معنویت و دنیوی سازی: پرستاری و جامعه شناسی دین

بریتانیا یکی از سکولارترین کشورها در دنیاست و پیوسته این ویژگی در آن تشدید می شود، با این حال، مفهوم معنویت، در ادبیات پرستاری بریتانیا بسیار به بحث گذاشته شده است. در اینجا این پرسش مطرح است که: با لحاظ این سکولاریزاسیون فزاینده، گرایش کنونی پرستاران بریتانیایی به معنویت، چه توجیهی دارد؟
آثار مربوط به معنویت در پرستاری طی ده سال گذشته بالندگی داشته، و تلاش های مختلفی برای تعریف «معنویت»، «نیاز معنوی» و «مراقبت معنوی» صورت گرفته است. بیشتر تعاریف، با اذعان به اینکه «دین»، نهادی تر، و در قیاس با گذشته، از منظر علم کلام دست وپاگیرتر است، بین «معنویت» و «دین» تمایز قائل شده؛ و حکایت از این دارند که معنویت، امری همگانی، و برخلاف دین ویژگی مشترک همه انسان هاست.
در این مقاله با اتکا بر جامعه شناسی دین که عمدتا در ادبیات پرستاری نادیده گرفته می شود دو نکته اصلی بیان می شود: نخست آنکه بریتانیا و ایالات متحده آمریکا در دو کرانه نهایی طیف دین معنویت قرار دارند، و این بدان معناست که همانندانگاری منابع ایالات متحده آمریکا و بریتانیا اشتباه است؛ دوم اینکه مفهوم معنویت، بر اساس درک کنونی از آن، خاستگاهی بسیار نو دارد، و در عین حال، هنوز هم «در حال شکل گیری» است، صرفا در دهه هشتاد بود که از پیوندهای خود با پرهیزگاری مسیحی و عرفان جدا شد و رواج یافت.
نتایجی که به آنها دست می یابیم این است که سرایت دادن معنویت تا حوزه های سکولار، بخشی از برنامه تخصصی سازی در عرصه پرستاری است؛ یعنی ادعای داشتن صلاحیت در مورد حوزه کاری ای که جدیدا ابداع شده است.
در مورد ارتباط این بحث با اقدامات بالینی باید گفت شاید آنچه «نیاز معنوی» یا «مراقبت معنوی» تلقی می شود، در هر دو کشور یکسان نباشد، و بعید است که پزشکان بریتانیایی به نقش کشیش جانشین که ظاهرا همقطاران آمریکایی شان خواستار پذیرش آن اند روی خوش نشان دهند.