بررسی جنبه های تاریخی دو منظومه غنایی «خسرو و شیرین» نظامی و «خسرو و شیرین» امیرخسرو دهلوی

در میان داستان های خمسه نظامی، ماجرای عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی به شیرین برادر زاده بانوی ارمن، به سبب رنگ ملی و برخورداری اززمینه های افسانه ای وغنایی از زیبایی و اهمیت خاصی برخوردار است.امیرخسرو دهلوی دومین منظومه خمسه خویش را به این داستان اختصاص داده است.او با آنکه سوژه و سیر اصلی داستان را مطابق داستان نظامی سروده است اما تغییراتی نیز در جریان داستان ایجاد کرده است.ضرورت و اهمیت این پژوهش از آن جهت است که برتری و توانایی های زبانی،انتخاب واژگان وصور خیال نظامی در خمسه سبب شده است تا دیگر جنبه های داستانی،افسانه ای وتاریخی نادیده گرفته شود.لذا در پژوهش حاضربا شیوه توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای و روش نقدتاریخی زمینه های تاریخی داستان غنایی خسرو و شیرین بر اساس قدیم ترین منابع معتبرموردبررسی و مقایسه قرارگرفت تا درنهایت این نتیجه به دست آمدکه:امیرخسرو،بیش ازنظامی،به الگوی تاریخی پایبندبوده است. او هرچند به اعتراف خود هرگزنتوانست به پای نظامی برسد،اماتوانسته است،باروی آوردن به الگوی تاریخی و تغییراتی جزئی اما هنرمندانه دربخش های افسانه ای و تاریخی، ازبین دیگرنظیره پردازان این اثرغنایی بزرگ تاحدی نوآورباشد.