سنگ شناسی پریدوتیت ها و سنگ های آتشفشانی افیولیت ملانژ سورک (استان یزد)

افیولیت ملانژ سورک در حاشیه ی جنوب غربی ایران مرکزی و در راستای گسل نائین - دهشیر - بافت قرار گرفته است. در دنباله ی سنگ شناسی، پریدوتیت ها پایین ترین واحد سنگی را به خود اختصاص داده اند، پس از آن ها گابروها و در نهایت سنگ های آتشفشانی قرار دارند. اغلب پریدوتیت های این منطقه از نوع هارزبورگیت هستند. لرزولیت که سنگ اولیه ی گوشته است، دارای کانی اصلی الیوین، ارتوپیروکسن، کلینوپیروکسن و کانی های فرعی کروم اسپینل و آمفیبول (پارگاسیت) است. ویژگی های سنگ نگاری و شیمی کانی های این پریدوتیت ها چگونگی سنگ شناسی از لرزولیت به سمت هارزبورگیت و در نهایت دونیت را نشان می دهند. میانگین مقدار SiO2 و Na2O سنگ های آتشفشانی در این افیولیت ملانژ به ترتیب 70 و 5 درصد وزنی اندازه گیری شده است. بررسی های سنگ شناسی و نیز رده بندی این آتشفشانی ها بر اساس عناصر اصلی، کمیاب و محاسبات نورماتیو نشان می دهند که این سنگ ها داسیت هستند. نمودارهای REE بهنجار شده به کندریت در این آتشفشان ها الگویی مسطح تا روند صعودی نشان می دهند، LREEs نسبت به HREEs تهی شدگی دارند و نسبت La/Yb آن ها کمتر از 1 است که نشان دهنده ی تولئیتی بودن ماگمای مولد آن ها است. همچنین مقدار Hf/Zr، U و Pb این سنگ ها نسبت به گوشته ی اولیه بیشتر و مقدار Sr، Ti و Y آن ها کمتر است. این اختلاف ها به تاثیر شاره های آزاد شده از لیتوسفر اقیانوسی فرورونده بر پریدوتیت های گوشته نسبت داده می شوند. واکنش های گدازه/ سنگ سبب می شوند که پس از ذوب کلینوپیروکسن لرزولیت ها، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن آغاز شود که منجر به تشکیل الیوین-های واکنشی و افزایش SiO2 گداخته شده است. همه ی این ویژگی ها باعث شده تا افیولیت ملانژ سورک به افیولیت های HOT (Harzburgite Ophiolitic Type) بالای زون فرورانش (حوضه ی پشت کمان) نسبت داده شود.