تاثیر چرای دام بر ترکیب و تنوع جوامع گیاهی مناطق استپی بروجن

در این مطالعه سعی بر آن است با توجه به لزوم انتخاب بهترین روش مدیریتی برای مدیریت اصولی مراتع استپی، تاثیر چرای دام بر تنوع و ترکیب گیاهی با مقایسه انواع شاخص های تنوع در سه روش مدیریتی قرق بلند مدت، قرق کوتاه مدت (چرای متوسط) و چرای آزاد بررسی شود. پس از تعیین منطقه معرف، در هر منطقه نمونه برداری از درصد پوشش گونه های گیاهی در 30 پلات مستقر شده در طول 3 ترانسکت (فواصل ترانسکت 50 متر) به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. شاخص های تنوع آلفا، بتا، شاخص های تنوع شانون و شاخص یکنواختی در هر مدیریت چرایی محاسبه و سپس با استفاده از تجزیه واریانس یکطرفه مقایسه شد. برای بررسی تغییر در ترکیب گیاهی مدیریت های چرایی مختلف از روش رج بندی مقیاس بندی چندبعدی غیرمتریک به همراه تحلیل چند پاسخی روش جایگشت استفاده شد. نتایج نشان داد که کلیه شاخص های تنوع با چرای دام تغییر کرده است. اگرچه چرای دام ارزش عددی هر کدام از شاخص های شانون، سیمپسون و تنوع آلفا را به نصف کاهش داده است، ولی چرای آزاد باعث افزایش تنوع بتا تا سه برابر شده است. افزایش تنوع بتا در چرای آزاد ناشی از ناهمگنی های ایجاد شده در پوشش گیاهی توسط عامل چرا و عامل تسهیل توسط گونه های غیر خوشخوراک است. نتایج حاصل از روش های رج بندی نشان می دهد که چرای دام شیب تغییرات اصلی در منطقه بوده و باعث تفاوت در ترکیب جوامع گیاهی مناطق مختلف مدیریتی به شکلی شده است که بر روی محور رج بندی حاصل پلات های نمونه بردای هر منطقه مدیریتی در حدود 90 درصد از مناطق دیگر قابل تفکیک است. اگرچه قرق بلند مدت از نظر تنوع و ترکیب پوشش گیاهی در شرایط ایده آلی قرار دارد، ولی قرق کوتاه مدت نیز باعث احیاء پوشش گیاهی شده است.