مزیت سنجی طبیعی (عدالت محور) در برابر مزیت سنجی اقتصادی متعارف؛ کاربرد معیارهای عدالت اقتصادی جغرافیایی در برنامه ریزی توسعه بخشی- فضایی (مطالعه موردی: تعیین مزیت های تولیدی استان های کشور)

نام گذاری دهه چهارم انقلاب اسلامی از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عنوان دهه پیشرفت و عدالت و وجود راهبرد برنامه ریزی منطقه ای به عنوان یکی از راهبردهای مطرح در برنامه ریزی پیشرفت اقتصادی کشور، لزوم طراحی و اعمال معیارهای عدالت اقتصادی در سطح جغرافیای کشور را مشخص می سازد. در همین راستا پژوهش حاضر در پاسخ به دو سوال در حوزه عدالت و پیشرفت به شرح ذیل انجام شده است: الف) با توجه به مفهوم و مبنای کلی عدالت اقتصادی، معیارهای عدالت اقتصادی جغرافیایی چگونه تعریف می شود؟ بر این اساس رویکرد اساسی در توسعه بخشی- منطقه ای چیست؟ ب) مبتنی بر رهیافت عدالت اقتصادی جغرافیایی، مزیت های تولیدی استان های کشور جهت توسعه بخشی در راستای اهداف پیشرفت اقتصادی منطقه ای چگونه است؟ این مزیت ها چه تناسبی با نتایج مزیت سنجی منطقه ای مبتنی بر الگوی متعارف دارد؟
مبتنی بر مبانی عدالت جغرافیایی تخصیصی، رهیافت کلی نظریه اقتصاد اسلامی در مزیت سنجی جغرافیایی، تعیین مزیت های طبیعی است. پس از تعیین این مزیت ها، سیاست های مربوط به ارتقاء عوامل مصنوعی مرتبط با بخش های دارای مزیت طبیعی بالاتر طراحی می شوند. در بخش کاربردی مقاله و مبتنی بر مبانی نظری ارائه شده، مزیت سنجی بخشی در مناطق ایران با دو رویکرد مزیت سنجی جغرافیایی متعارف و مزیت سنجی طبیعی (مبتنی بر نظریه عدالت جغرافیایی) ارائه گردید و در انتها به مقایسه و تحلیل این دو رویکرد پرداخته شد. این مقایسه نشان می دهد لحاظ الگوی مزیت سنجی متعارف موجب انحراف حدودا پنجاه درصدی از الگوی بایسته تعیین مزیت های اقتصادی (مبتنی بر رویکرد عدالت محور) می گردد.