درآمد/ منظر ایرانی

1. پاییز ایران یگانه است زیرا در جانب خود، تابستان و زمستانی را دارد که به کلی منظر دیگری دارند؛ تابستان، سبز و خرم و زمستان، عریان و سوزنده. به مصداق «تعرف الاشیاء باضدادها» پاییز، هویتی ویژه می یابد که با اهل نظر حکایت های بسیار می کند.
گوناگونی رنگ ها در باغ خزان کرده حکایت از کاشت متنوع درختان مثمر دارد؛ درختانی که رنگ و دوره خزان آنها با یکدیگر متفاوت است. این منظره، برآمده از اقتصاد و سنت باغداری ایرانیان، از آن حکایت می کند که باغ به عنوان سازمانی اقتصادی، نیازهای مختلف خانواده را تامین می کند، کشت تک محصولی هنوز رواج ندارد و اقتصاد شهر بر مدار خودکفایی حداکثری خانوارها استوار است.
از این رو صاحب این باغ برای خود از درختان سیب، گردو، هلو، انار و... هریک چند نهال می کارد تا نیازهای خانواده اش را تامین کند. این دانایی، از چگونگی ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه حکایت دارد.
حصار باغ، که در برابر وسعت کم آن بسیار ستبر و گران قیمت می نماید، عنصری جدی و اساسی در این منظر است که با سنگ هایی به رنگ محیط، اندود گل و شاخه های متراکم و تیز بسیار خودنمایی می کند.
دیوار باغ که استاد «پیرنیا» حافظ آن می داند در برابر هجوم بیابان و رنه په شه (Rene Pecher) به عنوان ساتر باغ و مانع چشم زخم اغیار، در اینجا نقشی سه گانه دارد؛ شاخه های لبه آن از نقش امنیتی سنگ های پای آن، که سدی در برابر هجوم علف ها هستند از نقش حفاظتی، و بلندی آن از نقش معنایی آن، که مانع رشک حسودان بیرون به نعمتهای درون است، حکایت می کند.
بدین ترتیب، دیوار باغ عنصری اقلیمی، کارکردی و فرهنگی شمرده می شود؛ و پاسخ فرهنگ ایران است به نیازهای سه گانه مذکور. از این رو در کنار سایر عناصر محیط زندگی ایرانیان، بخشی از منظر ایرانی را می سازد.
«آیدا آل هاشمی» در شکار زیبای خود از منظر روستای «طار» در نزدیکی «نطنز»، نمونه ای کامل از این تعریف منظر، که محصول تعامل انسان با محیط و جامعه با تاریخ است را به نمایش می گذارد.
2. در نوزدهمین جشنواره مطبوعات ایران که آبان ماه 91 در تهران برگزار شد، غرفه مجله منظر و باغ نظر به عنوان برترین غرفه انتخاب شد. اگرچه محل غرفه در بدترین نقطه نمایشگاه تخصیص داده شده بود، اما استفاده از دو نماد منظر ایرانی شامل حوض آب و گلدان های شمعدانی توانست این مقام را برای بچه های پژوهشکده، که زحمت زیادی برای برپایی نمایشگاه متحمل شدند، به ارمغان آورد.
بیش از یک هزار نفر در کنار آن حوض ایستادند و عکس یادگاری گرفتند (www.nazaronline.ir). غرض، بیان این رویداد نیست، بلکه توجه دادن به قدرت و جذابیت نمادهای منظر ایرانی در خاطره جمعی و زیبایی شناسی ایرانیان است که در میان طرح های پرخرج ناشرین ثروتمند این طرح ساده و کوچک، با اقبالی عمومی به عنوان زیباترین برگزیده شد.