کارکرد و جایگاه جواهر و زیورآلات در نقاشی های دوره قاجار

نقاشی قاجار را میتوان به مثابه دوره گذار و تحول پذیری های بنیانی هنر نقاشی ایران قلمداد کرد که عنصر تزیین و آذین گری در آن به شدت مورد توجه واقع میشود. نمایش جواهرات سلطنتی و زیورها و گوهرهای آن در پیکره نگاری دوره قاجار یکی از رویکردهای اصلی تامین جلوه و شکوه پرده نقاشی و موضوع آن است. کاربرد جواهر و زیورآلات در پرده های نقاشی قاجار پیش از آن که به سلیقه و تشخیص فردی هنرمند نقاش بستگی داشته باشد، به سلیقه و تشخیص زیباشناختی عمومی که در این دوره رایج است، بستگی دارد. گرایش عمومی در بین درباریان به زیورآلات و تجملات، در نوع پوشش و تزیینات ابنیه و لوازم آنها مشهود است و در واقع نقاشی و بهخصوص پیکرهنگاری درباری مکتب قاجار گونهای تولید هنری برای پاسخ به این غریزه و قریحه است.
بررسی و تحلیل رویکرد تجمل گرایانه در آثار نقاشی دوره قاجار، گرایش افراطی به جواهر و زیورآلات در این نقاشی ها را توجیه میکند. استفاده از زیورآلات و جواهرات سلطنتی در نقاشی درباری دوره قاجار با توجه به ارزش نمادین آن در قدرت سیاسی بیش از آن که زاده سلیقه زیباشناختی هنرمند نقاش باشد، تابع مقتضای اشرافیگرای سفارشدهنده و حامی آن است.
آشنایی نقاشان با فنون و گرایش های نقاشی اروپا و ورود فن عکاسی به ایران نیز از جمله دیگر عناصر تاثیرگذار بر توجه و تاکید به آذین گری در نقاشی درباری قاجار محسوب میشوند.