اثر کاربرد منابع مختلف روی بر غلظت کادمیم و برخی عناصر کم مصرف در گیاه اسفناج در یک خاک آهکی

کادمیم یک عنصر سنگین است که برای انسان، گیاه و دیگر موجودات زنده سمی می باشد و در بین عناصر سنگین، به دلیل تحرک و زیست فراهمی زیاد در خاک و ایجاد سمیت در غلظت های کم، بررسی آن اهمیت ویژه ای دارد. برای ارزیابی اثر کادمیم و منابع روی (سولفاتی و کلاتی) بر رشد و غلظت برخی عناصر در اسفناج، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل سه سطح کادمیم (5، 10 و20 میلی گرم کادمیم در کیلوگرم خاک به صورت سولفات کادمیم) و چهار سطح روی (صفر، 5، 10 و20 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک از دو منبع سولفاتی و کلاتی) در سه تکرار بودند. نتایج نشان داد که مصرف کادمیم به طور معنی داری وزن خشک اندام هوایی اسفناج را کاهش داد. اما کاربرد روی سبب کاهش اثر زیان بار کادمیم بر گیاه شد. با افزایش سطح کادمیم مصرفی، غلظت این عنصر در اندام هوایی گیاه افزایش یافت. اما مصرف روی از هر دو منبع مصرفی، غلظت کادمیم اندام هوایی را به طور معنی داری کاهش داد. کادمیم مصرفی، غلظت روی و منگنز اندام هوایی را به طور معنی داری کاهش داد. اما غلظت آهن تحت تاثیر کادمیم قرار نگرفت. غلظت منگنز و آهن اندام هوایی با مصرف روی از هر دو منبع مصرفی، کاهش یافت. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، به نظر می رسد کاربرد کودهای روی، به ویژه سولفات روی، برای کاهش اثرهای زیان بار کادمیم بر گیاه در خاک های آلوده به کادمیم مفید باشد.