تبیین نظریه تجرد فوق عقلانی نفس از نظر ملاصدرا و مبانی هستی شناختی آن

نظریه فوق تجرد عقلانی بودن نفس از نظر ملاصدرا، عبارت است از تجرد نفس از ماهیت، علاوه بر تجرد آن از ماده. ویژگی های نفس در این مرتبه عبارت است از این که در هیچ حدی ثابت نبوده و گوهری بسیط، ظل وجود، وجودی صرف و فوق مقوله است که در عین حال، نه جوهر است و نه عرض، نه جنس است و نه فصل، و نه قابل اشاره عقلی است. صورت بندی و شکل گیری این نظریه، نتیجه اصالت وجود، وحدت حقیقت وجود، تشکیک در مراتب وجود، حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول است. نظریه فوق تجرد عقلی بودن نفس، بر اعتقاد راسخ ملاصدرا به بطلان اصالت ماهیت و عدول به نظریه اصالت وجود اثر گذرا بوده است. ملاصدرا، از دیدن برهان الهی و مکاشفه ای سخن می گوید که شاید همان بازگشت شیخ اشراق از اعتباریت وجود، به انیت صرف و وجود محض بودن نفس در مرتبه فوق تجرد است.