شناسایی، پراکنش و تعیین برخی ویژگی های عوامل باکتریایی بیماری زای همراه با تغییر رنگ و سوختگی خوشه برنج در استان مازندران

بیماری تغییر رنگ و سوختگی خوشه در چند سال اخیر با توسعه کشت ارقام پرمحصول برنج شیوع بیشتری در مزارع داشته است. علائم این بیماری به صورت قهوه ای شدن خوشه بوده که معمولا با عقیمی و پوکی شلتوک ها همراه می باشد. این بیماری یک بیماری چند عاملی(Complex) بوده و قارچها و باکتری ها از عوامل اصلی ایجاد کننده آن می باشند. بیماری تغییر رنگ و سوختگی خوشه روی همه ارقام محلی و پرمحصول با درجات مختلفی از وقوع و شدت آلودگی مشاهده می شود. آلودگی ارقام پرمحصول مانند ندا، فجر و شیرودی در مقایسه با رقم طارم محلی بیشتر بود. طی مدت دو سال نمونه برداری از مزارع شالی کاری مناطق مختلف استان مازندران، باکتری های بیماری زای همراه با بیماری روی محیط های آگار غذایی و Pseudomonas agar F. جداسازی و بر اساس آزمون های بیماری زایی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی شناسایی شدند. در جداسازی از نمونه های جمع آوری شده همراهی یک، دو یا سه گونه از باکتر ی های بیماری زا محرز شد. گونه های Pantoea ananas، به عنوان گونه غالب، گونه Pseudomonas syringae و گونه ای شبیه به Pseudomonas fuscovaginae و Acidovorax avenae subsp. avenae از اکثر نمونه ها جداسازی شدند. در آزمون بیماری زایی روی ارقام مختلف برنج، ارقام پرمحصول حساسیت بیشتری به عوامل بیماری زای باکتریایی نشان داده و میزان آلودگی بالاتری داشتند. در این خصوص جدایه های Pseudomonas fuscovaginae و Pseudomonas syringae باعث آلودگی بیشتر تعداد خوشه و شلتوک روی خوشه شدند. در مقابل گونه Pantoea ananas آلودگی کمتری را روی خوشه های برنج ایجاد نمود. گونه Acidovorax avenae subsp. avenae نیز ضمن ایجاد تغییر رنگ جزئی خوشه باعث پوسیدگی محور های اصلی و فرعی گل آذین شد. این اولین گزارش از بیماری زایی گونه P. ananas و Acidovorax avenae subsp. avenae روی خوشه برنج به عنوان عوامل تغییر رنگ خوشه در استان مازندران و ایران می باشد.