بررسی ترکیب اسیدهای چرب و خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن بذرهای تعدادی از توده های گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.)

گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم می باشد. با توجه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیم آباد، عزت آباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی توده ها از نظر میزان روغن بذر و نیز بررسی برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن (توده فشکور) بود. کشت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روغن بذر توسط سوکسله استخراج شد و ترکیب های روغن با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی شناسایی شدند. برای اندازه گیری صفات فیزیکوشیمیایی روغن (رطوبت، ضریب شکست، عدد یدی، عدد پراکسید، عدد اسیدی و عدد صابونی، میزان کلروفیل) از روش های استاندارد AOCS استفاده شد. در ترکیب روغن ها، هفت اسید چرب شناسایی شد. اسید لینولنیک، اسید لینولئیک و اولئیک عمده ترین اسیدهای چرب بودند. وجود اسید گاما-لینولنیک در تجزیه روغن تشخیص داده شد. وزن هزاردانه و درصد روغن، در سطح 5% تفاوت معنی داری نشان ندادند، اما اجزای تشکیل دهنده ی روغن از تفاوت معنی داری برخوردار بودند. دورترین خویشاوندی بین توده های اصفهان و رحیم آباد و حداکثر قرابت نیز در توده های زردبند و اصفهان مشاهده شد. ضریب شکست روغن 473/1، عدد اسیدی mg NaOH/g oil1/3، عدد پراکسید meq O2/kg oil39/1، عدد یدی g I2/100 g oil3/101، عدد صابونی mg KOH/g Oil163، مقدار رطوبت 78/1%، میزان کلروفیل mg Pheophytin/kg oil9/16 و pH آن 8/5 بود.