تولید علم درحوزه علوم زیستی:مقایسه ایران با جهان و قدرت های برتر منطقه

امروزه ارتقاء تولیدات علمی در زمینه علوم زیستی به %55 ، در کشور های پیشرفته، بیانگر اهمیت این علم و جایگاه ویژه ی آن در تحقیقات و پژوهش ها می باشد. در این مقاله، تلاش بر آن است تا با استفاده از داده های بدست آمده از پایگاه اطلاعات علمی اسکوپوس (SCOPUS)، مربوط به آمار جمع آوری شده تا پایان سال 2012، کشور جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تولید علم در حوزه علوم زیستی در جهان بررسی و با کشور های خاورمیانه و کشور های برتر منطقه) ترکیه و قدس اشغالی (مقایسه شود. میزان تولید اسناد ایران در علوم زیستی، از سال 1996 تا سال 2012 ، با سرعت خوبی افزایش یافته است. تعداد اسناد تولید شده توسط ایران از 70 سند در سال 1996، به 3807 سند در سال 2012 رسید. با افزایش تعداد تولید اسناد، میزان کل ارجاعات نیز افزایش داشته است. در سال2012، از میان 16 کشور خاورمیانه، کشور ایران براساس شاخص هیرش (H-index) در رتبه سوم خاورمیانه و 43 جهانی قرار گرفته است .(H-index=86) قدس اشغالی و کشور ترکیه از لحاظ این شاخص به ترتیب در رتبه های اول و دوم خاورمیانه، و 15 و 35 جهانی واقع شده اند. براساس تعداد کل اسناد علمی نمایه شده در علوم زیستی، کشور ایران رتبه اول خاورمیانه (3807سند) و 18 جهانی را دارد و ترکیه و قدس اشغالی در رتبه های دوم و سوم خاورمیانه، و 23 و 25 جهانی قرار می گیرند. بر اساس تعداد کل ارجاعات نیز، ایران در رتبه دوم خاورمیانه (1102 ارجاع) و رتبه 30 جهانی، قدس اشغالی و ترکیه در رتبه های اول و سوم خاورمیانه، و رتبه های 20 و 33 جهانی واقع شده اند. کشور ایران توانسته است تا سال 2012، هشت نشریه در زمینه علوم زیستی تحت پوشش پایگاه اسکوپوس به اسم خود به ثبت برساند. بر اساس تعداد اسناد تولید شده در شاخه های علوم زیستی در ایران، در سال 1996 بیشترین تولید علمی در علوم زیستی مربوط به رشته بیوشیمی بوده است (32 سند)، و رشته زیست شناسی سلولی در ردیف بعد از آن قرار دارد. اما در سال 2012 ، همسو با رشد علمی کشور و افزایش تولیدات علمی، بیشترین تولید اسناد علمی کشور به ترتیب مربوط به رشته های بیوشیمی، ژنتیک و زیست شناسی مولکولی(متفرقه) 2 است (1190 سند)، و تولید اسناد در سایر گروه های موضوعی نیز با روند افزایشی قابل قبول و خوبی همراه بوده است.