بررسی انسجام و پیوستگی در سوره ی صف با رویکرد زبان شناسی نقش گرا

مقوله ی انسجام، یکی از مباحث مورد توجه زبان شناسان ازجمله زبان شناسان نقش-گرا در تحلیل گفتمان است. از نظر آنان تحلیل گفتمان عبارت است از مطالعه و بررسی ارتباط، هم بستگی و پیوندهای موجود میان جمله ها در گفتمان های نوشتاری و کلامی. به دیگر سخن، نکته ی مهم در چنین تحلیلی، مفهوم انسجام و چگونگی پیوند معانی جمله ها یا گزاره ها در یک گفتمان است. با مروری بر پیشینه ی پژوهش های قرآنی، معلوم می شود که مسئله ی انسجام در قرآن نیز از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و پژوهشگران قرار داشته است؛ به عنوان نمونه برخی از آنان، پدیده ی انسجام در قرآن را از خلال پژوهش در نظم قرآن، تحلیل و بررسی کرده اند که از آن جمله می توان به نظریه ی نظم عبدالقاهر جرجانی اشاره کرد. در پژوهش حاضر با رویکرد زبان شناسی نقش گرا و به روش توصیفی- تحلیلی و آماری، به بررسی کمی انسجام و پیوستگی براساس الگوی انسجام و پیوستگی حسن(1984) و همچنین هلیدی و حسن (1985) در سوره ی مبارکه ی «صف» پرداخته شده و با به کارگیری روشی علمی و نه صرفا نظری، این نتیجه به دست آمده که این سوره، باوجود داشتن تنوع مضمون، از انسجام و پیوستگی بالایی برخوردار است.