ریاضت مشروع (آثار معنوی - معرفتی آن)

ریاضت، تمرین تدریجی نفس در مقام تکامل وجودی است تا انسان سالک در سیرمنازل به مقامات معنوی برسد و با نور الهی، زندگی روحانی داشته باشد. ریاضت، تربیت نفس در صراط سلوک الی الله و فی الله است. تا مقام فنای شهودی حاصل شود و سالک به مقام توحید ناب و کامل دست یابد. ریاضت، دوقسم کلی دارد: 1. ریاضت مشروع، معقول و معتدل؛ 2. ریاضت نامشروع، نامعقول و نامعتدل. ریاضت قسم اول که مقبول و ممدوح است در سیر و سلوک اسلامی بر اصل تقوی الهی با همه مراتب آن و مبتنی بر شریعت حقه محمدیه(ص) است که تمام ابعاد و ساحت های حیات انسان را دربرگرفته و او را در هیچ مرحله ی از سلوک رها نکرده است و (مهمل نمی گذارد و با جامعه مداری برای خدا و گره گشائی از کار مردمان سازگار بلکه انها را در مسیر ریاضت کارآمد و کامل قلمداد می کند. اما ریاضت قسم دوم که نامقبول و مذموم است با نیازهای اساسی وجود آدمی از حیث جسمانی و نفسانی و رفتاری در تعارض است و با برون گرایی و زیست اجتماعی در تضاد و با خلوت و خلسه درون گرایی محض یا رهبانیت محض تعریف پذیر برآمده است.
مقاله حاضر در صدد واکاوی معنایی و تبیین ریاضت درست در عرفان های صادق و ریاضت نادرست در عرفان های کاذب اعم از صوفیانه و سکولار برآمده است.