مدلسازی رواناب حاصل از ذوب برف با استفاده از داده های هواشناسی، ژئولوژی و سنجش از دوری

جمع آوری و تحلیل اطلاعات جغرافیایی امکان پایش و مدیریت گستره منابع طبیعی را به صورت کارایی فراهم می آورد. به عنوان نمونه در مناطق خشک و نیمه خشک که مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است، شناخت و مطالعه ی ذخایر برفی به عنوان تامین کننده یجریان پایه ی رودخانه ها و سرآغاز اصلی منابع آب شیرین در حوضه های برف گیر و مرتفع، نقش مهمی در برنامه ریزی و مدیریت مصرف منابع آب ایفا می کند. با استفاده از فن آوری سنجش از دور تهیه ی نقشه ی پوشش برف و محاسبه ی پارامترهای برف در مقیاس بزرگ و با صرف هزینه ی کمتر نسبت به روش های زمینی ممکن شده است. با توجه به پارامترهای گسترده مورد نیاز در مدل های هیدرولوژیکی از جمله مدل رواناب ذوب برف SRM (Snowmelt Runoff Model) جمع آوری و همگن سازی این داده ها نیازمند دانش بالایی است. در این تحقیق با استفاده از تلفیق این اطلاعات شامل: اطلاعات هواشناسی، هیدرومتری ایستگاه ها، ویژگی های حوضه و اطلاعات جمع آوری شده از داده های مشاهداتی ماهواره ای، مقدار رواناب حاصل از ذوب برف را به صورت روزانه محاسبه می شود. تغییرات سطح پوشش برف حوضه آبریز سیمین دشت واقع در فیروزکوه تهران با استفاده از محصول سطح پوشش برف روزانه با استفاده از سنجنده MODIS با قدرت تفکیک مکانی 500 متر (MOD10A2.5) در سال آبی 1386-1385 استخراج شد. به منظور مقایسه دقت برف سنجی با استفاده از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره Landsat-7 با دقت مکانی 30 متر و دوره بازگشت زمانی 16 روز نیز تغییرات سطح برف محاسبه شد. با تامین پارامترها و متغیرهای مورد نیاز مدل رواناب ذوب برف (SRM)با استفاده از اطلاعات هواشناسی و هیدرومتری ایستگاه ها، ویژگی های حوضه، پارامتر سطح پوشش برف و پارامتر رطوبت برف استخراج شده از تصاویر ماهواره ای، مقدار رواناب روزانه مدلسازی شد. دقت مدل با استفاده از محاسبه اختلاف حجم رواناب سالانه شبیه سازی و واقعی، و برآورد مجذور هم بستگی دبی روزانه شبیه سازی و واقعی محاسبه شد. ارزیابی نتایج مدلسازی حاکی از تطابق بالای رواناب مدلسازی و واقعی با استفاده از هر دو نوع تصویر و دقت بالاتر مدلسازی با استفاده از تصاویر Landsat است. هرچند دقت با استفاده از محصول پوشش برف MODIS پایین تر بود، ولی به دلیل تصویربرداری با دوره بازگشت کوتاه تر و حجم پایین تر پردازش با استفاده از این تصاویر، استفاده از این محصول توصیه می شود. توسعه مدل در پیش بینی رواناب با استفاده از تلفیق دیگر اندازه گیری ها و نیز مدل های فیزیکی می تواند زمینه تحقیقات آینده باشد.