طنز سیاسی در شعر دعبل خزاعی

دعبل خزاعی بزرگ ترین شاعر شیعه در دوره عباسی اول و آغاز دوره دوم به شمار می رود، دوره ای که از نظر سیاسی، به استقرار ثبات و آرامش، و از نظر فکری و مذهبی به کثرت مذاهب و عقائد معروف بود. دعبل در کوفه زاده شد و از سرچشمه تعالیم شیعه بهره برده و روحش بدان سرشته گشت. ظلم وستم را از همان آغاز احساس کرد و ملقب به شاعر هجایی شد که چوبه دارش را پنجاه سال به دوش کشید و کسی را جست وجو می کرد که تنش را بالای آن ببرد. این شاعر در بسیاری از اشعار خود به مقابله با انحراف و اوضاع سیاسی فاسد پرداخته و در بیداری افکار عمومی جامعه عباسی نقش مهمی ایفا کرد. در بررسی اشعار دعبل با رویکرد سیاسی مشخص شد که او در هجو خلفا و وزرا و والیان حکومت عباسی ونقد اوضاع سیاسی طنز را دستمایه خود قرار داده و بواسطه آن توانسته حکومت عباسیان و اوضاع واحوال پریشان آن، و انحطاط و هرج ومرج موجود در این دوره تاریخی را به تصویر کشد. با دقت در اشعار سیاسی دعبل با رویکرد مورد اشاره مشخص شد که قصد وی طنز صرف به منظور خنداندن مردم نبوده، بلکه از این کار اهداف سیاسی و اجتماعی سازنده ای داشته است. این مقاله به بررسی رویکرد طنز در شعر سیاسی دعبل پرداخته است.