برآورد هزینه های سیستم اتوبوسرانی: مطالعه موردی ارومیه و اراک

در مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهرهای ایران و در مرحله ارزیابی راهکار، اغلب بر اساس شاخص های شبکه (شاخصهای فنی)، گزینه برتر انتخاب می شود و ارزیابی اقتصادی نقش چندا نی ندارد. لذا سعی بر آن شد که به منظور ارزیابی راهکارها، ارزیابی اقتصادی نیز در نظر گرفته شود. بدین منظور از روش تحلیل هزینه – فایده استفاده شد. برای تعیین هزینه و فایده سیستم اتوبوسرانی، لازم است مشخص شود که راهکارها چه اثراتی بر چه افرادی دارند و ارزش ریالی این اثرات برآورد شود. بدین منظور سه گروه مسافران، اداره کنندگان و جامعه (کل شهروندان) به عنوان افراد متاثر از سیستم اتوبوسرانی تعیین شدند. اثرات اصلی سیستم اتوبوسرانی بر مسافران به شکل کرایه و زمان سفر تعریف شد. اثرات سیستم اتوبوسرانی بر اداره کنندگان (هزینه های مستقیم) مشتمل بر سه دسته هزینه نیروی انسانی، تعمیر و نگه داری (و سوخت) و استهلاک است. در بخش اثرات ثانویه، هزینه آلودگی هوا مشخص شد. دو شهر ارومیه و اراک نیز برای مطالعه موردی انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که هزینه تمام شده جابجایی هر م سافر در این دو شهر در حدود 2000 ریال است که نزدیک به 20 % آن توسط مسافرین پرداخت می شود و بقیه به کمک یارانه ها توسط شهرداری پرداخت می - شود. از این نتیجه میتوان برای قیمت گذاری اولیه سیستم اتوبوسرانی نیز استفاده نمود.