بررسی اثر فصل تولید بر وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر گاوهای هلشتاین ایران با کمک تحلیل لجستیک

به منظور بررسی اثر فصل تولید بر احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر، از تعداد 938047 رکورد روز آزمون متعلق به 108077 راس گاو شکم اول هلشتاین متعلق به 427 گله که طی سال های 1374 تا 1388 زایش داشتند، استفاده شد. مدل خطی تعمیم یافته لجستیک به کمک رویه GLIMMIX نرم افزار آماری SAS بر داده ها برازش داده شد. در مدل مزبور، اثرات ثابت فصل تولید در چهار سطح (بهار، تابستان، پاییز و زمستان)، نوع اسپرم تلقیح شده در مادر گاو (داخلی یا خارجی)، سن نخستین زایش، سطح تولید گله، ژنوتیپ حیوان (زینه یا اصیل)، سال زایش، گامه شیردهی و اثر تصادفی پدر حیوان قرار داده شدند. بر اساس نسبت درصد چربی به درصد پروتئین برای هر رکورد روز آزمون و نقطه آستانه ای 12/0-، متغیر وابسته به صورت دوتایی (کد صفر برای عدم وقوع و کد یک برای وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر) تعریف گردید. نتایج نشان داد همه ی سازه های گنجانده شده در مدل (به جز نوع اسپرم) بر احتمال وقوع کاهش چربی شیر، اثر معنی دار آماری داشتند. برآورد نسبت احتمالات، برای فصل بهار نسبت به تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 832/0، 835/0 و 248/1، برای فصل تابستان نسبت به پاییز و زمستان به ترتیب 004/1 و494/1، و برای فصل پاییز نسبت به زمستان 493/1 بود. احتمال وقوع کاهش چربی شیر در فصل بهار نسبت به فصل تابستان و پاییز به ترتیب 8/16 و 5/16 درصد کمتر و نسبت به فصل زمستان 8/24 درصد بیشتر بود. احتمال وقوع کاهش چربی شیر در فصل تابستان نسبت به پاییز و زمستان به ترتیب 04/0 و 9/49 درصد بیشتر بود. برآورد نسبت احتمالات، نشان داد احتمال وقوع اختلال متابولیکی مزبور در فصل پاییز 3/49 درصد بیشتر از فصل زمستان بود. با توجه به بالاتر بودن احتمال وقوع کاهش چربی شیر در تابستان، توجه بیشتر به مصرف خوراک علوفه ای یک امر ضروری است.