بررسی مسئله کلیات از منظر ابن سینا و تفسیر خواجه طوسی از آن با محوریت اشارات و تنبی هات

ابن سینا در آغاز الهیات اشارات مدعی می شود که از تفتیش در محسوسات می توان به وجود امری غیرمحسوس و مجرد پی برد. وی از طریق حمل ماهیات مخلوطه بر ماهیت لابشرط استدلال می کند که ماهیت لابشرط از عوارض مادی ماهیات مخلوطه مبراست و لذا غیرمحسوس است. بیان ابن سینا موهم آن است که وی ماهیت لابشرط مذکور را در خارج از اذهان موجود می داند، به گونه ای که خواجه طوسی برخلاف برخی دیگر کتبش که وجود امر کلی را در خارج ممتنع می داند، در تفسیر بیان ابن سینا حکم به خارجیت ماهیت لابشرط در عین نامحسوس بودن می کند؛ درحالی که به قرینه بیانات ابن سینا در دیگر کتبش، وی امر کلی را تنها در ذهن موجود می داند. به نظر می رسد که ابن سینا در اشارات درصدد اثبات آن است که ماهیت لابشرط در ظرف ذهن، امری مجرد است و از همین طریق وجودی مجرد را اثبات می کند.