منظر بر اساس معیارهای زیبایی شناختی و تحلیل رفتارهای استفاده کنندگان با توجه به تاثیرات آنها بر محیط طبیعی در قالب رفتارهای هنجار (سازگار با محیط) و ناهنجار (ناسازگار با محیط) انجام شد و سپس، راهکارهای طراحی به گونه ای پیشنهاد شد که بر اصل حفاظت از محیط کوهستان و رود دره تاکید داشته باشد و به این ترتیب رفتارهای سازگار با محیط را تقویت کرده و رفتارهای ناسازگار را کمرنگ تر و آسیب های محیطی ناشی از حضور گردشگران را به حداقل برساند. در مقاله حاضر، رود دره دربند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شد که به طراحی محیطی با هدف سازگاری هر چه بهتر رفتارها با محیط، در عین حفاظت از ساختارهای طبیعی درون شهری انجامید.