مقام فلاسفه در تاویل قرآن از دیدگاه ابن رشد

ابوالولید محمد بن رشد، بزرگترین فیلسوف غرب جهان اسلام بمانند دیگر فلاسفه اسلامی در باب نسبت بین دین و فلسفه اندیشید و آثار مهمی در اینباره بر جای گذاشت که از جمله آنها میتوان به فصل المقال، الکشف عن مناهج الادله فی عقائد المله و تهافت التهافت اشاره کرد. از نظر ابن رشد، دین و فلسفه باهم هماهنگ بوده و تعارضی ندارند. استدلال او در اینمورد چنین است: «الحق لایضاد الحق بل یوافقه و یشهد له». او میگوید: چون شریعت حق است و دعوت به تفکری (استدلال عقلانی) میکند که مودی به حق است، پس هر دو حقند و حق با حق متضاد نیست بلکه موافق با آن و گواه بر آن است. اما اینکه فلسفه با دین تعارض ندارد مربوط به باطن دین و آیات قرآنی است، چراکه فلسفه و تفکر عقلی گاهی با ظواهر دینی و آیات در تعارض می افتد. راه حل ابن رشد برای رفع تعارض این ظواهر با فلسفه، دستیابی به باطن آیات از طریق تاویل است. البته ابن رشد مانند فارابی قائل به وحدت و جمع بین دین و فلسفه نیست و صرفا به سازگاری و عدم تعارض بین آنها می اندیشد، چراکه فلسفه و دین بخاطر امنیت خود باید مستقل و مجزا از هم باشد و نباید بین مباحث آنها خلط کرد. ما در نوشتار حاضر بطور کلی به مسئله هماهنگی فلسفه و دین از نظر ابن رشد و بطور خاص به نظریه او در باب تاویل خواهیم پرداخت و در نهایت خواهیم گفت که یکی از مهمترین اهداف ابن رشد از طرح بحث عدم تعارض بین دین و فلسفه و تاویل، دفاع از فلسفه و اعطای حق تاویل به اهل برهان که همان فلاسفه باشند، است.