امام خمینی و مهندسی قدرت

ضرورت وجود قدرت سیاسی به خاطر پیامدهای منفی مترتب بر نبود آن از یک سو و پیامدهای منفی احتمالی مترتب بر وجود قدرت از سوی دیگر، فیلسوفان سیاسی و عالمان حوزه حقوق اساسی را به چاره اندیشی در خصوص این تزاحم و در نتیجه مهار و کنترل قدرت واداشته است. در حوزه فکری و جغرافیایی غرب با تاثیرپذیری از یونان باستان، چاره و تدبیر را در تقسیم قدرت به اضلاع مختلف می دانند. سوال اصلی این مقاله در خصوص چاره اندیشی اسلام و به ویژه اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) در خصوص این مشکل است. در اسلام و اندیشه سیاسی امام چون هیچکدام از تمرکز و تقسیم قدرت دارای ارزش درون ذاتی نیست، لذا سازوکار ارائه شده در این خصوص متفاوت از غرب است. در اندیشه امام خمینی(ره) قلمرو قدرت فراتر از بعد طبیعی، انسانی وکمی آن است، لذا ارائه هر گونه الگو در خصوص قدرت باید در ارتباط با این بعد قدرت انجام گیرد، علاوه بر این تاکید و اولویت در مهار قدرت، بر کنترل درونی آن است. این تاکید به معنای نادیده گرفتن قانون و اهرم های کنترلی حقوقی نیست. کنترل درونی پوشش دهنده ضعف ها و نارسایی های کنترل حقوقی است و ضمانت آن بیش از سازوکارهای رایج از قبیل تقسیم قدرت است.