بررسی خطاهای زبان آموزان در ترجمه «که» قیدی به زبان عربی

حرف «که» در زبان فارسی، انواع و معنا‏هایی گوناگون دارد که بیشتر دانشجویان زبان عربی از آن ها شناخت کافی ندارند و بدین سبب، در ترجمه این حرف به زبان عربی، با مشکلات بسیار روبرو می‏شوند؛ از این روی، شناسایی خطاهای آنان و کاستن این خطا‏ها تاحد امکان، دارای اهمیت فراوان است. یکی از مهم‏ترین کاربرد‏های حرف «که» و ترکیبات حاصل از آن، زمانی است که این حرف و ترکیبات آن در جمله، نقش قیدی ایفا می‏کنند. برای این‏گونه «که»، معادل هایی گوناگون در زبان عربی وجود دارد که دانشجویان آن ها را نمی شناسند. در این مقاله، در‏پیآنیم که خطاهای دانشجویان را در ترجمه «که» قیدی و کلمه‏ های حاصل از آن بررسی کنیم وبا توجه به اینکه دانشجویان تا پایان دوره کارشناسی، درس‏هایی مختلف مانند صرف و نحو، انشا، مکالمه، فن ترجمه، و... را می خوانند، تاثیر روند آموزش زبان عربی را بر بسامد خطاهای آنان بررسی کنیم.بدین منظور، برای تبیین تاثیر آموزش (پیش‏رفت تحصیلی دانشجویان) در برگرداندن درست، با توجه به کاربرد های گوناگون حرف «که» در زبان فارسی و معادل های متفاوت آن در زبان عربی، چهل جمله به 110 نفر از دانشجویان نیم‏سال های سوم، پنجم و هفتم دانشگاه اصفهان برای ترجمه به عربی داده شد تا خطاهای آنان از‏طریق آمار توصیفی- تحلیلی[1]، به‏کمک نرم افزار SPSS توصیف، تشریج و تبیین شود و نتایج و علت‏های این خطاها بررسی شود. شایان ذکر است که در این پژوهش، خطاهای دانشجویان را در تمام انواع «که» (موصولی، فاعلی، مفعولی و...) تحلیل کرده‏ایم؛ اما چون بیشتر خطاهای آنان، مربوط به جمله‏ های پیرو قیدی بود و از طرفی، مقاله حاضر، گنجایش بررسی تمام انواع «که» را ندارد، تنها به جمله‏ های قیدی پرداخته ایم. بر‏اساس یافته ‏های این پژوهش می توان گفت تداخل زبانی، بی توجهی به نسبیت زبانی، بی توجهی به ژرف‏ساخت جمله ها، نداشتن تسلط کافی بر مطالب آموخته‏ شده یا فراموش‏کردن آن ها در‏اثر ترک تمرین و کاربرد، و فرانگرفتن دستور زبان عربی بر‏اساس پژوهش‏های حوزه زبان‏شناسی مقابله ای و آموزش زبان، از‏جمله عوامل بروز خطاهای دانشجویان در ترجمه «که» است.