مبانی روش شناختی نظریه سازی در جامعه شناسی اسلامی

این مقاله با هدف زمینه سازی برای توسعه علوم اجتماعی اسلامی به طور عام و تاسیس الگویی برای جامعه شناسی اسلامی به طور خاص، به بررسی مهم ترین مبانی روش شناختی نظریه سازی در جامعه شناسی اسلامی با تطبیق بر حوزه جامعه شناسی خانواده می پردازد. محورهای مورد تاکید مقاله عبارتند از: بهره گیری نظریه اسلامی در الگوی مورد نظر از روش های اجتهادی، عقلی و تجربی به گونه ای هماهنگ، پیروی این نظریه از هر دو نوع صورت بندی متداول در نظریه های جامعه شناختی، یعنی مجموعه قوانین و فرایندهای علی، قرار داشتن این نظریه در زمره نظریه های برد متوسط، تلفیق فردگرایی و کل گرایی روش شناختی، به کارگیری استراتژی قیاسی در ضمن یک الگوی ویژه متن- محور، اولویت داشتن ساخت مدل نظری و مدل هنجاری از میان انواع مدل ها، ترجیح رویکرد عملیاتی سازی مفاهیم، استخراج فرضیه های مورد نیاز از گزاره های متون دینی به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم و در نهایت، رعایت معیارهای روش شناسی اجتهادی از یک سو و معیارهای تایید یا ابطال تجربی فرضیه ها از سوی دیگر.