برآمدن و افول قرلباشان در عرصه صفویه

قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کرده و سپس به سرعت تقریبا در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایه های نظامی دولت صفویه بودند. اما پایه هایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل میشد. ند قزلباشان که از نظر فکری صوفیان شیعه به شمار میآمدند از همان ابتدای آن دولت به مبلغین متعصب تشیع اثنی عشری تبدیل شده و از این جهت شاهان صفوی بیشترین منافع اقتصادی را در اختیار آنها گذاردند و بدین ترتیب قزلباشان تبدیل به یکی از طبقات اجتماعی قدرتمند عصر صفوی شدند. شاه عباس اول به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله صفوی به علت عدم اعتماد به این طبقه، قاطع ترین ضربه را به سران ها آن وارد کرده و این سیاست که یکی از علل سقوط دولت صفویه به شمار میآید، پس از او توسط شاهان بعدی صفوی نیز ادامه یافت. در این مقاله کوشش می شود تا با استفاده از منابع و ماخذ موثق به مساله اوج و حضیض طبقه قزلباشان از منظر اقتصادی پرداخته شود.