بررسی فراوانی کم خونی فقر آهن عملکردی در بیماران همودیالیزی

کم خونی یکی از مشکلات اصلی بیماران همودیالیزی است که عمدتا به دلیل تولید ناکافی اریتروپویتین ایجاد می شود. کم خونی فقر آهن عملکردی، نوعی از کم خونی است که در آن کاهش آهن در دسترس (عملکردی)، سبب مقاومت به داروی اریتروپویتین و عدم پاسخ مناسب به آن در بیماران همودیالیزی می گردد. با توجه به اهمیت تشخیص این کم خونی قبل از تجویز داروی گرانقیمت و کمیاب اریتروپویتین، این مطالعه با هدف «بررسی فراوانی کم خونی فقر آهن عملکردی در بیماران همودیالیزی» انجام گردید.
در یک مطالعه توصیفی- مقطعی، 184 بیمار مبتلا به نارسایی مزمن کلیه مراجعه کننده به بخش های همودیالیز بیمارستان های بقیه الله (عج) و شهید چمران شهر تهران، در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. جهت جمع آوری اطلاعات، علاوه بر تکمیل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، میزان هموگلوبین، هماتوکریت و فریتین سرم نیز اندازه گیری شد. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 و آزمون های مجذورکای، تی مستقل و آنالیز واریانس یکطرفه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.
میانگین هموگلبین، (66/1 ±) 98/10 گرم در دسی لیتر و میانگین هماتوکریت (16/5 ±) 1/34 درصد به دست آمد. کم خونی در 37 درصد بیماران و هیپرفریتینمیا (فریتین بیشتر از 200 نانوگرم در میلی لیتر) در 4/80 درصد از آنان مشاهده شد. کم خونی فقر آهن عملکردی در بیش از 41 درصد بیماران وجود داشت.
فقر آهن عملکردی (ن قص در بکارگیری آهن) در حدود نیمی از بیماران همودیالیزی مشاهده شد. اقدام پرستار در تعیین وضعیت ذخایر آهن قبل از تجویز داروی اریتروپویتین، از تجویز بیهوده این داروی گرانقیمت و تحمیل هزینه های سنگین درمانی به بیمار و سیستم بهداشت و درمان کشور جلوگیری می نماید.