فعالیت محلات تبریز در انقلاب مشروطیت

تبریز یکی از کانون های مهم انقلاب مشروطیت بود. با پیروزی مشروطیت و تشکیل انجمن ایالتی، نقش گروه های مختلف محلات تبریز از قشر کارگر تهی دست شهر گرفته تا مجاهدان، واعظان، روشنفکران، و تجار بسیار موثر و چشم گیر شد. به خواست انجمن ایالتی، در محلات تبریز انجمن های فرعی شکل گرفتند. از آن پس اعضای انجمن های محلات که نماینده انجمن مرکزی در محله خود به شمار می آمدند، به فعالیت های سیاسی و فرهنگی پرداختند. از سوی دیگر، اهالی هر محله نیز، از قشر های مختلف، فعالیت های فرهنگی و نظامی را آغاز کردند. تشکیل دسته های مجاهدان و برگزیدن زبده ترین افراد نظامی به فرماندهی آنان و دفاع از مشروطیت در لحظات بحرانی از مهم ترین فعالیت های نظامی آن ها بود. در این هنگام معارف دوستان، خیرین، و اعضای انجمن های مشروطه خواه محلات به تاسیس مدارس و انتشار روزنامه پرداختند. با تشدید اختلاف ها، مخالفان مشروطه نیز در محلات دوه چی، سرخاب، و ششکلان برای مقابله با فعالیت های مشروطه خواهان روزنامه منتشر کردند و انجمن تشکیل دادند. در این مقاله، با روش تحلیلی و توصیفی فعالیت دو گروه در محلات مشروطه خواه شامل اعضای انجمن های فرعی و اهالی غیر عضو انجمن هر محله در زمینه های سیاسی و فرهنگی و نظامی بررسی می شود تا نقش این دو گروه در هر محله در دفاع از مشروطیت مشخص شود. در کنار آن، به فعالیت های سیاسی، نظامی، و فرهنگی مخالفان مشروطیت در محلات تبریز برای مقابله با مشروطه خواهان و تلاش برای متوقف ساختن نهضت مشروطیت اشاره خواهد شد تا نقش ارزنده اهالی محلات مشروطه خواه در جلوگیری از سقوط نهضت مشروطیت نشان داده شود.