مقایسه روش های پواسن کریگینگ نقطه ای و بیز تجربی در تنظیم نقشه میزان بروز سرطان گوارش در ایران

نقشه بندی میزان رویداد یک بیماری یا مرگ و میر ناشی از بیماری های مختلف بر روی نقشه جغرافیایی یکی از موضوعات مورد علاقه متخصصان و برنامه ریزان امور بهداشتی به ویژه اپیدمیولوژیست ها می باشد. از جمله روش های برآورد پارامتر، نقشه روش بیز تجربی و روش پواسن کریگینگ نقطه ای می باشد. این مطالعه به منظور به کارگیری این دو روش در نقشه بندی میزان بروز سرطان گوارش در ایران و مقایسه دقت (واریانس) آن ها انجام شد.
در مطالعه حاضر که از نوع کاربردی/ بوم شناسی بود از داده های ثبت شده توسط اداره سرطان مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شد. داده هایی که در سطح 336 شهرستان و در طول سال های 86-1382 جمع آوری شده بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نرم افزارهای Open Bugsو Space Stat برای برآورد پارامترها و نرم افزار ArcGIS 9.3 برای نمایش برآوردها بر روی نقشه به کار گرفته شدند.
میانگین میزان بروز بر اساس روش بیز تجربی 99/12 و با روش پواسن کریگینگ نقطه ای، 64/12 برآورد شدند. میانگین واریانس میزان بروز با روش بیز تجربی 83/2 و با روش پواسن کریگینگ نقطه ای، 85/3 به دست آمد. بیشترین میزان بروز بر اساس روش بیز تجربی 23/42 با واریانس 16/2 مربوط به شهرستان ساری و کمترین میزان بروز 48/0 با واریانس 08/0 مربوط به شهرستان سرباز و بیشترین برآورد میزان بروز با روش پواسن کریگینگ 35/40 با واریانس 79/0 مربوط به شهرستان ساری و کمترین میزان بروز 30/0 با واریانس 54/2 مربوط به شهرستان سرباز محاسبه شدند. روش پواسن کریگینگ نقطه ای با دامنه واریانس کمتری پارامترها را برآورد می کند.
پیشنهاد می شود از روش پواسن کریگینگ نقطه ای در برآورد پارامترهای نقشه بندی بیماری استفاده شود؛ چرا که از هموار سازی کمتر و دقت بیشتری برخوردار است.