جایگاه عرف در حقوق با رویکردی بر اندیشه های امام خمینی (س)

زندگی اجتماعی انسان ها همواره حقوقی را در پی داشته که انسان ها ملزم به رعایت آن بوده اند و پیش از اینکه قانونگذار این حقوق را وضع کند به صورت عرف و عادت بین انسان ها رواج داشته است، این مطلب نشانه سابقه دیرینه عرف در مباحث حقوقی بوده و بیانگر اهمیت آن است. آنچه در ذهن شناخته شده و خرمندان آن را می پذیرند و نیز چیزی که عادت تمام یا اکثریت افراد یک محل یا یک قوم در گفتار و رفتار معین است تا به آن حد که به مرور الزام آور شناخته شده، و به شکل عرف تحقق می یابد. عرف از مسائل مهم حوزه حقوق است و می تواند در استنباط های فقهی و حقوقی و ارائه قرائت ها و تفسیرهای جدید حقوقی موثر باشد. با عنایت به این مهم در این مقاله برآنیم تا جایگاه عرف را در حقوق با توجه به دیدگاه های امام خمینی(ره)، که به حق مجتهدی نواندیش و فقیهی نوپردازند که رهبر فکری عمده مسائل فقهی و حقوقی بوده و در این زمینه نیز با ارائه نظرات متقن خود، راه را برای محققین و پژوهشگران این حوزه فراهم نموده اند، بپردازیم. و به این نتیجه برسیم که عرف یکی از منابع حقوق به شمار می رود و نقش عمده ای را در راه حل های فقهی حقوقی و مسائل مستحدثه به عهده دارد.