رویکردهای کلان مبارزه با فساد در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه)

فساد یکی از مهم ترین مشکلات کشورهای در حال توسعه است و به همین علت دولت ها در این کشورها سیاست های مختلفی را جهت برخورد با این مسئله اتخاذ و اجرا می کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز در سه دهه گذشته به این منظور اقدامات مختلفی را اجرا نموده است که بخشی از آنها را می توان در برنامه های توسعه مشاهده کرد. هدف این مقاله بررسی سیاست های مبارزه با فساد در کشور از خلال برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه است. بر این اساس ابتدا با مطالعه نظری سه رویکرد اقتصادی، اداری-قضایی و فرهنگی-اجتماعی شناسایی و معرفی شده است. آنگاه با بررسی شاخص های هر یک از این رویکردها در اسناد و گزارش های بین المللی و مضامین آنها، شاخص ها و مضامین مورد نظر استخراج شده است. سپس با روش تحلیل محتوای کمی، تعداد مواد هر برنامه که دارای مضامین مورد نظر بود مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد در حالی که رویکرد اقتصادی در مبارزه با فساد بر برنامه سوم حاکم بوده است، در برنامه های چهارم و پنجم به ترتیب رویکرد فرهنگی-اجتماعی و اداری-قضایی غلبه داشته است.