ارزیابی حاصلخیزی خاک به منظور کشت گندم با استفاده از سامانه فازی و مقایسه ی آن با روش بولین و آزمون خاک در محیط GIS

افزایش عملکرد گیاهان زراعی تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله خصوصیات خاک است. از جمله ویژگی های خاک می توان به عناصر غذایی موجود در خاک اشاره کرد. تعیین حاصلخیزی خاک برای مشخص کردن میزان کود دهی بسیار مهم است. بدون توجه به میزان حاصلخیزی خاک، با مصرف نادرست کود های شیمیایی نه تنها عملکرد کیفی و کمی محصولات بالا نمی رود، بلکه باعث می شود ضمن تحمیل هزینه های اضافی، تعادل عناصر غذایی در خاک به هم خورده و مسائل زیست محیطی نیز مطرح شود. بنابراین تعیین درجه حاصلخیزی خاک و تهیه نقشه حاصلخیزی خاک ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه سعی بر آن است تا با تهیه نقشه حاصلخیزی خاک به منظور کشت گندم در بخش زرقان استان فارس، درجه حاصلخیزی خاک این منطقه مشخص شود. نقشه حاصلخیزی خاک با استفاده از سامانه فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی در محیطGIS تهیه گردید. داده های ورودی برای تعیین حاصلخیزی خاک شامل غلظت های آهن، مس، منگنز، روی، مواد آلی، فسفر و پتاسیم بودند. در ابتدا درون یابی برای هر یک از عناصر خاک با استفاده از مدل وزن دهی عکس فاصله (IDW) در محیط GIS انجام شد. سپس برای هر یک از عوامل به منظور تهیه نقشه فازی یک تابع عضویت با توجه به حد بحرانی آن ها تهیه گردید. در نهایت برای وزن دهی به هر یک از لایه ها از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای تعیین دقت نقشه ی حاصلخیزی خاک و مقایسه ی آن با روش بولین، از ضریب کاپا استفاده گردید. ضریب کاپا برای نقشه ترکیبی منطقه مورد مطالعه حدود 22/0 بدست آمد که نشان دهنده ی توافق کم این دو روش می باشد. برای اتخاب روش برتر و تعیین دقت روش فازی در 10 نقطه از منطقه (به طور تصافی) غلظت آهن، مس، منگنز، روی، مواد آلی، فسفر و پتاسیم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که دقت روش فازی برای تعیین حاصلخیزی خاک حدود 80 درصد و روش بولین حدود 40 درصد می باشد. در نهایت از روش آزمون خاک برای توصیه کودی منطقه مورد مطالعه استفاده شد. با مقایسه روش آزمون خاک با روش فازی معلوم شد که کلاس های حاصلخیزی تعیین شده به وسیله روش فازی با توصیه کودی حاصل از روش آزمون خاک همخوانی دارد.